آیا عکاسی تئاتر گونهای عکاسی مستند و خبری است، یا بر اساس دید و اختیار هنرمند عکاس میتواند گونهای از عکاسی هنری نیز باشد؟ فصلنامه رشد آموزش هنر در جدیدترین شماره خود و در مقالهای به این سوال پاسخ داده است
ابراهیم سیسان نویسنده مقاله با بیان اینکه «عکاسی مستند و هنری دو ساحت در هم تنیدهاند» گفته است: «هر یک از این دو متقابلاً در تعیین و تعریف مقوله دیگر نقش دارد و بخش عمده معناهای خود را از دل مناسبات متقابل و متضاد دیگری استخراج میکند.»
در بخش دیگری از مقاله میخوانیم: «یکی از ویژگیهای عکاسی از تئاتر این است که موضوع یا بستر کار، خود شاخه دیگری از هنر است. بنابراین، در مواجهه با عکس تئاتر برای تاویل، تفسیر و راهیابی به جهان اثر باید همواره در دو قطب آهنربا در جست و جو و حرکت بود. آهنربایی که از یک سو به هنر تئاتر و از سوی دیگر به هنر عکاسی ختم میشود. استفاده از روشهای بیانی و آشنایی با ساختارهای اصلی این دو هنر، در جهت دستیابی به شناخت بهتر از عکس تئاتر ضروری است اما این خود روشی کارآمد و گاه گمراه کننده است. برای جلوگیری از این سردرگمی لازم است به جهان منحصر به فرد و یگانه هر عکس مراجعه کنیم. چنان که جان سارکوفسکی، منتقد و مدیر بخش عکاسی موزه هنر مدرن نیویورک گفته است: «امروزه شمار عکسها از شمار آجرها بیشتر است و هر یک از این عکسها یگانه و منحصر به فرد است. بنابراین توضیح و تبیین ویژگیها و کارکردهای همه این تصاویر کار سادهای نیست. به هر حال عکاسی و مخصوصاً عکاسی تئاتر هنری تلفیقی است و باید توجه داشته باشیم که در برخی نظامهای ارتباطی دیگر نظیر متن نمایش، مخاطبان در نحوه برخورد ما با تصاویر عکاسی و شیوه بهرهگیریمان از آن دخیل و سهیماند.»
در ادامه آمده است: «عکاسی میتواند فی نفسه وسیلهای باشد که در آفریدن کار هنری از آن بهره گرفته میشود. عکاسی در عرصه خلاقیت با هنر وجه اشتراک دارد، زیرا هر گونه کار عکاسی ماهیتاً با دخالت نیروی تخیل انجام میشود اما هدف نهایی، شیوه اجرا و نحوه بهرهگیری از این تخیل در دو نوع نگاه کلی مفروض، یعنی عکاسی مستند خبری و یا هنری از تئاتر، به طور کلی متفاوت است. در واقع تاکید بر بازشناساندن این دو دیدگاه کلی تاکید بر ضرورت وجود دیدگاههای متفاوت در برخورد زمینهای مشترک است که هر یک به نوبه خود اهیمت و ضرورت فراوان دارد و از جایگاه خاصی برخوردار است. از سوی دیگر شاید بتوان گفت به تعداد عکاسها تفاوت دیدگاهها و شیوه های کاری مختلف وجود دارد که همگی در خور توجه و قابل تاملاند.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش هنر، شماره 44، زمستان 1394 منتشر شده است.
کلیدواژهها: عکاسی تئاتر، عکاسی هنری، عکاسی خبری، عکاسی