شاید در علوم تجربی برای
ما باور اینکه یک اتفاق یا ایده کوچک موجب کشف یا اختراع بزرگی شده باشد،
عادی و قابل درک باشد، اما چگونه یک فناوری تکامل پیدا می‌کند؟ امروزه
فناوری‌های زیادی وجود دارند که از یک ایده شروع می‌شوند و در تمام ارکان
زندگی به سرعت نفوذ و گسترش پیدا می‌کنند؛ از جمله همین 1«QR Code» یا «رمزینه سریع پاسخ». بی‌شک این فناوری وجود خود را مدیون پیشرفت در استفاده از تلفن همراه و وسایل دیجیتال است.
اولین بار رمزینه سریع‌پاسخ توسط یکی از شرکت‌های خودروسازی تویوتای ژاپن
در سال ۱۹۹۴ برای رفع نیاز به نوعی رمزگشایی با سرعت زیاد برای ردیابی
وسایل نقلیه و قطعات خودرو در صنایع اختراع شد. از سال ۱۹۹۷ پس از ژاپن
کشورهای انگلیسی‌زبان از این رمز استفاده و آن را کوتاه کردند. QR مخفف
«Quick Response» به معنای «سریع پاسخ» است و به همین نام در سازمان‌های
بین‌المللی به ثبت رسید. ولی کسی به فکرش هم نمی‌رسید که استفاده از آن در
پزشکی، اطلاع‌رسانی، تبلیغات، بازاریابی، پرداخت‌ها و حتی آموزش گسترش
یابد.
قابلیت‌های این کدهای سیاه و سفید به قدری زیاد بود که به سرعت جای خودشان
را باز کردند و برای استفاده از قابلیت‌های آن نوعی دینامیک یا پویایی
ابداع شد. رمزینه سریع‌پاسخ دارای یک لینک کوتاه است که به یک صفحه محتوایی
یک تلفن همراه عادی یا پرشتاب منتهی می‌شود و قادر است با حجم بیشتر و
چندرسانه‌ای، اطلاعات را به مخاطبان ارائه دهد. نوع پیشرفته آن
«کیوآرگرافی» است که هم از بعد ظاهری و هم بعد محتوایی دارای قابلیت‌های
ویژه‌ای است و در تبلیغات، اطلاع‌رسانی و غیره می‌توان از آن بهره گرفت. با
این مقدمه وارد استفاده از رمزینه سریع پاسخ در آموزش می‌شویم.
ویژگی‌های رمزینه سریع پاسخ، مانند دسترسی سریع به سایت‌ها و اطلاعات،
انعطاف‌پذیری، همراهی آموزش با سرگرمی، صرفه‌جویی در وقت و کاغذ، افزایش
عمق یادگیری، قابلیت ویرایش و به‌روزرسانی و... باعث شده است که امروزه
بسیاری از کشورها در آموزش هم از آن استفاده کنند. در کشور خودمان هم از
سالیان قبل از رمزینه سریع‌پاسخ در مجلات «رشد» برای افزودن محتواهای
تکمیلی چندرسانه‌ای به‌طور محدود استفاده شده است. اما امسال با یک رویداد
جدید مواجه هستیم که این تحول از همه‌گیری کرونا در کشور آغاز شد. با ورود
گوشی‌های هوشمند و تبلت به مدرسه، نیاز به محتواهای کمکی زمینه ورود رمزینه
سریع‌پاسخ را به کتاب درسی فراهم کرد.
روح بخشیدن به صفحه‌های کتاب درسی از دیرباز مورد توجه برنامه‌ریزان آموزش
کشور بوده است و با ورود چندرسانه‌ای‌هایی مانند پادکست، پویانمایی،
موشن‌گرافی، فیلم و غیره، اکنون این امکان وجود دارد که مطالب دشوار یا
پیچیده‌ای نظیر تئوری‌ها و فرضیه‌های زمین‌شناسی (اشتقاق قاره‌ها،
زمین‌ساخت ورقه‌ای، چرخه ویلسون، فرسایش، چرخه سنگ و...) را از طریق
چند‌رسانه‌ای‌ها به دانش‌آموزان عرضه کنیم. امسال شاهد هستیم که در کتاب
درسی برای هر فصل کتاب یک رسانه با رمزینه سریع‌پاسخ به کتاب الصاق شده
است.
به دلیل محدودیت برای تهیه و تنظیم محتوای کتاب درسی، مفاهیمی را که به
توضيح بیشتر یا درک و فهم بهتر نیاز داشتند انتخاب و تولید محتواهایی را
برای آن‌ها در قالب‌های متفاوت آغاز کردیم. شایان ذکر است که در این بخش هم
ما به همراهی و همکاری شما عزیزان نیاز داریم، چرا که شما از نزدیک شاهد
آموزش بچه‌ها و با آن‌ها در تماس هستید. قسمت‌هایی که فهمشان مشکل است را
به ما اعلام کنید تا با تصویر و فیلم آن‌ها را برای دانش‌آموزان
قابل‌لمس‌تر کنیم. همچنین صمیمانه از شما می‌خواهیم، اگر محتواهایی دارید
که در این قسمت‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد و یا حتی نظراتی در
مورد محتواهای نمونه امسال دارید که می‌تواند راهگشا باشد، برای ما ارسال
کنید.
پی‌نوشت
1. Quick Response Cod