در پنجمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی مجلات رشد با موضوع «ساحت تربیت اقتصادی و حرفه‌ای» مباحث علمی و کاربردی مرتبط با این ساحت توسط متخصص این حوزه ارائه شد.
به گزارش واحد خبر و رسانه دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، پنجمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی مجلات رشد با موضوع «تربیت اقتصادی و حرفه‌ای» در محل سالن اجتماعات مدرسه تاریخی دارالفنون برگزار شد. در این نشست که با حضور مدیرکل، معاونان، سردبیران و مدیران داخلی مجلات رشد دانش‌آموزی و مجلات رشد عمومی بزرگسال و تخصصی، رؤسا و کارشناسان گروه‌های مجلات رشد و همچنین اعضای شورای برنامه‌ریزی این نشریات برگزار شد، دکتر عادل پیغامی؛ استاد علوم اقتصادی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و نویسنده حوزه تربیت اقتصادی، چارچوبی از موضوع تربیت اقتصادی و حرفه‌ای ارائه و اهداف کلان ساحت تعلیم و تربیت اقتصادی را تبیین کرد.
بهره‌مندی از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در مجلات رشد
در ابتدای این نشست دکتر محمد صالح مذنبی، مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی و مدیر مسئول مجلات رشد، با اشاره به این موضوع که جهت بهره‌مندی هر چه بیشتر از ساحت‌های شش‌گانه مطرح در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در مجلات رشد، مجموعه نشست‌هایی تخصصی رشد تدارک دیده شده است، گفت: این نشست‌ها به مثابه فرصتی برای اندیشه‌ورزی و گفت‌و‌گوی بیشتر پیرامون مفاد اسناد بالادستی آموزش و پرورش، در اولویت برنامه‌ای و دستور کار دفتر انتشارات و فناوری آموزشی قرار گرفته است. نشست‌هایی که تاکنون جلسات مربوط به سبک زندگی اسلامی و ایرانی، تربیت زیستی و بدنی، مهارت سواد حل مسئله و تربیت زیبایی شناختی و هنری آن برگزار شده و امروز هم دو نشست مرتبط با تربیت اقتصادی و حرفه‌ای و تربیت علمی و فناورانه برگزار خواهد شد.
ضمن این که این نشست‌ها در دو جلسه مجزا با حضور همکاران مجلات رشد دانش‌آموزی و همکاران مجلات رشد عمومی بزرگسال و تخصصی تدارک دیده شده است تا فضای گفت‌و‌گوی اختصاصی‌تر و پرداختن به موضوعات مرتبط با محتوای هر گروه از مجلات به شکلی اختصاصی‌تر فراهم شود. همچنین اساتید و سخنرانان دعوت شده در نشست، فرصت و زمینه بیشتری برای ایراد بحث‌های فنی و تخصصی هر یک از این دو گروه را داشته باشند و به تفصیل بیشتری به این موضوعات بپردازند.
مرور اسناد تحولی و هم اندیشی، با هدف برنامه‌ریزی برای آینده
دکتر مذنبی با اشاره به این موضوع که این نشست‌ها، فرصت بسیار خوبی برای تحقق اهدافی است که برای آن منظور شده است و خوشبختانه آثار آن را در برنامه‌ریزی‌های سال ۱۴۰۱ و در خروجی مجلات متنوع و پر شمار رشد، شاهد هستیم، افزود: اطمینان داریم حاصل یافته‌ها، دستاوردها و نتایج بحث‌های محتوایی طرح شده در نشست‌های سال جاری را در تولیدات سال آینده و در عملکرد و خروجی‌های مختلف کار دفتر در عرصه‌های گوناگون که موضوع فعالیت و مأموریت‌های دفتر است، شاهد خواهیم بود.
ضمن این که مقدمه ضروری کار ما چنین اقدامات برنامه‌ریزی شده و معطوف به هدفی است که اگر می‌خواهیم در این فصل طلائی و مغتنم تحول در نظام تعلیم و تربیت، عالمانه و مؤثر قدم برداریم باید در مدیریت آن، بیش از پیش کوشا باشیم و از خداوند متعال بخواهیم که ما را در این مسیر روشن تحول و توسعه، یاری و مدد فرماید.
همان گونه که قبلاً هم در این خصوص گفتوگو کرده‌ایم، قصد و هدفمان انجام کار در بهترین و کوتاه‌ترین زمان ممکن است، اما عجله ای برای انجام کار نداریم، تا آسیب‌های شتاب زدگی و کم حوصلگی، دامنگیر اقدامات جاری دفتر نشود، در واقع در عین حالی که به تسهیل و سرعت مطلوب و مقدور در امور معتقدیم و همه توان خودمان را که برآیندی از یک توان جمعی و مشارکت همه جانبه با همه همکاران است، به کار می‌گیریم، در کارها عجله نمی‌کنیم تا به اصل موضوع آسیبی وارد نشود.
سرعت، دقت و کیفیت، اصولی هستند که می‌تواند سلامت و اثربخشی آن کار را تضمین کند و ما هم تلاش می‌کنیم تا در مسیر روشن و امید بخش تحول، با دقت کامل و سرعتی که مطلوب و مقدور باشد، تولیداتی با کیفیت و قابل استفاده برای مخاطبان و ذی نفعان این سازمان را در بهترین شکل آن مهیا و ارائه کنیم. در هر حال این نشست‌ها فرصت‌های مغتنمی برای مرور اسناد تحولی، گفتوگو و تعامل و هم اندیشی، با هدف برنامه‌ریزی برای آینده هستند که می‌تواند ایده‌ها، نگاه‌ها و گام‌های ما را در مسیر رشد و تکامل و توسعه همه جانبه، هماهنگ‌تر، استوارتر و مؤثرتر گرداند.
تبدیل ساحت‌های مطرح شده در سند تحول بنیادین به محتواهای عینی و قابل استفاده
مدیر کل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی با اعلام این موضوع که در بهره‌مندی از تعامل و گفتوگو با همکاران و با لحاظ اهداف و مأموریت‌های دفتر، از منظر خودمان جدولی را ترسیم کرده‌ایم که به صورت چینشی منظم، نسبت هر مجله با مجموعه ساحت‌های طرح شده در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و شایستگی‌های تربیتی که به دنبال آن هستیم را مشخص کرده است، اضافه کرد:
علاوه بر این کار، در حال حاضر چند گام جلوتر رفته‌ایم و ناظر بر این ساحت‌ها و اهداف مربوطه، محتواهایی را تولید کرده‌ایم؛ کاری مهم که معنای آن این است که امری ذهنی و نظری را به محتوایی عینی و قابل استفاده برای مخاطبان این مجلات، تبدیل کرده‌ایم. امری پسندیده که باعث شده کارهای مطبوعاتی و رسانه‌ای زیادی در حوزه آموزش و پرورش محقق شود و بتواند به عنوان حلقه‌ای واسط، ارتباط مخاطبان را بین کتاب‌های درسی و دیگر اجزای بسته‌های تربیت و یادگیری برقرار و معنادار کند.
همچنین دسته‌ای از مطالب متنوع که هر کدام نسبت و ارتباط خود را با ساحت‌های مختلف سبک زندگی اسلامی و ایرانی، تربیت زیستی و بدنی، تربیت اعتقادی، عبادی ـ اخلاقی، مهارت سواد حل مسئله، تربیت اجتماعی و سیاسی، تربیت زیبایی شناختی و هنری، تربیت اقتصادی و حرفه‌ای و تربیت علمی و فناورانه برقرار کرده‌اند، در مجلات رشد به چشم می‌خورد که نشانگر تأثیر همین رویه‌ها و توجه کارشناسی و حرفه‌ای به اسناد بالادستی آموزش و پرورش، به‌خصوص سند تحول بنیادین آموزش‌و‌پرورش است.
فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده برای سال پیش رو
علاوه بر این‌ها در سال پیش رو به این موضوع می‌اندیشیم که بر اساس دلالت‌های این ساحت‌ها و جهت‌گیری‌های تحولی هر کدام از آن‌ها، برای مجلات رشد به عنوان مجلات آموزش و پرورش چه اقدامات هم سو و مؤثری را انجام دهیم تا مشخص کنیم چه گزاره‌های تجویزی را در این ارتباط می‌توان احصا و بر اساس آن‌ها کار را به سرانجام رساند.
دکتر مذنبی با اشاره به این موضوع که در سال آینده در مجلات رشد، با تحقیق و بررسی و دقت نظر بیشتر و عمق فراتری به این موضوعات پرداخته خواهد شد، اظهار داشت: در جلسات و نشست‌های متعددی که برگزار شده است، از دبیران محترم ساحت‌ها و مهمانان و کارشناسان صاحب نظر و فعال در حوزه‌های مختلف دعوت کرده و خواسته‌ایم که مطالب و بحث‌های کارشناسی خود را با نگاه کاربست این مطالب در متن مجلات رشد ارائه کنند تا شاهد نتایج بیشتری و ملموس‌تری در محتوای مجلات رشد در دوره‌های پیش رو باشیم.
در این جلسات به دنبال آن هستیم تا مشخص شود به طور مثال در یک مجله دانش‌آموزی برای کودک یا نوجوان چگونه می‌شود از تربیت اقتصادی و حرفه‌ای سخن گفت و چه پرداختی باید صورت بگیرد که این تربیت در مقام عمل و تجربه محقق و نهادینه شود. پس هدف جامع این نشست‌ها همان گونه که اشاره کردم این است که ما بتوانیم آنچه را در سند تحول و در ساحت‌های شش‌گانه قصد شده است، در متن و محتوای این نشریات که بحمدالله پوشش و گستردگی خوبی هم دارند، به صورت عینی و مصداقی تحقق ببخشیم و این امر، از استمرار و رشد و توسعه‌ای برخوردار شود که کم کم، بافت و محتوای اصلی همه مجلات در عین جذاب و خواندنی بودن، هم راستا و در مسیر اسناد بالادستی و تحولی وزارت آموزش و پرورش باشد.
این امر باید در همه مجلات، چه مجلات دانش‌آموزی و چه مجلات بزرگسال و تخصصی محقق و جاری شود. چنین کاری جدای از سیاست‌گذاری و اقدامات کلی، نیازمند دقت نظر و پرداخت‌های جزئی‌تر و در عین حال معطوف به هدفی است که باید با لحاظ کردن ظرایف و دقت لازم صورت گیرد. مجموعه بحث های صورت گرفته در این جلسات و نشست های چندگانه، ثبت و ضبط و مکتوب و منتشر خواهد شد تا در دسترس افراد علاقه‌مند قرار گیرد و برای بازخوانی و مراجعه همکاران گرامی در دسترس باشد.
پیشرفت اقتصادی، در گرو گرایش به حق
در ادامه این جلسه دکتر عادل پیغامی؛ استاد علوم اقتصادی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و نویسنده حوزه تربیت اقتصادی که به عنوان استاد مدعو و صاحب نظر در حوزه اقتصادی و حرفه‌ای در این نشست حضور داشت، سخنانش را با تلاوت آیه ۶۶ سوره مائده آغاز کرد:
«و َ لَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ مَا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا یَعْمَلُونَ». اگر اهل کتاب، تورات و انجیل و قران را بدون کم و کاست و همچنین آنچه را که از طرف پروردگارشان نازل شده ، اقامه می‌کردند، از بالای سر و از زیر پاهایشان روزی می‌خوردند و بهره‌مند می‌شدند.
همان گونه که ملاحظه می‌کنید، خداوند کلمه «اکل» را با اشاره به مفوم شکمی و مادی آن به کار برده است و در واقع می‌خواسته است تا ذهن به سوی وجه مادی ماجرا توجه کند. چون عرب جاهلی که این آیه را می‌شنیده است، از کلمه «اکل»، خوردن مادی را می‌فهمیده است و برداشت او این بوده است که: خداوند اراده کرده است دنیای شما را هم از طریق کتب آسمانی تضمین کند. البته این حرف دارای معنای وسیع و فراگیری است که هیچ اقتصاد پیشرفته‌ای در دنیای معاصر نمی‌تواند ادعا کند من گونه‌ای از شرایط اقتصادی و رفاه مادی را ایجاد کرده‌ام که مردم از بالای سر و زیر پایشان می‌خورند و به طور کامل بهره‌مند می‌شوند. این حرف بدین معنا است که حتی آن اقتصادهایی که هدف شکمی و مدعای مادی دارند، نمی‌توانند بگویند ما کاری کرده‌ایم که مردم از بالای سر و زیر پایشان متنعم شوند، ولی خداوند چنین ادعایی دارد و می‌گوید بیشترین پیشرفت مادی و دنیوی و اقتصادی شما در گرو اقامه و گرایش به حق است. در ادامه آیه هم می‌فرماید برخی از این‌ها «أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ» هستند که خداوند از کلمه اقتصاد استفاده می‌کند و کسانی که کلمه تدبیر منزل را که بعداً چرخیده و تبدیل به واژه لاتین (Economy) شده است، از این جاها گرفته‌اند.
خداوند در این آیه شریفه می‌فرماید: برخی از اهل کتاب مقتصده هستند، و اقامه کتاب‌های آسمانی را انجام می‌دهند، اما «وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا یَعْمَلُونَ» عده زیادی از آن‌ها بد عمل می‌کنند و چون بد عمل می‌کنند، از زیر پا و بالای سر روزی نمی‌خورند و در نتیجه دچار فقر و بدبختی و تنگدستی مادی هستند.
بسط و گسترشی در مفهوم اقتصاد و فرد اقتصادی
بر اساس این آیه، در حقیقت فرد اقتصادی کسی است که کتاب‌های آسمانی را اقامه می‌کند. پس معنای مورد نظر آن در خصوص اقتصاد، خیلی فراتر از آن چیزی است که ما به عنوان اقتصاد فهم می‌کنیم. این آغاز قصه و در واقع نشانگر اعتقاد ماست. من معمولاً در کلاس‌های درس به دانشجویانم می‌گویم اگر سنگ نوشته‌ای از تمدن اینکاها - در امریکای لاتین- پیدا شود و بگوید که ۱۰ هزار سال پیش ادعایی شده است و فرمول‌ها و توصیه‌های اقتصادی وجود دارد که اگر به آن عمل کنید از بالای سر و زیر پایتان می‌خورید، همه پژوهشگرهای عالم می‌روند تا ببینند آن توصیه‌های اقتصادی چیست! در حالی که مشخص نیست آن سنگ نوشته، کار چه کسی است و اساساً راست و دروغ آن هم مشخص نیست، اما قرآن که کلام خداوند و حق و یقین است و ذره‌ای در آن شک راه ندارد، پیش روی ماست، اما معلوم نیست چرا به آن عمل نمی‌کنیم. و این پرسش به نوعی آغاز مسئله است. این در حالی است که علاوه بر آن و عمل نکردن به اصول و اعتقادات خودمان، وقتی صحبت از سواد اقتصادی می‌کنیم، در مورد آن دچار بدفهمی هستیم و توجه نداریم که این معنا در غر ب، چیزی غیر از مفهومی است که در ذهن ما شکل گرفته است.
مخاطبان گرامی؛ برای مشاهده مشروح گزارش نشست با موضوع «تربیت اقتصادی و حرفه‌ای» اینجا را انتخاب کنید.