ضمن خدمت به سبکی دیگر

نونگری در تکنولوژی مدیریت آموزشی

یادگیری در طبیعت

ریشه های بدرفتاری

فناوری آموزشی سواد اطلاعاتی و یادگیری

یادگیری با طعم کاغذ و تا

کلاس درس قرن بیست و یکم

مهندسی داستان

تمدن دانش آموزی

 چکیده
واژه تمدن در لغت‌نامه دهخدا «شهرمندی» معنا شده است. در دورانی که بر تربیت دانش‌آموزانی تأکید می‌شود که قرار است «شهروند مطلوب جهانی» باشند و درواقع به همان معنا متمدن شناخته شوند، بایستی شیوه‌های نوین به‌کار برد. از دیگر سو، مدارس سعی دارند براساس تعاریف و معیارهای موجود، «مدرسه زندگی و محیط جذاب یادگیری» را برای دانش‌آموزانشان محقق و ممکن سازند. اگر قرار است در مدرسه، محیط فعال و سرزنده‌ای توسط دانش‌آموزان و برای آن‌ها ساخته و تجربه شود، به گونه‌ای که آموختن را در زندگی روزانه خود تجربه کنند و از آن لذت ببرند، باید از دیگر محیط‌ها، به‌صورت هدفمند بهره برد و به باور ما، موزه یکی از مناسب‌ترین این بسترهاست.
با توجه به این مباحث، تجربه پیشنهادی با عنوان «تمدن دانش‌آموزی» (تأثیر موزه بردانش‌آموزان نوجوان) در مدرسه متوسطه اول مفید منطقه ۲ به اجرا درآمد. محور اصلی این برنامه، تمرکز بر نقش آموزشی موزه‌ها در این نوع تربیت و ایجاد مؤلفه‌های مدرسه پویا، با نشاط و یادگیرنده و توجه به رشد چندبعدی دانش‌آموزان در بستر اردو و در قالب یادگیری به‌صورت مستمر و مؤثر است.

 مقدمه
در این تجربه، موزه مجموعه‌ای است که اشیای نگهداری شده در آن فقط برای نمایش نیست بلکه لازم است ترتیبی داده شود که دانش‌آموزان موزه‌ها را تجربه کنند و فرهنگ «لطفاً دست نزنید» و «سکوت را رعایت فرمایید» جای خود را با رویکرد «حتماً دست به‌کار شوید تا بهتر یاد بگیرید» عوض کند. در رویکرد «دست نزنید»، نوجوانان تشویق نمی‌شوند که با استفاده از دقت و خلاقیت، خودشان به مطالعه علمی و تجربه مسائل بپردازند.
در میان اردوهایی که هر سال برای دانش‌آموزان پیش‌بینی و اجرا می‌شود، معمولاً همیشه برنامه بازدید از موزه‌ها وجود دارد، اما آنچه از بازدید دانش‌آموزان از موزه‌ها برداشت می‌شود، بی‌رغبتی آن‌ها و ناتوانی‌شان در بهره‌گیری لازم از فضای موزه است. حتی شاید بتوان ادعا نمود که دانش‌آموزان بازدید از موزه‌ها را به سبب اینکه از فضای کلاس درس دور می‌شوند و ساعت مدرسه‌شان کم می‌شود، دوست دارند و در داخل موزه چون باید در سکوت فقط تماشاچی باشند، اوقات خوب و لذت‌بخشی ندارند.
«در حالی‌که ابزارهای خاموش درون موزه‌ها که در مکان‌های محافظت شده نگهداری می‌شوند، می‌توانند نقش گسترده‌ای در آموزش و آگاه‌سازی افراد بشر در سنین مختلف، به ویژه دانش‌آموزان، داشته باشند؛ به طوری که استفاده از موزه به‌عنوان فضایی برای یادگیری و مکملی برای کلاس درس، می‌تواند راه‌حلی منطقی برای جبران کمبود امکانات آزمایشگاهی، مواد و منابع دیداری و شنیداری در مدارس باشد» (محمدزاده صدیق، ۱۳۸۴).
دانش‌آموزانی که بدون برنامه قبلی فقط در موزه پرسه می‌زنند، ممکن است در تمام زندگی نسبت به چنین مؤسساتی احساس تنفر کنند و به آنجا به‌عنوان مکانی بیهوده و نهایتاً برای گذران وقت و فرار از ساعت درس بنگرند.
ما تجربه کردیم که یکی از بهترین شیوه‌های برانگیختن دانش‌آموزان به جست‌وجو در محیط‌های موزه‌ای و نمایشگاهی، این است که معلمان با تعریف فعالیت‌های کارگاهی (و ترجیحاً گروهی)، نیروی کنجکاوی دانش‌آموزان را تقویت و آنان را به‌طور غیرمستقیم به سمت موضوع هدف موزه، جهت‌دهی کنند.
در ادامه، نمونه‌هایی از تجربه‌های ما در موزه‌های مختلف تهران را به اختصار مرور می‌کنیم.
نکته اساسی در این تجربه‌ها این است که موارد زیر را تنها به‌عنوان فهرستی از بازدیدها نبینیم و به جنس فعالیت‌هایی که در این موزه‌ها انجام شده است، توجه ویژه داشته باشیم. در حقیقت، این فعالیت‌ها هستند که بازدیدهای موزه‌ای را از خشکی و یکنواختی خارج می‌سازند و به خاطره یادگیری لذت‌بخش تبدیل می‌کنند.
۱. خانه موزه دکتر شریعتی: با توجه به درس دوم کتاب فارسی هفتم از کتاب کویر دکتر علی شریعتی، این بازدید ترتیب داده شود تا بتوانیم پس از خواندن متن درس در محیط آن خانه (به جای کلاس و پشت میز و نیمکت)، به دانش‌آموزان کمک کنیم که فرم از پیش‌آماده‌ای را ضمن مشاهده مطالب در خانه موزه و پرسش از مسئولان موزه تکمیل کنند. پخش یک فیلم مستند در آن فضا نیز به تأثیرگذاری بازدید، کمک مضاعف کرد. حس خواندن متن ادبی در محل زندگی نویسنده آن و شناختن او ضمن پرسه زدن در اتاق‌های خانه و گفت‌وگو با راهنمایان موزه، ویژگی جذاب این بازدید بود.
۲. خانه موزه دکتر حسابی: این بازدید با توجه به درس نُهم کتاب فارسی هفتم که بخشی از زندگی دکتر محمود حسابی در آن آمده است، در نظر گرفته شد. دانش‌آموزان همراه با یکی از شاگردان دکتر، به بازدید از موزه، محل زندگی و حیاط منزل ایشان پرداختند. ویژگی خاص این بازدید، استفاده از راهنمایی بود که به واسطه شاگردی مستقیم دکتر حسابی، با بیان خاطراتی منحصربه‌فرد توانست دانش‌آموزان را جذب کند.
۳. کاخ موزه سعدآباد و حسینیه و بیت امام خمینی (ره) در جماران: با توجه به درس تفکر و سبک زندگی پایه‌های هفتم و هشتم، هم‌زمان با دهه مبارک فجر و برای ارائه الگوی سبک زندگی صحیح و شایسته، از این دو محل بازدید کردیم و نتیجه‌گیری را به دانش‌آموزان سپردیم. به این ترتیب، آن‌ها با مشاهده و مقایسه سبک زندگی آخرین شاه ایران در سعدآباد و محل زندگی حضرت امام(ره) در جماران، می‌توانستند دست به تحلیل بزنند. تکمیل برگه‌های بازدید که از پیش طراحی شده بود، نیز به بالا رفتن دقت دانش‌آموزان با در نظر گرفتن جزئیات حین بازدید کمک کرد.
۴. موزه صلح: در درس انشای پایه هفتم، موضوع انشایی با محوریت صلح، آغازگر این بازدید و فعالیت شد. دانش‌آموزان با داستان زندگی ساداکو (نوجوان قربانی حمله اتمی آمریکا به هیروشیما) آشنا شدند و به یاد او هزار درنای کاغذی ساختند تا به موزه صلح هدیه کنند. در روز بازدید از موزه (که اختیاری و روز پنجشنبه بود)، دانش‌آموزان با راهنمایی یکی از جانبازان جنگ تحمیلی، با مضرات فاجعه‌بار جنگ در زندگی افراد آشنا شدند و توانستند ارزش صلح را از نزدیک درک نمایند. قرائت مقاله و شعر توسط دانش‌آموزان در موزه از دیگر ویژگی‌های جذاب این بازدید تمام دانش‌آموزی بود.
۵. دفتر سازمان ملل در تهران: در ادامه برنامه بازدید از موزه صلح، دانش‌آموزان برای بازدید به دفتر سازمان ملل در تهران رفتند. نکته قابل توجه، استقبال و شوق دانش‌آموزان بود. این برنامه هم روز پنجشنبه برگزار شد و این بار هم مثل برنامه قبل، بچه‌ها برای شرکت در بازدید لحظه‌شماری می‌کردند و حتی حاضر بودند روز تعطیل خود را برای بازدید بگذارند. آن‌ها نامه‌های خود به دبیر کل سازمان ملل را خواندند و نمونه آن را تحویل نماینده سازمان ملل در ایران دادند. آشنایی با کارکرد سازمان ملل ضمن گشت زدن در دفتر این سازمان بین‌المللی، برای دانش‌آموزان هیجان مضاعفی داشت.
۶. تهران‌گردی قاجاری: با توجه به درس تاریخ پایه نهم، که مربوط به دوره قاجاریه است، بهترین محل برای شناخت این پادشاهی، تهران قدیم و پایتخت این سلسله می‌باشد. از این‌رو، برنامه بازدید از خیابان ناصرخسرو، شمس‌العماره، مسجد امام، بازار تهران و مدرسه دارالفنون برای یک پنجشنبه صبح تا عصر پیش‌بینی شد. از میدان امام خمینی(ره) (توپخانه) و ابتدای خیابان ناصرخسرو به سمت بازار تهران حرکت کردیم و در راه با شمس‌العماره و کاخ گلستان آشنا شدیم تا به مسجد امام و بازار قدیمی تهران رسیدیم. گشت و گذار در مناطق قدیمی تهران به‌صورت آزادانه برای دانش‌آموزان جذاب و هیجان‌انگیز بود. گاه‌گاهی که سؤالی در مورد بناهای تاریخی برای بچه‌ها پیش می‌آمد، دور هم جمع می‌شدیم و بررسی می‌کردیم. حتی بعضی مواقع قرار می‌شد پاسخ دقیق‌تر را در کلاس جست‌وجو و ارائه کنیم. بازدید از مدرسه دارالفنون (میراث ماندگار امیرکبیر و موزه آموزش‌وپرورش ایران) همراه با توضیحات مسئول مربوطه، پایان‌بخش این گردش یک روزه و جذاب شد.
۷. باغ‌‌موزه قصر: در ادامه بحث تاریخ پایه نهم، که به دوران پهلوی نیز پرداخته است، بازدید از باغ‌موزه زندان قصر که اولین زندان مدرن ایران شناخته می‌شود و فقط گوشه‌ای از وضعیت زندانیان به ویژه زندانیان سیاسی دوران ستم‌شاهی را با هنرمندی جلوه‌گر می‌سازد و نیز خاطرات پرهیجان و بااحساس ایشان برای همه شنیدنی و آموزنده بود؛ بی‌آنکه خسته شوند و بخواهند هرچه زودتر به بازی برسند!

نویسنده: علیرضا شیخ الاسلامی

بوفه های کارآفرینی

تاکنون و در پنج شماره پیشین، ماهیت و ضرورت آموزش کارآفرینی و قابلیت‌های مورد نیاز که باید آموزش داده شوند، به همراه روش اثربخش در آموزش این ویژگی‌ها، نقش حاکمیت، حامیان مادی و معنوی، خانواده‌ها، مدرسه، معلمان و دانش‌آموزان تبیین شده است. همچنین، مهم‌ترین موانع یا برداشت‌های نادرست یا نادقیق که عمدتاً توسط خانواده‌ها و مهم‌تر از آن‌ها، معلمان به دانش‌آموزان منتقل می‌شود که می‌تواند آن‌ها را به خطا اندازد معرفی شدند. در این شماره و شماره بعدی به ظرفیت‌های موجود در مدارس که می‌تواند آموزش کارآفرینی را اثربخش، تسریع، تعمیق و تسهیل کند اشاره خواهد شد.

ظرفیت‌ ها
ظرفیت مدارس را که در این نوشتار مدنظر است می‌توان به دو سطح سخت‌افزاری و نرم‌افزاری طبقه‌بندی کرد. لازم به ذکر است که همه مدارس این ظرفیت‌ها را به صورت یکجا و با هم در اختیار ندارند، با این حال بعید است مدرسه‌ای یافت شود که هیچ یک از ظرفیت‌های لازم برای آموزش‌ها را در اختیار نداشته باشد. اگر هم چنین مدارسی یافت شوند، حتماً در اقلیت مطلق خواهند بود. به همین دلیل از رایج‌ترین و در دسترس‌ترین این ظرفیت‌ها شروع می‌کنیم تا طیف گسترده‌تری از مدارس را پوشش داده باشیم.
نکته ‌دیگر آن است که رسیدن به نقطه بهینه در فعال‌سازی ظرفیت‌های در دسترس، نیازمند صبر و صرف وقتی بیش از حد انتظار است. طبیعتاً مثال‌ها مربوط به زمانی هستند که ظرفیت‌های مورد نظر تا حد مطلوبی فعال شده باشند. به همین ترتیب، می‌توان قبل از آغاز مرحله فعال‌سازی ظرفیت، ابتدا مقدمات آن را مهیا کرد. به‌طور مثال، در استفاده از ظرفیت پشت‌بام مدرسه، ابتدا باید موانع فیزیکی را برطرف نمود. سازمان‌دهی وسایل غیرقابل استفاده که معمولاً در پشت بام مدارس انبار می‌شود و ممکن است به‌صورت خطرناکی دست‌وپاگیر باشند، و نیز احداث جان‌پناه (دیواری حداقل به ارتفاع ۱۲۰ سانتی‌متر که اطراف ساختمان‌ها ساخته می‌شود تا مانع از سقوط افراد شود) نمونه‌ای از اقدامات اولیه و پیش‌نیاز بهره‌گیری از ظرفیت پشت‌بام هستند.
منظور از سطح سخت‌افزاری ظرفیت‌های موجود در مدارس عمدتاً فضاهای فیزیکی و موقعیت‌های جغرافیایی اطراف مدرسه است. مهم‌ترین این فضاها عبارتند از بوفه، پشت‌بام، حیاط اصلی و حیاط‌پشتی، باغچه‌ها، موقعیت‌های طبیعی اطراف مدرسه مانند رودخانه، کوه، جنگل، دشت یا مراکز پیرامون مدرسه اعم از علمی، تحقیقاتی، صنعتی، تجاری، تفریحی و مانند آن.
منظور از سطح نرم‌افزاری، ظرفیت‌های موجود در برنامه‌های رسمی مدرسه و نیز فعالیت‌های جنبی‌ای است که مدرسه مجاز به استفاده از آن‌هاست یا می‌تواند آن‌ها را فعال نماید.

بوفه مدرسه
یکی از بهترین و جامع‌ترین ظرفیت‌های موجود در هر مدرسه‌، بوفه مدرسه است که با اندکی صرف وقت، سلیقه و سرمایه می‌توان آن را به مکانی مناسب برای یادگیری و تجربه کارآفرینی تبدیل نمود. اصلی‌ترین دلایل این ادعا را می‌توان بدین قرار برشمرد.
 طیف گسترده‌ای از دروس مختلف در بوفه مدارس مصداق عینی دارند. از ریاضی و فیزیک و شیمی گرفته تا جغرافیا و انشا و دینی (هدیه‌های آسمانی) و تاریخ. تقریباً درسی نیست که در فضای بوفه موضوعیت نداشته باشد. این ویژگی فوق‌العاده و بدین معنی است که دانش‌آموزانی که در بوفه مدرسه فعالیت خواهند نمود همزمان با تجربه کارآفرینی، می‌توانند تکالیف، پروژه‌ها و پژوهش‌های دروس اصلی خود را در همان فضا انجام دهند و اصطلاحاً با یک تیر دو نشان بزنند. در شماره آینده به نمونه‌هایی از پروژه‌ها و تکالیفی که می‌توان در بستر ظرفیت‌های مدرسه در قالب دروس دیگر ارائه نمود، اشاره خواهد شد.
 اغلب فعالیت‌های بوفه در حد توان فیزیکی و فکری دانش‌آموزان است. بنابراین لازم نیست نگران باشیم که آیا دانش‌آموزان می‌توانند از پس وظایف محوله برآیند یا نه.
 حلقه گردش کار و اقتصاد بوفه مدرسه تقریباً کامل است. دانش‌آموزان اختیار و اجازه خرید از بوفه مدرسه را دارند. بنابراین هم می‌توانند محصول یا خدمتی را عرضه کنند و هم خرید کنند. پول (واسطه اتصال عرضه به تقاضا) هم در حد مجاز که مدرسه و خانواده برای آن‌ها تعریف کرده‌اند، وجود دارد. فراموش نکنیم که کم یا زیاد بودن پول توجیبی فقط اندازه اقتصاد بوفه را کم یا زیاد می‌کند ولی اغلب مؤلفه‌های آموزش و تجربه کسب‌وکار، که هدف این برنامه هستند، تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرند.
 سرعت گردش پول، اطلاعات و کالا و خدمت در بوفه مدرسه بالا و متناسب با میزان صبر و حوصله دانش‌آموزان است. در بوفه لازم نیست حالا کاری کنید و نتیجه آن را در سال بعد ببینید. نتایج برنامه‌ها و اقدامات فعالان در بوفه، همان روز یا نهایتاً در آخر هر هفته قابل مشاهده و ارزیابی است.
 فعالیت‌های بوفه نیاز به آموزش‌های مقدماتی طولانی که یا از حوصله دانش‌آموزان و یا از توان یا علاقه آن‌ها خارج باشد، ندارد. اغلب کارهایی ساده است که با آموزش‌هایی ساده و سریع، کیفیت بالایی در عملکرد قابل دستیابی خواهد بود.
 فعالیت‌های قابل تعریف در بوفه محدود نیست. اگر یکی به ریاضی و حساب و کتاب علاقه دارد، می‌تواند در قسمت انبارداری، ثَبّاتی یا ارائه گزارش‌های عملکرد مشارکت کند. دانش‌آموز علاقه‌مند به آشپزی و نمایش خلاقیت‌های خود در آشپزی فضای مناسبی در اختیار دارد. حتی کسانی که در ساعت مدرسه به هر دلیلی نمی‌توانند در بوفه حضور داشته باشند می‌توانند در منزل و محیط بیرون از مدرسه کارهایی را برای بوفه انجام دهند.
 به دلیل محیط پویا و فعال بوفه ـ مانند هر کسب‌وکار خرده‌فروشی دیگر ـ تعریف پروژه‌های تحقیقاتی جدی کاملاً ممکن است.
 بسیاری از تفکرات و رفتارهای ناشایست که دانش‌آموزان از ما بزرگترها دیده و پذیرفته‌اند، در محیط بوفه قابل اصلاح است. به‌طور مثال، همه شواهد (جایگاه اجتماعی، دستمزد و ...) نشان می‌دهند که شغل نظافتچی در همه جای جهان از جمله در ایران، شغل دلچسبی نیست و افراد از سر ناچاری به آن می‌پردازند و اگر می‌توانستند شغل خود را عوض می‌کردند. فعالیت نظافت اطراف بوفه و سالن غذاخوری ـ که معمولاً مجاورت یکدیگر هستند ـ به معلمان و دانش‌آموزان کمک می‌کند تا با یک یا ترکیبی از نگرش‌های زیر مواجه شوند:
ـ «اگر از این کار خوشت نمی‌آید، الان احساس نارضایتی از آن را تجربه کن. زیرا، نتیجه طبیعی خوب درس نخواندن فعالیت‌هایی است که معمولاً از آن‌ها خوشمان نمی‌آید. در غیر این صورت ممکن است پشیمانی و درس خواندن در آینده بی‌فایده یا کم فایده باشد» بدین‌ترتیب، ممکن است نه به خاطر لذت بردن از آن بلکه به خاطر دور شدن از پیامدهای ناگوار درس نخواندن، درس بخوانند.
ـ  یک نظافتچی موفق با یک نظافتچی ناموفق چه تفاوتی دارد. اگر بپذیریم که در هر کاری می‌توان موفق بود، در این صورت، چگونه می‌توان نظافتچی ممتازی شد، آن گونه که میان کارفرمایان برای جذب ما به‌عنوان نظافتچی رقابت شود.
ـ  آیا می‌توان به فعالیت نظافت نه به‌عنوان یک شغل، بلکه به عنوان یک فرصت کارآفرینی فکر کرد؟ آیا می‌توان میلیاردها تومان ثروت را از طریق توسعه کسب‌وکار نظافت و شاخه‌های آن مانند بازیافت ایجاد کرد؟ این نگرش به‌ویژه برای دانش‌آموزانی که در مدارس غیرانتفاعی درس می‌خوانند بسیار مؤثر است. اصولاً والدین این دانش‌آموزان میلیون‌ها تومان هزینه نمی‌کنند که نهایتاً فرزندان آن‌ها نظافتچی شوند. اما کار و ثروت‌آفرینی از نظافت و بازیافت یا ارائه خدمات ارزش افزوده به نظافتچیان یا کارفرمایان آن‌ها، نه تنها با انتظارات چنین والدینی ناسازگار نیست، بلکه در بسیاری از موارد، همخوان نیز هست.
بسته به نوع فعالیتی که دانش‌آموزان انتخاب کرده و انجام خواهند داد، نگرش‌ها نیز ممکن است متفاوت باشد، اما به‌صورت کلی هدایت دانش‌آموزان به سمت شناخت ویژگی‌های خود و مشاغل مختلف، تقویت نگرش عالی بودن به جای معمولی بودن و نیز یافتن ظرفیت‌های ایجاد کسب و کار و ثروت براساس تجربه فعالیت در بوفه از اهداف مشترک نگرش‌های هدفگذاری‌شده در بوفه مدارس است.

اهداف آموزشی
دو نوع از اهداف آموزشی را می‌توان در بوفه دنبال کرد: اهداف درسی و اهداف آموزش کارآفرینی. به‌عنوان یک خط راهنما و سیاست کلی، تعداد قابل‌توجهی از تکالیف و پروژه‌های درسی را می‌توان در بستر بوفه تعریف کرد. دروسی مانند آمار، ریاضیات، رایانه، سوادرسانه‌ای و مانند آن. از آنجا که مجموعه این مقالات متمرکز بر آموزش کارآفرینی هستند، ذیلاً به مهم‌ترین اهداف آموزش کارآفرینی اشاره می‌شود:

چرخه بهبود مستمر
این خیلی خوب است که عادت کنیم برای هر کاری برنامه‌ریزی کنیم، برنامه را اجرا کنیم، انحراف عملکرد و دستاوردها را با آنچه براساس برنامه انتظار داشتیم تعیین و تحلیل کنیم و برای اصلاح فاصله اقدام اصلاحی تعریف و تدوین و اجرا کنیم و این چرخه را تا تحقق کامل اهداف ادامه دهیم. می‌گویند یکی از دلایل، علل و رازهای تحول اساسی در صنعت ژاپن همین چرخه بوده که به چرخه بهبود مستمر یا دمینگ معروف شده است. از دانش‌آموزان بخواهید قبل از اجرا حتماً برنامه خود را تدوین کنند. برای این کار وقت بگذارند و فرآیند را به‌صورت متوالی تکرار نمایند. بدین‌ترتیب امید آن می‌رود که این رفتار به‌عنوان یکی از رفتارهای پایدار در کارآفرینی در دانش‌آموزان نیز نهادینه شود.

شناخت نیاز مشتری
بوفه مدرسه فرصتی مناسب به ویژه برای دانش‌آموزان دوره دوم دبیرستان است تا به درک عمیقی از مفهوم «شناخت نیاز مشتری» برسند. این موضوع به‌ویژه از آن جهت که آن‌ها زبان مشتری بوفه را به خوبی می‌فهمند و از این بابت مشکل یا مانعی ندارند، اهمیت دوچندان می‌یابد.

ارتباط مؤثر
به‌خاطر آورید که ارتباط مؤثر یکی از ویژگی‌های کارآفرینان موفق است. منظور از این قابلیت، آن است که فرد بتواند به آنچه که هدف ارتباط است دست یابد. این ویژگی نیز به دلیل ظرفیت بالای انواع تعاملات میان دانش‌آموزان فعال در بوفه و دانش‌آموزان خریدار کالاهای موجود در بوفه به خوبی می‌تواند هدف آموزش کارآفرینی از طریق بوفه مدرسه قرار گیرد.

فروشندگی
به اذعان کارآفرینان موفق، سخت‌ترین کار هر کسب‌و‌کاری فروش کالا یا خدمت آن کسب‌وکار محسوب می‌شود. اهل فن توصیه می‌کنند که برای تعیین سطح توانایی‌های فروش خود، باید کالا یا خدمت موردنظرتان را به غریبه بفروشید، زیرا، آشنایان به دلایل مختلفی ممکن است کالا یا خدمتی را از شما بخرند درحالی‌که همان کالا یا خدمت یا با مشخصاتی مانند آنچه شما پیشنهاد می‌کنید از غریبه نخرند. با این وجود، تمرین فروشندگی در بوفه با وجود آنکه انحصار نسبی در رقبا وجود دارد و فروشنده و خریدار غالباً یکدیگر را می‌شناسند، همچنان می‌تواند به خودآگاهی و خودشناسی دانش‌آموزان در زمینه قابلیت‌ها و علایق آنان در حوزه فروش کمک شایان توجهی بنماید.

فرصت‌ یابی
بوفه مدرسه این ظرفیت را دارد تا دانش‌آموزان فعال در آن با مفاهیمی مانند فرصت‌بینی، فرصت‌طلبی، فرصت‌سنجی و فرصت‌سازی عمیقاً آشنا شده و آن را درک کنند. تغییر ذائقه دانش‌آموزان، مناسبت‌های مختلف مانند شب یلدا و روز معلم، ایام امتحانات، اردوهای دانش‌آموزی داخل یا بیرون شهر، همگی ارزش آن را دارند که همکاران محترم برایشان برنامه‌ریزی نمایند.

استعدادیابی و استخدام
استخدام، بی‌شک، دومین کار سخت در هر کسب‌و‌کاری است. سختی استخدام ترکیبی از چند اقدام کلیدی است: باید استعدادهای فرد را شناخت و وی را در شغلی قرار داد که آن استعدادها به بهترین شکل نمود یافته و منجر به عملکرد ممتاز گردند. این کار البته بسیار سخت است و تنها از عهده کارآفرینان ممتاز بر می‌آید. بوفه فرصت درک این مفهوم را به بهترین وجهی در دسترس دانش‌آموزان قرار می‌دهد. زیرا، در بوفه سرعت جذب و خروج دانش‌آموزان به طرح و نیز گردش شغلی بسیار بالا بوده و از این جهت امتیاز مهمی محسوب می‌شود.
کلام آخر اینکه، توجیه والدین و معلمان دانش‌آموزان، شاه کلید رفع موانع موفقیت طرح‌های آموزش کارآفرینی با محوریت بوفه مدارس است. به همین دلیل، طراحی برنامه‌های توجیهی و محتواهای مناسب برای اولیا و مربیان به اندازه اهداف و محتواهای آموزشی خود بوفه دارای اهمیت است.

نویسنده: دکتر امید مهرابی

بازی های نمایشی محملی برای مدیریت یادگیری

اشاره                                                                                                                                                                                     
بازی‌های نمایشی، محور و محملی برای رشد طبیعی و یادگیری توأم با شادی و نشاط دانش‌آموزان‌اند؛ به ویژه در سطوح آموزشی ابتدایی و نوجوانی. دانش‌آموزان در جریان بازی نمایشی سعی می‌کنند محدودیت‌های دنیای واقعی‌شان را درهم شکنند و در نقش فردی یا چیزی متفاوت از آن ظاهر شوند. آن‌ها با ایفای نقشی که در نمایش بر عهده می‌گیرند، اعمالی را به نمایش می‌گذارند که نشانه‌ای از موفقیت‌شان است. بازی نمایشی فهم و درک بازی‌کنندگان از جهان را عمق می‌بخشد و مهارت‌هایی را موجب می‌شود که در سراسر زندگی یاری دهنده آن‌هاست. البته باید به این نکته توجه داشت که آن دسته از بازی‌های نمایشی زاینده توانمندی‌های متفاوت‌اند که هدفمند و روشمند و آگاهانه طراحی شوند و به اجرا درآیند. نقش معلمان در طراحی بازی‌های نمایشی و تأیید بازی‌های طراحی شده توسط خود دانش‌آموزان بسیار مهم و مهارت آن‌ها در بازی گردانی یا نظارت و کنترل بر بازدهی مثبت حاصل از اجرای نمایش‌ها محور اساسی در تحقق توانمندسازی‌های مورد نظر است.
مطالعه این مقاله معلمان و مخاطبان را از یک سو با هدف‌های مورد انتظار از بازی‌های نمایشی و مهارت‌های حاصل از آن‌ها آشنا می‌کند و از سوی دیگر راه و روش‌های ایجاد محیط‌های مساعد و مناسب برای شکل‌گیری بازی‌ها را پیش‌رو می‌نهد.

 کلیدواژه‌ها:  یادگیری، بازی‌ های نمایشی، زمینه‌ های رشد، هدف‌ های آموزشی، محیط‌ سازی                                  

زمینه‌ های رشدی در بازی‌های نمایشی
بازی‌های نمایشی در زمینه‌های متعدد شرایط رشد و بالندگی دانش‌آموزان را فراهم می‌کنند. چگونگی رشد جسمانی، رشد هیجانی - اجتماعی، رشد زبانی و رشد شناختی آن‌ها در نوشته‌های زیر شرح و بسط داده می‌شود.

رشد جسمانی
در بازی‌های نمایشی، کودکان و نوجوانان معمولاً‌ مجبور می‌شوند ابزارهایی را جابه‌جا کنند، وسایل بازی نمایشی را جمع‌وجور کنند، و اشیایی را دستکاری، باز و بسته یا سوار و پیاده کنند. به هر حال، غالباً‌ نیاز پیدا می‌کنند از دست و پا یا حرکات چشم برای ایفای نقش استفاده کنند. در این حرکات عضله‌های ظریف و کوچک آن‌ها به کار گرفته می‌شود و پرورش می‌یابد. برای انجام بسیاری از کارها نیز به هماهنگ کردن حرکات چشم و دست یا چشم و پا نیاز پیدا می‌کنند. بدین ترتیب مهارت‌های تشخیصی دیداری آن‌ها تقویت می‌شود. چنانچه بازی‌های نمایشی آن‌ها با محتوای درسی و انجام آزمایش نمایشی، برای مثال در درس خیاطی، آشپزی، نانوایی، خراطی و امثال آن مرتبط باشد، تحرک بدنی آن‌ها موجبات رشد جسمانی را به نوعی فراهم می‌کند.

رشد زبانی
دانش‌آموزان در بسیاری از بازی‌های نمایشی برای برقراری ارتباط با هم‌بازی‌ها از «زبان» به صورت گفتار بهره می‌گیرند. در بازی نقش‌ها گاهی باید واقعه‌ای را توضیح دهند، گاهی باید سؤالی را طرح کنند و گاهی باید به سؤالی پاسخ دهند. مشارکت در گفت‌وگوی نمایشی و به کارگیری واژه‌های خاص نمایشی، رشد زبانی آن‌ها را غنا می‌بخشد. به علاوه، آن‌ها را از نظر قوه بیان و ارائه مطلب در حضور جمع نیز توانمند می‌کند.

رشد شناختی
دانش‌آموزان در بازی‌های نمایشی تصویرهایی را می‌آفرینند که قبلاً در ذهن آن‌ها شکل گرفته است. آن‌ها به هنگام نمایش، در واقع در حال کند و کاو مفهوم‌سازی ذهنی‌اند. برای مثال، وقتی در نمایشی، برای خرید از دکان سوپری، از پول ساخته خود استفاده می‌کنند، یا برای ترتیب دادن محیط نقاشی به تعداد لازم مداد و مدادرنگی یا میز و صندلی در نظر می‌گیرند، یا برای پخت غذا مقادیر مشخصی از مواد متفاوت را مخلوط می‌کنند، در واقع مفاهیم ریاضی را در ذهن خود مرور می‌کنند. وقتی نظر و ایده خود را درباره موضوع مورد نمایش با دیگران در میان می‌گذارند، در واقع به راه‌های حل مشکل و مسئله می‌اندیشند و بدین ترتیب توانمندی‌های شناختی خود را فزون می‌کنند.

رشد هیجانی ـ اجتماعی
هر دانش‌آموز برای مشارکت در بازی نمایشی باید با هم بازی‌های خود تبادل نظر کند و درباره چگونگی ایفای نقش خود با آن‌ها به توافق برسد. به علاوه، درباره چگونگی ایفای نقش دیگران باید نظر دهد و با آن‌ها مراوده مثبت داشته باشد. دانش‌آموزان از این طریق چگونگی برقراری ارتباط با یکدیگر را می‌آموزند و یاد می‌گیرند که برای کسب موفقیت جمعی باید با یکدیگر تشریک مساعی داشته باشند. از طرف دیگر، بازی نقش موجب می‌شود فرد بازیگر بر نگرانی‌ها یا ترس‌های احتمالی خود غلبه کند و کاری را که پیشتر از آن واهمه داشته است، به خوبی و راحتی انجام دهد. برای مثال فردی که از آمپول زدن می‌ترسد، با ایفای نقش پرستار یا پزشک و تزریق نمایشیِ زدن آمپول، بر ترس خود غلبه می‌کند. از آن‌جا که بازی‌های نمایشی مستلزم تشریک مساعی با دیگران، کنترل احساسات و تعدیل تمایلات شخصی هستند، موجبات همدلی افراد با یکدیگر را فراهم و برقراری ارتباط‌های اجتماعی آن‌ها را تسهیل می‌کنند. دانش‌آموزان هیجانی و احتمالاً مهاجمی که در بازی‌های نمایشی شرکت داده می‌شوند، رفته رفته حالات تهاجمی خود را از دست می‌دهند و حالات هیجانی‌شان تعدیل می‌شود.

بازی‌های نمایشی و تحقق هدف‌های آموزشی
معلمان با مرتبط کردن هدف‌های آموزشی و بازی‌های نمایشی می‌توانند به بهترین وجه ممکن موجبات رشد دانش‌آموزان در زمینه‌های پیش‌گفته را فراهم کنند.
برای هر یک از زمینه‌های رشد یاد شده در بخش پیشین، نمونه‌هایی از هدف‌های آموزشی و کنش و عمل ایفا کننده نقش در بازی نمایشی به شرح زیر است:

نمونه‌های هدف در رشد جسمانی
ـ هدف ۱. کنترل عضلات ظریف دست‌ها
 کنش یا عمل: کودک باید بتواند بندهای کفش خود را درست باز کند و ببندد و یا چترش را درست باز و بسته کند یا در بطری را باز و بسته کند یا طنابی را گره بزند یا گره‌ای را باز کند و امثال آن.

ـ هدف‌۲. آمادگی جثه از نظر قد و وزن در مقایسه با معیار سنی او
 کنش یا عمل: دانش‌آموز باید بتواند وزنه مناسب وزن خود را بلند کند یا میخی را در فاصله‌ای از دیوار کمی بلندتر از قد خود بکوبد یا از فاصله‌ای از روی مانعی به درازای مناسب سنش بپرد. و امثال آن.

ـ هدف‌۳. هماهنگ بودن حرکات چشم و دست
 کنش یا عمل:  دانش‌آموز باید بتـواند لیوان به نسبت پر از آبی را بدون سرریز شدن جابه‌جا کند. یا با استفاده از خط‌کش خط راست افقی یا عمودی بکشد. یا پیچی را در دسته‌ای فلزی با پیچ گوشتی یا دست محکم نماید.

نمونه‌های هدف و کنش در رشد زبانی
ـ هدف ۱. سؤالاتی بپرسد
 کنش یا عمل: می‌پرسد: من می‌خواهم به اردو بروم. آیا می‌توانم فلاسک چایم را با خودم ببرم؟

ـ هدف‌۲. در گفت‌وگو‌ها مشارکت فعال داشته باشد.
 کنش یا عمل: در بحث گـروه وارد می‌شود و می‌گوید به نظر من باید چاره‌ای اساسی بیندیشیم.

ـ هدف‌۳. در بسط واژه‌های زبانی توانمند باشد.
 کنش یا عمل: در محاوره با هم‌بازی‌اش، وقـتی او می‌گوید من قدرتمندم، پاسخ می‌دهد من نه تنها قدرتمندم، بلکه شهامت و شجاعت هم دارم. حتی می‌توانم یک تنه با چند نفر مبارزه کنم.

نمونه‌ های هدف و کنش در رشد شناختی
ـ هدف ۱. در شرایط محیطی جدید باید از آموخته‌های قبلی خود به خوبی بهره بگیرد.
 کنش یا عمل: به هـم بـازی خود که می‌خـواهد نقش آمپول‌زن را بازی کند، می‌گوید: ابتدا باید محل فرو بردن سوزن را با پنبه استریل و الکل ضدعفونی کنی.

ـ هدف‌۲. با استفاده از اشیا شبیه‌سازی کند.
 کنش یا عمل: یک خودکار به دست هم بازی‌اش می‌دهد و می‌گوید این یک میکروفون است. حالا می‌توانی برای جمع صحبت کنی.

ـ هدف‌۳. موقعیت‌هایی را بیافریند و نقشی خیالی بازی کند.
 کنش یا عمل: دستکش پزشکی و لباس اتاق عمل می‌پوشد و می‌گوید من برای جراحی کردن آماده‌ام.

نمونه هدف و کنش در رشد هیجانی - اجتماعی
ـ هدف ۱. با دیگران تشریک مساعی کند و به حقوق آن‌ها احترام بگذارد.
 کنش یا عمل: با آن‌ها در یک صف در جای متناسب با قد خود می‌ایستد و به فردی که کوتاه‌تر از اوست می‌گوید بیا جلوی من بایست.

ـ هدف‌۲. از حق خود و دیگران دفاع کند.
 کنش یا عمل: به هم بازی‌اش مـی‌گـویـد انصاف نیست همیشه تو معلم باشی و من شاگرد. حالا من نقش معلم را بازی می‌کنم و تو شاگرد باش.

ـ هدف‌۳. احساسات دیگران را درک و به خوبی با افراد ناآشنا ارتباط برقرار کند.
 کنش یا عمل: در بازی، وقتی می‌بیند فردی گوشه‌ای نشسته و به کار خودش مشغول است، سراغ او می‌رود، با او سلام و احوال‌پرسی می‌کند و از او برای شرکت در بازی نمایشی دعوت می‌کند.

محیط‌ سازی برای بازی نمایشی
بازی نمایشی همانند صحنه نمایش به فضای مناسب نیاز دارد. چنانچه فضا و صحنه مناسب فراهم باشد، دانش‌آموزان به راحتی نقش خود را ایفا می‌کنند. البته آرایش صحنه بازی نمایشی، با توجه به امکانات و شرایط کلاس‌ها و مدارس ما، کار سهل و ساده‌ای نیست و بسیاری اوقات فراهم کردن محیط مناسب برای نمایش سخت است. اما معلمان خلاق می‌توانند با گردآوری تعدادی اشیای مناسب نمایش و صحنه‌آرایی و قرار دادن آن در قفسه‌ای از کلاس، پیوسته آماده برقرار کردن نمایشی نشاط‌برانگیز باشند و به موقع از ایجاد موقعیت‌ نمایش به نفع تحقق هدف‌های یادگیری بهره بگیرند.
بهترین حالت آن است که مدرسه برای ایجاد صحنه‌های نمایشی محل و موقعیتی را به نحوی تدارک ببیند که همه کلاس‌ها و همه معلمان در وقت مقتضی بتوانند از آن استفاده کنند. تدارکات شامل فضا به اندازه مناسب ایفای نقش توسط چند نفر و مواد و وسایل متفاوت نمایشی به تناسب موضوع نمایش و بازی است. انتخاب وسایل و مواد و ابزارهای نمایشی بهتر است به گونه‌ای منعکس‌کننده پشتوانه‌های فرهنگی، قومی و بومی گروه دانش‌آموزان محلی باشد. گاهی وجود ابزارها و وسایل خاص و در دسترس بودن آن‌ها برای دانش‌آموزان می‌تواند ایده‌هایی را در اذهان آن‌ها بپروراند و خلق داستان‌هایی برای نمایش را موجب شود و اسباب رشد همه‌جانبه آن‌ها را فراهم کند.

نقش معلم
اگرچه به نظر می‌رسد ترتیب دادن بازی نمایشی که در واقع نوعی وانمودسازی در نقش‌های متفاوت است کار سختی نباشد، اما باید توجه داشت، ترتیب چنین بازی‌هایی در گروه‌های سنی متفاوت الزامات و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و مهارت معلم را در طراحی، اجرا و ارزشیابی فرایند کار نمایش می‌طلبد.
شکل‌گیری بعضی از نمایش‌ها در هر گروه سنی شاید آسان و به خوبی قابل اجرا باشد، اما در بسیاری از موارد بازی نقش قابلیت‌هایی را نیاز دارد که فرد پس از رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی کافی می‌تواند به آن دست یابد. نقش معلمان در این‌گونه موارد بسیار مهم و اثرگذار است. معلمان باید در آموزش مهارت‌های لازم به دانش‌آموزان نقشی فعال داشته باشند. به بیان دیگر، آن‌ها باید با علاقه و اشتیاق کارهای نمایشی دانش‌آموزان را مشاهده و ارزیابی کنند و نقاط قوت و ضعف اجرای نمایش را به فرد فرد آن‌ها گوشزد کنند، درباره چگونگی اجرای نقش‌ها با آن‌ها تعامل داشته باشند و از بازی‌های آن‌ها حمایت کنند.
به نظر اسمیلانسکی، در ارتباط با بازی‌های نمایشی کودکان و خردسالان در سطوح پایین‌تر آموزش، دانش‌آموزان باید شش نوع مهارت را کسب کنند (نقل از داج و همکاران ۲۰۱۰):
۱. بازی نقش: مهارتی که با کسب آن دانش‌آموزان می‌توانند وانمود کنند چیزی یا فردی متفاوت‌ از خود هستند. بنابراین، رفتارهای آن شخص را تقلید می‌کنند و از زبان او گفتارهایی را بیان می‌کنند.

۲. استفاده از وسایل: دانش‌آموزان با استفاده از اشیای واقعی نقش‌هایی را بازی می‌کنند. برای مثال، در قابلمه‌ای را به جای فرمان اتومبیل به کار می‌گیرند.

۳. بازی وانمودسازی: دانـش‌آموزان در ایـن نوع بازی باید مهارت وانمودسازی را کسب کنند. برای مثال، به هم ‌بازی‌هایش بگوید این میز یا این گوشه محل کار من است. من ساعت‌ساز هستم. شما می‌توانید ساعت‌هایتان را برای تعمیر پیش من بیاورید. یا من متخصص راه‌اندازی کامپیوترم. هر برنامه‌ای می‌خواهید برایتان نصب می‌کنم. و با نمایش وانمود کند واقعاً مشغول آن کار
است.

۴. تنظیم و کنترل زمان: کسب مهارت ایفای هر نقش خاص در زمانی محدود و واگذاری بقیه زمان به سایر نقش‌ها در بازی‌ها مهم است.

۵. تعامل: اینکه در بازی‌های نمایشی چه زمانی و چرا باید با یکدیگر تعامل داشته باشند تا بازی به بهترین وجه ممکن صورت گیرد، مهارتی است که باید یاد گرفته شود.

۶. ارتباط کلامی: کسب مهارت ارتباط‌های کلامی از اساسی‌ترین مهارت‌های هدف یادگیری در بازی‌های نمایشی است، زیرا این مهارت در موفقیت‌های اجتماعی دانش‌آموز در سال‌های ورود به اجتماع بسیار اثرگذار است.

آشنایی معلمان با این مهارت‌ها، ملاک‌ها و معیارهای کنترل و هدایت بازی‌های نمایشی دانش‌آموزان را به دست می‌دهد و آن‌ها را در شناساندن نقطه ضعف‌ها و قوت‌های فعالیت‌های دانش‌آموزان یاری می‌کند.

نویسنده: فرخ لقا رئیس دانا

زندگی یعنی فعالیت

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که منظور از زندگی فعال چیست؟ این موضوع در‌باره‌ شما و خانواده‌ تان تا چه اندازه رعایت می‌شود؟ آیا به این فکر کرده‌اید که چطور می‌ توان زندگی خود و خانواده را از اینکه هست، فعال‌ تر کرد؟ آیا معلم بودن باعث خستگی می‌شود و دیگر زمانی برای فعالیت‌های بدنی و تحرک باقی نمی‌گذارد؟ بهتر است برای یافتن پاسخ این سؤالات و احیاناً سؤالات مشابه دیگر، درک مشترکی از «زندگی فعال» به دست آوریم. این مقاله اگرچه مقاله‌ای عمومی است، اما آموزگاران گرامی بیش از هر قشر دیگری باید به توصیه‌ های آن توجه کنند.

زندگی فعال عقیده‌ جدیدی نیست، بلکه عقیده‌ای تکامل یافته  است که ریشه‌ در گذشته دارد، در حین اینکه راهی به سوی آینده نشان می‌دهد. زندگی فعال بازگشتی به اصول است؛ بازگشتی به سادگی، اعتدال و تنوع. این شیوه‌ زندگی شادی‌ها، ارزش‌ها و فایده‌های بسیاری از انواع فعالیت‌ها را نشان می‌دهد و شامل فعالیت‌هایی است که برای انسان مفید، دلپذیر و ارضاکننده‌اند.
زندگی فعال در مورد سلامتی صحبت می‌کند؛ چیزی که شما آن را انتخاب کرده‌اید. فعالیت‌هایی که انجام می‌دهید، به عوامل بسیاری بستگی دارند، به طوری که در فردی ۶۰ ساله، نسبت به یک فرد ۳۰ ساله، فرق دارد. همچنین، در مورد کودکان دبستانی نسبت به پدر و مادر آن‌ها که مشغله‌های فراوانی دارند، تفاوت دارد. توانایی‌ها، علاقه‌ها و تفاوت در سنت‌های خانوادگی و فرهنگی نیز مهم هستند. زندگی فعال افراد با هم متفاوت است و موضوعی است که به شرایط هر فرد مربوط می‌شود.
درباره‌ سلامتی صحبت شد. سلامتی عبارت است از یک رفاه نسبی در ابعاد گوناگون وجودی انسان از قبیل جسمانی، روانی، اجتماعی و عاطفی. به عبارت دیگر، اگر فرد بتواند برای یک روز طوری برنامه‌ریزی کند که در پایان آن روز شرایط نسبی مفید و مثبتی را تجربه کرده باشد، می‌توان گفت به سلامتی خود کمک کرده است.
سلامتی پایدار و مناسب، به طوری که تمامی ابعاد متصور در بحث سلامتی را دربربگیرد، تنها با انجام فعالیت‌های مناسب جسمانی میسر است. انسان موجود پیچیده‌ای است که ابعاد وجودی او به هم وابسته‌اند و انجام فعالیت‌های جسمانی زمینه‌ساز کارکرد مناسب هر بخش از بدن و ابعاد مربوط به آن است. انسان به گونه‌ای خلق شده است که اگر بخواهد سلامت زندگی کند، باید فعالیت‌های جسمانی را در تمام طول عمر سرلوحه‌ی کارهای خود قرار دهد. بنابراین:
- بی‌تحرکی روی سلامتی اثر مستقیم و مشخص دارد.
- در تمامی سنین، افراد فعال از نظر جسمی در مقایسه با افراد غیرفعال مشکلات کمتری دارند.
- کسانی که از زندگی با حداقل فعالیت، به زندگی با فعالیت در حد متوسط روی آورند، فایده‌های سلامتی را در خواهند یافت.

واقعاً چقدر فعالیت کافی است؟
پنج ساعت کار در خانه، ۳ ساعت و نیم باغبانی یا کار در حیاط منزل، سه ساعت قدم زدن، دو ساعت تنیس بازی کردن یا چهار ساعت بدمینتون بازی کردن، ۱ ساعت و نیم دویدن با سرعت ۱۵۰۰ متر در ۱۰ دقیقه و دو تا سه بار رفتن به خرید همه مصداق‌هایی از زندگی فعال محسوب می‌شوند. البته می‌توان چند مورد از موارد بالا را با هم تلفیق و اجرا کرد. این به شرایط کاری و انتخاب شما بستگی دارد.
به‌طور خلاصه، بهتر است هر فرد بزرگسال برای چهار تا پنج روز در هفته، به مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر فعالیتی با شدت متوسط داشته باشد تا از فایده‌های زندگی فعال بهره‌مند شود.
نتایج مفید زندگی فعال هر روز به آنچه تا دیروز به دست آورده‌اید اضافه می‌شوند. این‌ها بیشتر فردی و شخصی و کمتر محسوس و هویدا هستند. اما نباید به خاطر درونی بودن تأثیر فعالیت آن را کم اهمیت بپنداریم، بلکه در اصل تغییرات درونی مهم‌تر هستند و هر فردی بنا به فراخور حال خودش آن‌ها را احساس و ادراک می‌کند. شما نیز به زودی درک عمیقی از این خواهید داشت که زندگی فعال در شما چه چیزهایی را ذخیره می‌کند.
واقعاً می‌توان برای کارهایی که بعضی وسایل فناورانه‌ی امروزی، مانند ماشین‌های لباس‌شویی و خشک‌کن‌ها، ماشین‌های ظرف‌شویی، کنترل از راه دور وسایل برقی، در بازکن خودکار پارکینگ ماشین، آسانسورها و پله‌برقی‌ها انجام می‌دهندو ما را از فعالیت و جنب وجوش جسمانی معمول جدا می‌سازند، جایگزین مناسب در نظر گرفت. به طور ساده، می‌توانید جدول زیر را برای خود تهیه و برای فعالیت‌های روزانه‌ بدون تحرک خود، فعالیت جسمانی مناسب پیش‌بینی کنید:

هر چند هر کدام از این فعالیت‌های بی‌تحرک به تنهایی ممکن است کوچک و کم اهمیت به نظر آیند، ولی وقتی با هم جمع می‌شوند،  فرد را به قبول شرایط بی‌تحرکی وادار می‌کنند.
جایگزین کردن عادت‌های مثبت زندگی، هر چند جزئی، در هر زمان و مکان و تنها کمی اضافه‌تر از آنچه معمولاً انجام می‌دهید، تحرک و کار و فعالیت بیشتر را برای شما رقم خواهد زد.
بنابراین، به سه موضوع زیر فکر کنید و برای آن‌ها برنامه داشته باشید:
-  رسیدگی به وضع موجود
در مورد بی‌تحرکی خود و فعالیت‌های جایگزین مناسب که بیشتر برایتان مفید است و ارزیابی اینکه چگونه می‌توان این کارها را انجام داد و چه تغییراتی اعمال کرد، فکر کنید.
- بالا بردن بازدهی روزانه
در‌باره‌ اینکه چطور در طول روز می‌توان در کارهای روزمره  فعال‌تر شد، و عمل کردن به آن‌ها چقدر برای شما و محیط زندگی‌تان مفید است، بیشتر مطالعه، پرس وجو و برنامه‌ریزی کنید.
- مراقبت‌های لازم
درباره‌ فعالیت‌هایی که قرار است انجام دهید، اطلاعات را کسب کنید و از افراد مطلع کمک بخواهید. در اجرای صحیح فعالیت‌ها دقت کنید.

پاسخ به سؤالات زیر شما را در داشتن زندگی فعال کمک می‌کند:
- چه کاری را بیش از بقیه دوست دارم انجام دهم؟
- کدام فعالیت جسمانی را بیشتر دوست دارم؟
- چه دلیلی وجود دارد که من زندگی فعال‌تری داشته باشم؟
- چه فعالیت‌هایی را در گذشته  دوست داشتم انجام دهم ولی هرگز موقعیت آن را پیدا نکردم؟
- دیگر فعالیت‌هایی که اکنون به آن‌ها علاقه‌مندم کدام‌اند؟
- بزرگ‌ترین مانع در سر راه فعال‌تر شدن من چیست؟ چگونه می‌توانم آن را از میان بردارم؟
- مهم‌ترین اهداف برنامه‌ام چیست؟
- فعالیت‌هایی که بیشتر از همه به من احساس خوبی منتقل می‌کنند، کدام‌اند؟




منابع
۱. ویویان، اچ و هیوارد. آمادگی جسمانی پیشرفته. ترجمه‌ی دکتر احمد آزاد و همکاران. سمت. ۱۳۹۲.
۲. مجد آرا، علی. سلامتی و تندرستی برای همه. آوای ظهور. ۱۳۹۱.
۳. استوارت گوردون . زندگی فعال همراه با ورزش، داروی معجزه آسای سلامتی و طول عمر. ترجمه‌ی دکتر ژاله معماری. بامداد کتاب. ۱۳۸۶.

نویسنده: عباس اردستانی

انگیزه تعالی و ساختن از حداقل‌ ها

Biz-World

اصول واکنش مؤثر

نیمه پر لیوان

شنیدنی‌های خواندنی

مسافران آفتاب

معرفی بسته آموزشی تربیت‌بدنی در دوره ابتدایی

آموزش ابتدایی باکیفبت

کول‌برهای دبستانی!

از مشرق شیراز تا اقلید

کاشف لذت نهفته در ذات علم باشیم

اندر فضیلت کتاب نخوانی!

نسل راست‌قامتان

آرایش تعاملی یادگیری

الگویی که همه نشانه‌‌ها به سمت اوست

آغاز طلایی

جای پای یادگیری تلفیقی در مدرسه

آموزش ابتدایی نقطه آغاز و کلید اصلی توسعه کشور است