روبرت مارزانو، محقق برجسته تعلیم و تربیت طبقه‌بندی جدیدی از اهداف آموزشی ارائه کرده است. «فصل‌نامه رشد آموزش فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش» در جدیدترین شماره خود مقاله‌ای را به این موضوع اختصاص داده است
َدر ابتدای مقاله می‌خوانیم: «طبقه‌بندی جدید مارزانو، از سه نظام و یک حیطه دانشی، که هر کدام برای تفکر و یادگیری مهم هستند تشکیل شده است. این سه نظام عبارت‌اند از: نظام شخصی، نظام فراشناختی و نظام شناختی.
نظام شخصی، هنگامی‌که در انجام یک کار جدید اختیار و حق انتخاب وجود دارد، تصمیم می‌گیرد که آیا رفتار فعلی ادامه یابد یا فرد مشغول فعالیت جدیدی شود. نظام فراشناختی، اهداف را یکپارچه می‌کند (در یک مجموعه واحد) و مسیر دستیابی به آن‌ها را تا تحقق تمام و کمال و بدون اشکال اهداف تعقیب می‌کند. سیستم شناختی نیز همه اطلاعات ضروری و لازم را پردازش می‌کند و بالاخره حیطه دانشی، محتوا و مضمون را فراهم می‌سازد.»
براساس این مقاله، «دانش عبارت است از سوختی که فرایند تفکر را توانمند می‌کند و آن را قدرتمند می‌سازد. مارزانو دانش را در سه طبقه معرفی می‌کند: 1-اطلاعات 2-روندهای ذهنی 3-روندهای فیزیکی (بدنی). به عبارت ساده‌تر: اطلاعات مفهوم چه دانشی را به ما می‌دهد و روندها، چگونگی دستیابی به آن را مشخص می‌کند.»
در توضیح نظام شناختی نیز می‌خوانیم: «فرایندهای ذهنی در نظام شناختی از حوزه دانشی فرمان می‌گیرند. این فرایندها به افراد این امکان را می‌دهند که بتوانند به اطلاعات و روندهای موجود در حافظه‌شان دسترسی پیدا کنند و کمک می‌کنند تا در به‌کارگیری دانش توانمند شوند. مارزانو نظام شناختی را به چهار بخش تفکیک می‌کند: بازیابی دانش، درک و فهم؛ تجزیه‌وتحلیل، کاربرد (استفاده از) دانش. هر یک از فرایندهای قبلی پیش‌نیاز فرایندهای بعدی است. برای مثال درک و فهم به بازیابی دانش نیازمند است و تجزیه‌وتحلیل به درک و فهم نیاز دارد.»
نویسنده: حسن آقابابایی
کلیدواژه‌ها: مهارت تفکر، طبقه‌بندی، اهداف آموزشی، نظام شخصی، شناخت و فراشناخت، مارزانو.