شرکت در فعالیت‌های ورزشی در طول دوره رشد در کاهش شیوع شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان موثر است. با این حال، افزایش بی تحرکی در کودکان مسئله‌ای است که باید بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد. فصلنامه رشد آموزش تربیت بدنی در پنجاه و ششمین شماره خود، مقاله‌ای را به این موضوع اختصاص داده است
نویسندگان این مقاله درباره نقش ورزش در ایجاد توده استخوانی چنین آورده‌اند: «وزن بارگیری شده توده استخوانی آزمودنی‌های فعال به میزان 10 تا 20 درصد در مقایسه با کودکانی که فاقد هرگونه فعالیت بدنی هستند افزایش می‌یابد. این تاثیر زمانی بیشتر می‌شود که فعالیت بدنی قبل از شروع رشد ناگهانی دوره بلوغ آغاز شود. تحقیقات نشان می‌دهد که حداقل 25 درصد از محتوای کل مواد معدنی استخوان افراد بالغ فقط در یک دوره دو ساله به دست می‌آید. این دوره در دختران بین 11 تا 13 سالگی و در پسران بین 12 تا 14 سالگی است. همچنین این احتمال وجود دارد که مشارکت ورزشی در طول این دوره سنی با رشد مربوط به تجمع توده استخوانی همراه شود که در نهایت به ایجاد یک توده استخوانی بزرگ‌تر طی دوره بلوغ منجر خواهد شد.»
«نوع و مدت زمان شرکت در فعالیت های ورزشی و رشد استخوانی» عنوان بخشی از این مقاله است. در این بخش می‌خوانیم: «سازگاری‌های اسکلتی در درجه اول فقط به سطوح معینی از شدت فعالیت بدنی نیاز دارد و به فشار مکانیکی که باید توسط استخوان دریافت شود وابسته است. مطالعات نشان می‌دهد شدت تمرین نسبت به مدت زمان فعالیت ورزشی عامل مهم‌تری در تعیین چگالی مواد معدنی استخوانی می‌باشد. کارلسون و همکارانش در مطالعه روی بازیکنان فوتبال زمان‌های متفاوتی از بازی شامل6 و 8 و 12 ساعت در هفته را مورد بررسی قرار دادند. افراد گروه کنترل نیز در این پژوهش بی تحرک بودند. افرادی که فوتبال بازی کرده بودند در مقایسه با افراد گروه کنترل افزایش چگالی مواد معدنی استخوانی را نشان دادند. اگرچه میزان ساعت شرکت در بازی فوتبال در هفته بین گروه‌ها برابر نبود و احتمالاً همین عامل دلیل تفاوت در سازگاری‌های استخوانی بود. در واقع فعالیت بدنی کمتر از 6 ساعت در هفته نمی‌تواند افزایش فوق‌العاده‌ای در میزان چگالی مواد معدنی استخوانی در افراد به وجود آورد. بسیاری از تحقیقات، ارتباط بزرگی بین فواید ورزش و چگالی استخوانی در ژیمناست‌هایی که معمولاً بیشتر از 15 ساعت در هفته تمرین کرده‌اند نشان می‌دهند. همچنین دیده شده است ژیمناست‌های دختری که هنوز به سن قاعدگی نرسیده‌اند و به صورت تفریحی ورزش می‌کنند، به طور قابل توجهی دارای مقادیر بالایی از چگالی مواد معدنی استخوانی نسبت به گروه کنترل می‌باشند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بالا بردن حجم فعالیت بدنی سبب افزایش تجمع چگالی مواد معدنی استخوانی می‌شود.»
در بخشی دیگر از مقاله با عنوان «روش‌شناسی تمرینات بدنی جهت افزایش رشد استخوانی» آمده است: «از آنجا که سازگاری استخوانی به ناحیه بارگیری محدود می‌شود، فعالیت بدنی باید به گونه‌ای انتخاب شود که عملکرد ویژه‌ای بر قسمت‌های بالینی مربوط مانند مهره‌های کمر، مهره‌های قفسه سینه، تمام لگن و به طور خاص استخوان ران داشته باشد. طریقه بارگیری در این نواحی با انجام فعالیت‌های ورزشی همراه با بلند کردن وزنه یا تمرین‌های مقاومتی مانند پرس پا، اکستنشن پا، چرخش پا، اسکات، اکستنشن پشت و برخی فعالیت‌های بدنی ناحیه شانه و بازو صورت می‌گیرد. اگر ممنوعیتی وجود نداشته باشد برنامه تمرینی باید شامل فعالیت بدنی شدید و فشرده مانند پریدن، نرم دویدن، بالا رفتن از پله و دوی سرعت باشد. فعالیت‌های بدنی شدید و فشرده باید به طور تدریجی افزایش یابند تا با توجه به قابلیت‌های ویژه آزمودنی‌ها به حداکثر تلاش ممکن برسند. شدت و فشار فعالیت بدنی باید بر اساس برنامه باشد و با توجه به سن شرکت کنندگان، عوامل خطرزا تا حد امکان کاهش یابد. برای بالا بردن توده استخوانی، تمرین باید به آستانه شدت برسد. برقرار کردن این سطح به خوبی روشن نیست و ممکن است از یک آزمودنی به آزمودنی دیگر متفاوت باشد.»
متن کامل این مقاله به قلم حمید قبادی و ناهید تواناراد در فصلنامه رشد آموزش تربیت بدنی، شماره 56، پاییز 1394 منتشر شده است.
کلیدواژه: فعالیت بدنی، کلسیم دریافتی، رشد استخوانی، کودکان