هیجان مثبت در هنر

آن روز زنگ کلاس هنر به طراحی اختصاص داشت. دبیر خوش ذوق و جوان، با شور و هیجانی وصف‌نشدنی، مداد طراحی خود را با چند برگ کاغذ برداشت و در روی میز مشغول طراحی ذهنی و خیالی شد. هر حرکتی که از نوک قلم آقا معلم روی کاغذ نواخته می‌شد بخشی از اسکلت طراحی او را کامل می‌کرد. او با هیجان بسیار تمام توش و توان هنری خود را با ضرباهنگی دلنشین به نمایش درآورده بود. آقا معلم در طراحی حرف برای گفتن داشت اما مقدّم بر آن میزان عشق و علاقه وصف‌ناپذیری بود که او از طراحی کردن و لذت بردن از آن به نمایش می‌گذاشت.

بچه‌ها گِرداگرد او جمع شده بودند و هرکدام هنرنمایی آقا معلمشان را می‌دیدند. در گرماگرم این طراحی، آقا معلم یک ‌آن سرش را از صفحه برداشت و بالا آورد. چشم او در چشم یکی از دانش‌آموزان افتاد که قبل از آنکه تکنیک و نحوه طراحی را زیر نظر داشته باشد، در چهره آقا معلم خیره شده بود. به آرامی از او پرسید: محمدامین! کجا را نگاه می‌کنی؟ با منی یا با من نیستی؟

محمدامین خیلی خونسرد گفت: آقا اتفاقاً با شما هستم. دارم با تمام وجود از این میزان عشق‌ورزی شما به هنر مورد علاقه‌تان و بروز دادن این‌چنینی آن در کلاس حیرت می‌کنم. سپس گفت: آقا! راستش به این میزان احساس که از وجودتان در نوک مداد طراحی قرار می‌دهید من در تعجبم. می‌خواستم از شما بپرسم شما مگر چقدر از این کار لذت می‌برید که تمام وجودتان را وقف این کار کرده‌اید؟

آقا معلم که خودش نیز از نگاه قشنگ محمدامین به وجد آمده بود دوباره با مدادش ضربه‌ای به طراحی انجام نشده زد و گفت: محمدامین! نگاه تو نیز هنرمندانه است. زیرا به رغم اینکه به نحوه کار من توجه نکردی اما چیزی را با نگاهت درک کردی که لازمه هنرمند شدن و گام زدن در این وادی بزرگ است. آفرین!!

آقا معلم ادامه داد: تنها با این شیوه و این نگرش است که می‌توان در هنر موفق بود و مهم‌تر اینکه بر دانش‌آموزان هم اثر گذاشت!

آقا معلم راست می‌گفت زیرا شاه‌بیت تعلیم‌وتربیت امروز واژه‌ای طلایی به نام «هیجان مثبت» است. هیجانی که اگر در معلم یافت نشود در دانش‌آموز هم نمی‌توان آن را یافت.

هیجان مثبت محرک اولیه‌ای است که در معلم باید به وفور موجود باشد زیرا قرار است این نیروی برانگیزاننده و پیشران دانش‌آموزان را تحت‌تأثیر آن قرار دهد. اکنون به خوبی درمی‌یابیم که درس هنر با این تنوع و تعدّد تا چه اندازه ظرفیت لازم را برای هیجان مثبت دبیران خوب هنر فراهم می‌کند.

هیجان مثبت در هنر یعنی به سوی هنر رفتن با شوق و ذوق مثال‌زدنی؛ طوری که گویی قرار است شادی بزرگی را با تولید هنر به دست بیاوریم. زیرا شادی واقعی آن است که در حل مسئله و پیشبرد هدفی و تحقق آن به دست آید. راستی تاکنون از خود سؤال کرده‌ایم که هیجان مثبت، در کلاس در چه مرحله‌ای و به چه میزانی قرار دارد؟

پاسخ این سؤال را به همکاران خوب هنر واگذار می‌کنیم و امیدواریم حلول بهار شادی‌آفرین برای ایجاد این هیجان ارزشمند حال و هوای درون ما را انگیزه‌ای مضاعف دهد.

از نکات دیگری که می‌خواهم با شما در میان بگذارم پی بردن به اهمیت و ارزش «نقد هنری» است. نقد هنری در بارور کردن ذهن و ضمیر بچه‌ها و نشان دادن تفکر انتقادی در هنر بسیار مؤثر است. بزرگان گفته‌اند نقد، نفی نیست و ایرادگیری هم نیست، بلکه نقد موضوعی زیباشناختی است. نقد می‌تواند از توصیف و تحلیل کارهای عملی خود بچه‌ها در کلاس آغاز شود و در پای تابلوهای بزرگ در موزه‌ها و نمایشگاه‌های هنری تداوم یابد. خلاصه اینکه هرچه شعله تفکر در کنار اثر هنری را فروزان‌تر کنیم راه برای پرورش دانش‌آموز علاقه‌مند فراهم‌تر است. آموزه‌های اولیه نقد که با خوب دیدن و متفاوت دیدن آغاز می‌شود به ما یاد می‌دهد که چگونه نمادهای هنر راه خود  را در قلمرو حس پیدا می‌کنند و مفاهیم و ارزش‌های مهم‌تری را معنا می‌کنند. آرام آرام ولی جدی و قوی موضوع نقد را در لابه‌لای دقایق کلاس دنبال کنیم هرچند که نوای جانبخش بهاری آمد اما روزگار غارتگر سالی از عمر ما را به یغما بُرد این نعمت بهار را گریزی از سپاس و شکرگذاری به درگاه حق نیست اما برای معنی‌بخشی به زندگی و هنرمان کار بیشتر و زحمت بیشتری را باید متحمل شویم و این تحمل باید عاشقانه و همراه با دلبستگی باشد.

برای تمام همکاران گرانقدر و دبیران سختکوش هنر سالی سرشار از بینش‌های تازه و هیجان‌های مثبت آرزو می‌کنم. هماره جام وجودتان از باده شادکامی لبریز باد.