ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ در جلسه مدیران آموزش‌وپرورش شهرستان‌های استان تهران: «محتوای کتاب‌های درسی، مجموعه فصلنامه‌ها و مجلات آموزش‌وپرورش و تولیدات متنوعی که در این راستا مدنظر قرار می‌دهیم، نقطه‌های شروعی برای آموزش و تربیت هستند.»
به گزارش واحد خبر و رسانه دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، دکتر محمدصالح مذنبی، در جلسه مدیران آموزش‌وپرورش شهرستان‌های استان تهران، با ابراز امیدواری نسبت به اینکه آن اداره کل بتواند از جمله مجموعه‌‌های پیشرو و موفق در فصل جدید تحول در نظام تعلیم و تربیت کشور باشد، اظهار کرد: «عواملی مانند داشتن مدیران با انگیزه، دغدغه‌مند، صادق، آشنا با مباحث تعلیم و تربیت، همچنین دارای شناخت جامع از آموزش‌وپرورش از جمله لایه‌های ستادی و استانی آن، موجب شده است در این زمینه انتظارات نیز افزایش یابند. ضمن اینکه باید عنوان کرد، وجود مجموعه همکاران باتجربه در شهرستان‌های استان تهران حکایت از این دارد که گروهی خلاق و دارای ایده و با انگیزه نقش‌آفرینند و این فرصت بسیار مغتنمی را رقم زده است.»
وی ادامه داد: «برخی رخدادها هم که در فصل تابستان در حوزه فعالیت‌های پرورشی و تربیتی رقم خورده‌اند، مانند ظرفیت جذب اردوها و فعالیت‌های اردویی، نوید این را می‌دهند که یکی از استان‌های پایه در زمینه ایجاد تحول در نظام آموزش‌وپرورش در مجموعه اداره کل آموزش‌وپرورش شهرستان استان تهران و توابع استان است.»
ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ با بیان این مطلب که مجموعه آن اداره کل از جهت نزدیکی به مرکز، هم مقوله کلان‌شهر را به‌درستی در برمی‌گیرد و هم به معنای اصولی مناطق محروم واقف است، تصریح کرد: «بر این اساس، ترکیبی از قومیت‌ها، ملیت‌ها و غیره را در خود جای داده است و در صورت موفقیت در این زمینه می‌تواند نقش نمونه‌ای را بر عهده داشته باشد که شیوه عملش را به کل کشور تعمیم دهد.»
تقویت ظرفیت‌های سیاست‌گذاری، محتوا و برنامه‌ریزی آموزشی
دکتر مذنبی با تأکید بر اینکه در این زمینه برای تمامی همکاران آرزوی توفیق داریم، اظهار کرد: «ما نیز در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تمام اهتمام خود را به کار بسته‌ایم تا ظرفیت استان را هم به لحاظ سیاست‌گذاری، هم به جهت محتوا و برنامه‌ریزی تقویت کنیم و در این زمینه نقش پشتیبانی‌کننده داشته باشیم. مجموعه فعالیت‌های انتشاراتی ما در سازمان، همکاری در انتشارات مدرسه و مجلات رشد، همه و همه در این راستا صورت می‌گیرند.»
هیچ‌گاه غرب را نقطه آمال خود قرار نمی‌دهیم
ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ با بیان اینکه تمام تلاش ما حول یک اصطلاح بسیار مهم شکل می‌گیرد، خاطرنشان کرد: «این کلیدواژه بر مقوله تربیت دینی و انقلابی متمرکز است. اینکه دانش و مهارت در کجا ارزشمندند. به عبارت دیگر، تمامی این موارد زمانی ارزشمندند که در محدوده کلانی که ما از آن به‌عنوان تربیت دینی و انقلابی نام می‌بریم، خود را پیدا کنند. در غیر این صورت باید گفت، غرب نیز به میزان زیادی به دانش در عرصه‌های گوناگون مانند سلامت، رفاه یا پیشرفت‌های علم و فناوری و بسیاری از زمینه‌های دیگر دست پیدا کرده است. اما ما هیچ‌گاه غرب را نقطه آمال خود قرار نمی‌دهیم، زیرا تعریف و جهت‌گیری‌های ما از تعلیم و تربیت با آن‌ها متفاوت است.»
دکتر مذنبی با تأکید بر اینکه غربی‌ها افراد را برای زندگی در عالم ماده تربیت می‌کنند، گفت: «ولی ما به دنبال تربیت برای زندگی هستیم که شروع آن در عالم ماده بوده، اما پایان‌ناپذیر و در انتها جاودانه است. حتی نگاهی که به مقوله جاودانگی داریم نیز با غربی‌ها متفاوت است. غرب تفکر مادی را در همه پیش‌فرض‌های خود مدنظر داشته و آن را نشانه جاودانه بودن تلقی می‌کند. در حالی که نگاه و رویکرد ما در این زمینه معطوف به قرآن است، بر این اساس نقطه کانونی و محوری این بوده که مجموعه فعالیت‌های آموزشی و تربیتی باید بر مبنای تربیت دینی و انقلابی بوده و برای آن سرمایه‌گذاری شود.
وی در توضیح بیشتر درباره تربیت دینی و انقلابی اظهار کرد: «اگر درباره این موضوع در جمع‌های مختلف بحث و تبادل‌نظر کنیم، متوجه می‌شویم درست همین‌جا محل خدشه است و این نیز به تصویری که ما از انقلاب و تربیت داریم باز می‌گردد.»
به گفته ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ، ادبیاتی که ما در تربیت انقلابی و تربیت دینی از آن مغفول مانده‌ایم، انقلابی‌بودن و همچنین انقلابی رفتار و عمل‌کردن است، چرا که شاهدیم گاهی بین عامه مردم این موضوع با رفتار ساختارشکنانه شناخته می‌شود. در حالی که انقلابی‌بودن معنایی بسیار عالی‌تر دارد و این امر در تربیت انقلابی بسیار متفاوت است. اگر کسی به بیانات حضرت امام (ره)، مجموعه مطالبی که شاگردان ایشان در طول سال‌ها تا به امروز نقل کرده‌اند، و همچنین، آنچه رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌عنوان یکی از شاگردان برجسته بنیان‌گذار انقلاب اسلامی در ایران بیان کرده‌اند، توجه کند، به این موضوع مهم پی خواهد برد.
انقلابی‌بودن ما یعنی حرکت پرتلاش و خستگی‌ناپذیر برای رسیدن به تمدن اسلامی
دکتر مذنبی با طرح این پرسش که انقلابی‌بودن چه معنایی دارد، ادامه داد: «انقلابی بودن یعنی اینکه ملت ایران که پیشینه، تاریخچه و تمدن آن در مقاطع تاریخی مورد حمله قرار گرفته، سرانجام شروع کند به حرکت در گستره‌ای ملی و برای رسیدن به اهدافش اقدام کند. پیش‌تر و در سال‌های قبل از آن هم رفتارهای انقلابی زیادی در کشور به وقوع پیوسته‌اند.»
وی بیان کرد: «این در حالی بوده که رسانه‌های معاند همه تلاش خود را به کار می‌بندند تا این نقطه ضربه را با ادبیات خاص خود تفسیر کنند و با ادبیات‌سازی بگویند خاستگاه مردمی ایران تفکر اسلامی نبوده و این انقلاب نیز مانند سایر انقلاب‌های دنیا بوده است. به عبارت دیگر، به‌نوعی بیان کنند که انقلاب ایران ریشه در تفکر عاشورایی و دینی ندارد. مردم تنها به دلیل ناراضی‌بودن از حاکمان، تبعیض و فساد به انقلاب اقدام کرده‌اند. درحالی که باید به یاد داشت، اگر خاستگاه انقلاب اسلامی در ایران اسلام و تمدن نبود، به‌طور قطع بیش از ۴۰ سال دوام نمی‌آورد و سامان نمی‌یافت.
علت انقلاب مردمی ایران خاستگاه اسلامی آن‌ها بود
ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ در ادامه تأکید کرد: «باید بدانیم، علت انقلاب مردمی ایران خاستگاه اسلامی آن بوده است، اما عوامل متعددی مانند بی‌عدالتی و فساد در واقع زمینه‌ساز بروز آن بوده‌اند. بنابراین، ارزش‌های اسلامی و انسانی اساس آن بوده است.»
مذنبی گفت: «چنین انقلابی در همه عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نیز پیشرفت خواهد داشت. انقلابی که ما آن را در پنج حلقه زنجیر شده می‌بینیم؛ نخست انقلاب اسلامی و دوم نظام اسلامی. بر این اساس، ملت ایران انقلاب کرده‌اند تا نظامی را شکل دهند که قانون اساسی و چارچوب دارد. سومین حلقه زنجیر هم شامل «دولت اسلامی» می‌شود. وقتی دولت اسلامی شکل می‌گیرد، یعنی انقلاب و شکل‌گیری یک نظام یا زیرساخت مقدمه‌ای است تا دولتی روی کار بیاید و شروع به کار کند. زمانی که این دولت اهداف و دغدغه‌هایش و همچنین کارکردش اسلامی باشد، آرام‌آرام «جامعه اسلامی» را داریم که حلقه چهارم زنجیره را در بر می‌گیرد. وقتی جامعه اسلامی شکل گرفت و ارزش‌های حاکم بر این جامعه اسلامی بودند، سبک زندگی مردمی که در این جامعه زندگی می‌کنند نیز اسلامی خواهد بود و تمدنی را شکل می‌دهد که این مرحله شکوفایی «تمدن اسلامی» است و آن را در معرض دید ملت ایران و تمامی مردم جهان قرار می‌دهد. بنابراین، زمانی که جامعه اسلامی شکل گرفت و ارزش‌های حاکم بر این جامعه اسلامی شد، سبک زندگی مردمی که در این جامعه زندگی می‌کنند هم اسلامی خواهد بود.»
ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ با بیان اینکه اگر بخواهیم درباره کارکردهای انقلاب اسلامی صحبت کنیم، این موضوع مباحث زیادی را در برمی‌گیرد، اظهار کرد: «حال اگر ما چنین تعریفی از انقلاب، خاستگاه و مراحل آن داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم تربیت انقلابی و دینی چیست.»
دکتر مذنبی تصریح کرد: «بر این اساس، ما اکنون در مرحله سوم و به عبارت دیگر در مرحله دولت اسلامی قرار داریم. به این معنا که مردم به ما که در نظام تعلیم و تربیت مسئولیتی را بر عهده داریم، اعتماد کرده‌اند تا در این نظام به حرف‌های از گذشته تا به امروز عمل کنیم. بنابراین، در صورتی که در مرحله سوم درجا بزنیم، شاید نتوانیم به مرحله نهایی که برای انقلاب در نظر گرفته‌ایم دست یابیم! بر این اساس، ما اکنون باید به این نکته توجه داشته باشیم که در مقیاس نظام آموزشی کشور و در یک نقطه جغرافیای وسیع به نام شهرستان‌های استان تهران، اکنون این پرچم را در آموزش‌وپرورش در دست داریم و در این زمینه به دنبال تربیتی انقلابی هستیم.»
وی تصریح کرد: «آنچه باید فصل مشترک تمام موارد اشاره شده باشد، این است که نتیجه همه کارهای ما به تربیتی انقلابی با این تعریف برسد.»
محتوا نقطه شروع آموزش است
ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه به‌طور اساسی نقطه شروع آموزش، محتوا است و به عبارتی محتوا حرف اول و آخر را می‌زند، افزود: «این در حالی بوده که به خاطر خلأ محتوا، دغدغه‌هایی داریم که باید جدی گرفته شوند. محتوای کتاب‌های درسی، مجموعه فصلنامه‌ها و مجلات آموزش‌وپرورش و تولیدات متنوعی که در این راستا مدنظر قرار می‌دهیم، همه و همه نقطه‌های شروعی برای آموزش و تربیت هستند.»
استفاده از بهترین استادان و نویسندگان در تدوین مجلات رشد
وی افزود: «در این میان، در مجموعه مجلات رشد، جمعی تمام وقت خود را گذاشته‌اند تا این محتواها در نگاه تکمیلی و پشتیبانی از جریان تربیت و یادگیری رسمی برای همه بچه‌ها عرضه شوند. همچنین جنبه‌های آموزشی فراگیری داشته باشند. به این معنا که اگر معلمی با ذوق و خلاق باشد، بتواند با کمک مجلات رشد، کار و سطح آموزشی را که به دانش‌آموزان ارائه می‌کند، ارتقا دهد. به عبارت دیگر، بتواند با کمک این مجلات محتوای آموزشی، شیوه‌های تدریس و... خود را به‌روز کند، چرا که در این مجلات بهترین و کاربردی‌ترین و همچنین منطقی‌ترین و مرتبط‌ترین مباحث آمده‌اند. ضمن اینکه در تدوین آن بهترین استادان و نویسندگان حضور دارند.»
ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ با تأکید بر اینکه برای ارتقای سطح این مجلات تلاش شده است تا محتوای مجلات با مباحثی درسی که در بازه زمانی مشخص ارائه می‌شود، هم‌آهنگی داشته باشد، گفت: «محتوای مجلات در ساحت تربیت اخلاقی، عبادی و ساحت اجتماعی سیاسی در مرحله ارتقا است.»
مذنبی در ادامه به آخرین وضعیت مجلات رشد در شهرستان‌های استان تهران اشاره کرد و در این زمینه با ذکر آمار برخی از سال‌های گذشته اظهار کرد: «در سال تحصیلی 1398- 1397 که جمعیت دانش‌آموزی و معلمی رقمی در حدود 950 هزار نفر بوده است، شمارگان این مجلات به 2000432 رسید. بر این اساس باید گفت، اگر 50 درصد این افراد در کنار کتاب‌های درسی خود از مجلات رشد استفاده می‌کردند، باید حدود 450 هزار نفر از این مجلات بهره می‌بردند. اگر این عدد را در هشت ضرب کنیم (زیرا از هر ماهنامه هشت شماره چاپ می‌شود)، باید حدود چهار میلیون جلد از مجلات در قالب اشتراک مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما این عدد در مدت‌زمان اشاره‌شده تنها 2000432 مجله بوده است!»
وی ادامه داد: این رقم در سال‌های 1398 و 1399 به 1000427 و در سال تحصیلی بعد و به عبارت دیگر سال تحصیلی 1400 - 1399 به 343000 جلد رسیده و در سال تحصیلی جاری نیز این رقم 332000 جلد بوده است. به این معنا که ما شاهد افت قابل‌توجهی در این زمینه بوده‌ایم. البته بخشی از این موضوع می‌تواند به مقوله همه‌گیری کرونا مرتبط باشد.»
ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ خاطرنشان کرد: «بر این اساس، اینکه یک استان تا چه میزان تلاش کرده است این روند را حفظ کند، اما استان دیگر در این زمینه تلاش زیادی نکرده است، موضوعی مهم بوده که باید بررسی شود. به‌طور نمونه، اگر ما در آمار یک استان ریزش 90 درصدی داشتیم، در استان دیگر این رقم 40 درصد بوده است. و این می‌تواند به این معنا باشد که استان دوم تمام سعی خود را می‌کرده تا مجلات را به دست دانش‌آموزان، نه‌تنها در مدرسه‌های خاص بلکه به همه دانش‌آموزان، برساند.»
برنامه‌ریزی برای افزایش شمارگان مجلات رشد
دکتر مذنبی در خاتمه تصریح کرد: «در این زمینه باید به‌نوعی برنامه‌ریزی شود که شمارگان مجلات افزایش یابند تا در دسترس عموم دانش‌آموزان و معلمان ما باشد. در این راستا شما مدیران آموزش‌وپرورش شهرستان‌های استان تهران که در هر منطقه‌ای مسئولیت تصمیم‌سازی، حمایت و پشتیبانی را بر عهده دارید، تلاش کنید تا در سال آینده در چنین نشستی، درباره نقاط قوت و نکات مثبت و همچنین دستاوردهای جدید این مجلات صحبت کنیم.»