نماز آرامش روانی خانواده

۱۰ اسفند ۱۳۹۰ ۰۹:۱۹

منبع: فصل‌نامه «رشد آموزش معارف اسلامی»

دکتر محسن ایمانی عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در این شماره فصل‌نامه رشد آموزش معارف اسلامی، با ارائه مقاله‌ای به تأثیرات روانی نماز بر خانواده پرداخته است.
وی در مقدمه این مقاله این‌گونه توضیح داده است:
آیه شریفه «الا بذکر الله تطمئن القلوب» (رعد، 13/28) حکایت از آن دارد که با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌گیرد. دل پایگاه نفس آدمی است و آن‌گاه که دل آرام گیرد، نفس انسان نیز اطمینان می‌یابد. پس برای داشتن دلی آرام و قلبی مطمئن باید به ذکر باری تعالی پرداخت. ذکر اکبر خدا نیز نماز است و قرآن می‌فرماید: «و لذکر الله اکبر» (عنکبوت، 29/45)، نتیجه آن‌که چون گویندگان ذکر الهی، که دل‌هایی آرام و نفوسی مطمئن دارند، در کنار هم قرار می‌گیرند و خانواده‌ای را شکل بخشند، آن خانواده از آرامش برخوردار است و در آن خانه آرامش، صفا و صمیمیت موج می‌زند و مالامال از نور خداست.
در خانه ما رونق اگر نیست صفا نیست
هرجا که صفا هست در آن نور خدا هست
نماز خواندن و انجام عبادت، برای نمازگزار آرامش روانی پدید می‌آورد و دل مؤمن را امنیت می‌بخشد. آن‌هایی که در برگزاری نماز توفیق بیشتری داشته‌اند، به آرامش بیشتری نیز دست یافته‌اند. از جمله آن‌ها که علاوه بر انجام فرایض، مبادرت به خواندن نوافل نیز نموده‌اند، در بررسی‌های موردی از آن‌ها آرامش بیشتری را گزارش کرده‌اند و همین باعث شده است تا دیگران را نیز به انجام نوافل توصیه کنند. سخن چنین کسانی این است:
برخیز که عاشقان به شب راز کنند
گرد در و بام دوست پرواز کنند
هر در که بود فراز بر خود بندند
الّا در دوست را که شب باز کنند
آنان حلاوت عبادت خالص در شب و رازگویی با خداوند عالمیان را دریافته‌اند، چرا که شب فرصتی مناسب‌تر برای عبادتی بی‌ریاست. قرآن می‌فرماید: «انّ ناشئه اللّیل هی اشدّ وطاً و اقوم قلیلا» (مزمل، 73/6) پس فقط صاحبان خلوص و عاشقان عبادت خدا، شیرینی راز و نیاز با او را درمی‌یابند و می‌توان گفت:
شرح این واقعه را مرغ سحر داند و بس
تو چه دانی که شب سوختگان چون گذرد
پس برگزاری نماز به‌طور مداوم و محافظت بر آن، رمز دست یافتن به آرامش روانی است. اینک به اختصار برخی از نقش‌های نماز را در ایجاد آرامش روانی مرور می‌کنیم:
«ترک گناه»، «وحدت شخصیت و انسجام خانوادگی»، «افزایش اعتماد به نفس»، «بالا رفتن عزت‌نفس»، «معنا دادن به زندگانی»، کاهش فشارهای روانی و درمان یا کاهش افسردگی، بخش‌های اصلی این مقاله است.