مقاله‌ای از «رشد آموزش زیست‌شناسی»
یونانی‌ها پیش از مسلمانان، بیماران را در مکان‌هایی که «معبدهای شفا» می‌نامیدند، جمع می‌کردند. اما معبدهای شفا با آنچه امروز بیمارستان می‌نامیم و بیمارستان‌های مسلمانان نمونه‌هایی از آن‌ها بودند، تفاوت بسیار داشتند. درمان بیماران
در معبدهای شفا بیشتر بر قضا و قدر و معجزه متکی بود در حالیکه در بیمارستان‌های مسلمانان کاوش‌های علمی و عملی در زمینه پزشکی رواج داشته است.
محمدعلی ابوعلی طی مقاله‌ای در فصلنامه رشد آموزش زیست‌شناسی به نخستین بیمارستان‌های مسلمانان و نحوه آموزش پزشکی پرداخته است.
نویسنده در بخشی از مقاله آورده است: «یکی از نخستین بیمارستان‌های واقعی مسلمانان که در سال 259 هجری قمری در قاهره بنا شد، بیمارستان احمدبن طولون نام داشت. این بیمارستان را که در ضمن دانشکده پزشکی هم بود، احمدبن طولون حاکم مصر و شام ساخت. کتابخانه این بیمارستان
بالغ بر یکصد هزار جلد کتاب در زمینه علوم گوناگون داشت. همه بیماران در این بیمارستان، به رایگان درمان می‌شدند. این بیمارستان دو باب حمام داشت، یکی برای مردان و دیگری برای زنان و بخشی از آن نیز به بیماران روانی اختصاص داشت. بیمارستان احمدبن طولون مطابق با معیارهای
امروزی ما، مؤسسه‌ای بسیار پیشرفته بود.»
محمدعلی ابوعلی در بخش دیگر این مقاله به موضوع آموزش پزشکی پرداخته است: «علاوه بر تدریس در گروه‌های دانشجویی، دنبال کردن پزشک یا جراح در اتاق بیماران بود. دانشجویان پیشرفته‌تر تاریخچه و سیر بیماری را که پزشک یادداشت کرده بود، مشاهده و بیمار را معاینه می‌کردند
و نسخه می‌نوشتند. یکی از این مدارس پزشکی، بیمارستان نوری دمشق بود. این بیمارستان را ابوالبصیر اباهلی به فرمان نورالدین ابن‌زنگی، حاکم سده دوازدهم آن دیار و به نام او ساخت، آن را با مقدار زیادی غذا و دارو تجهیز کرد و تعداد بسیار زیادی کتاب پزشکی به آن اهدا
کرد...»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش زیست‌شناسی، شماره 86، بهار 1391
منتشر شده است.