منبع: «رشد آموزش مشاور مدرسه»
فصلنامه رشد آموزش مشاور مدرسه در جدیدترین شماره خودمقالهای را به موضوع عوامل مؤثر در حافظه اختصاص داده است.
حسین باقری، نویسنده مقاله، عواملی مانند یادگیری معنیدار، کل و جزء، نقل، سرعت یادگیری و زمینه عاطفی را از جمله عوامل مؤثر در حافظه و یادآوری برشمردهاست.
در توضیح زمینه عاطفی میخوانیم: «در جریان یادگیری و حفظ، زمینه عاطفی نیز تأثیر دارد. معمولاً آنچه با ناراحتی توأم باشد یا سبب پیدایش اضطراب شود، زودتر فراموش میشود و آنچه با خوشحالی و شادمانی همراه است بهتر در خاطر میماند. عامل تشویق یا تقویت تا حدی در جریان
یادآوری تأثیر دارد. اگر حفظ و یادگیری امری با رضایت خاطر و پاداش همراه شود مطلب آموختنی بیشتر در ذهن میماند و بهتر به خاطر میآید.
نظر فرد و طرز برخورد او با امور مختلف در یادگیری و به خاطرآوردن آن تأثیر دارد. وقتی فردی امری را با ارزش تلقی میکند آن را بهتر میآموزد و به خاطر میسپارد ولی اگر آنچه باید یاد گرفته شود از نظر یادگیرنده مهم و با ارزش نباشد کمتر توجه او را جلب میکند و در
نتیجه حفظ و یادآوری آن نیز به طور کامل صورت نمیگیرد. زمینه عاطفی مساعد مانند محرک، فرد را به تلاش و کوشش وا میدارد و در جریان یادگیری نقش مؤثری دارد.»
نویسنده مقاله در توضیح اثر سرعت یادگیری بر حافظه نیز چنین آوردهاست: «افرادی که زود یاد میگیرند بهتر مطالب را به خاطر میآورند. بعضی تصور میکنند خاصیت ارتجاعی دستگاه عصبی این افراد در ایجاد ارتباط سریع میان محرک و عکسالعمل تأثیر دارد و همین امر سبب سرعت
یادگیری و به خاطرآوردن مطالب میشود. معمولاً گفته میشود آنهایی که زود یاد میگیرند، زود فراموش میکنند و آنهایی که دیر یاد میگیرند دیر فراموش میکنند. در اینجا باید مفهوم یادگیری را در نظر گرفت. اگر واقعاً کسی چیزی را یاد بگیرد به طور مسلم آنرا برای مدت
طولانی در ذهن نگاه میدارد. افراد در این زمینه با هم اختلاف دارند. بعضی به واسطه استعداد و علاقه زود یاد میگیرند و دستهای در جریان یادگیری کند هستند؛ در هر صورت وقتی امری را یاد گرفتند برای مدت بیشتری آنرا در ذهن نگاه میدارند.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش مشاور مدرسه، شماره 40، تابستان 1394 منتشر شده است.