مامورین نیروی انتظامی با استفاده از قانون «دوپلر»، دستگاههایی ساختهاند که میتوانند سرعت اتومبیل رانندگان را مشخص کنند
آقای «اسفندیار معتمدی» با ارائه مقالهای در شمارهی جدید فصلنامهی رشد آموزش فنی و حرفهای با عنوان «اثر متقابل علم و فناوری» آورده است: «یوهان دوپلر فیزیکدان اتریشی (1803 ـ 1853) متوجه شد وقتی منبع صوت به شنوندهای نزدیک و یا
از آن دور میشود، کیفیت صدایی که شنیده میشود، تغییر میکند. هر یک از ما هم این پدیده را تجربه کردهایم که وقتی اتومبیلی به ما نزدیک میشود و بوق میزند، صدای بوق آن زیرتر شنیده میشود و وقتی دور میشود صدای آن بم میشود.»
این موضوع را «دوپلر» به صورت جدی دنبال کرد و رابطهای را که امروز به نام «قانون دوپلر» یا «اصل دوپلر» است، بیان کرد. این اصل برای صورت، نور و دیگر امواج صدق میکند. مثلاً اگر اتومبیلی با سرعت 40 متر بر ثانیه (144 کیلومتر بر ساعت) حرکت کند و بسامد بوق آن 1000
هرتز باشد، شنوندهای که اتومبیل به او نزدیک میشود، صدای بوق را با بسامد حدود 1120 میشنود و شخصی که اتومبیل از او دور میشود، صدای بوق آن را با بسامد حدود 880 هرتز دریافت میکند.
اکنون از این قانون برای دستگاههایی استفاده شده که میتوانند سرعت مولّد صوت یا نور را اندازه بگیرند. مامورین نیروی انتظامی از همین قانون استفاده میکنند و سرعت اتومبیل رانندگان را مشخص و راننده متخلف را شناسایی میکنند.
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش فنی و حرفهای، پاییز 1389 چاپ شده است.