بنابر پژوهش‌ها، درک پیوندهای شیمیایی در یادگیری مباحث واکنش‌های شیمیایی، ساختار ماده، تغییرات فیزیکی و شیمیایی نقش مهمی دارد. «فصلنامه رشد آموزش شیمی» در جدیدترین شماره خود و در مقاله‌ای به بررسی کج فهمی‌ها و ریشه پیدایش آن‌ها در آموزش پیوندهای شیمیایی پرداخته است
افسانه تقوافر، از پژوهش‌سرای زکریای رازی نویسنده این مقاله است. وی ابتدا به برخی کج‌فهمی‌ها درباره پیوندهای شیمیایی به نقل از تان و تریگست اشاره کرده است که عبارتند از:
- اتم‌های یک فلز و نافلز هنگام تشکیل مولکول، الکترون‌های خود را به اشتراک می‌گذارند.
- فلزها و نافلزها پیوند کووالانسی قوی تشکیل می‌دهند.
- تشکیل پیوند یونی مانند تشکیل مولکول‌ها در نتیجه برقراری پیوندهای کووالانسی است.
- قدرت و استحکام نیروهای بین مولکولی با توجه به پیوندهای کووالانسی موجود در مولکول مشخص می‌شود.
در بخش «ریشه کج‌فهمی‌ها» می‌خوانیم: «معمولاً برای نمایش پیوندهای شیمیایی از مدل گلوله ـ میله استفاده می‌شود که خود کج‌فهمی‌هایی را در پی دارد. برای نمونه دانش‌آموزان چنین تصور می‌کنند که اتم‌های درگیر در پیوند از یکدیگر فاصله دارند و با هم هم‌پوشانی نمی‌کنند.
آموزش نادرست، مبهم و ناقص ناشی از برنامه درسی فشرده در مدارس نیز از دیگر منابع کج‌فهمی است و عوامل اساسی‌تر در این زمینه به این قرارند:
- ضعف دانش‌آموزان در استفاده از عملیات صوری
- نبود دانش کافی و مناسب به‌عنوان یک پیش‌نیاز برای درک معنی‌دار
- نبود رابطة مناسب میان مفاهیم در حافظه بلندمدت که از یک برنامه نتیجه‌مدار نتیجه می‌شود.»
در ادامه مقاله آمده است: «از آنجا که مفاهیم شیمی جنبه انتزاعی دارند معلمان شیمی ناگزیرند برای توضیح این مفاهیم از قیاس و استعاره کمک بگیرند. در این میان استدلال ماکروسکوپی و تفسیر نادرست ابزارهای آموزشی ممکن است به بروز کج‌فهمی‌ها بینجامد. بنابراین برنامه درسی شیمی باید به‌گونه‌ای طراحی شود که ارتباط میان تجربه‌های ماکروسکوپی دانش‌آموزان و توضیح میکروسکوپی علمی درباره تجربه‌ها را تقویت کند. هم‌چنین دانش‌آموزان به ابزارهایی نیاز دارند که به آن‌ها کمک کند میان مشاهده‌های ماکروسکوپی در آزمایشگاه و مدل‌های میکروسکوپی پیوند برقرار کنند. اسمیت و متز بر این باورند که مفاهیم شیمیایی باید به‌طور میکروسکوپی توضیح داده شوند پیش از آنکه کاربرد ریاضی پیدا کنند. پریتو دیدگاه‌های دانش‌آموزان را نتیجه تعامل اجتماع و دانش مدرسه‌ای آن‌ها می‌داند. در کلاس شیمی نخست باید دیدگاه‌های معمولی دانش‌آموزان مطرح شود و در ادامه، معلم آنان را به بررسی و دقت در دیدگاه شیمی‌دانان درباره پدیده‌های مشابه تشویق کند. در این میان معلم، خود ممکن است منبع کج‌فهمی باشد و دانش را به درستی منتقل نکند.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش شیمی، شماره 114، پاییز 1394 منتشر شده است.