با وجود هزینه تولید کم، بازده فوری زیاد و عمر طولانی، لامپهای فلورسنت میتوانند سلامتی ما و محیط زیست را به خطر اندازند. فصلنامه رشد آموزش شیمی در جدیدترین شماره خود، مقالهای را به این موضوع اختصاص داده است.
مریم ابراهیمیان و عباسعلی زمانی، نویسندگان این مقالهاند. آنها پس از اشاره به ساختار و عملکرد لامپهای فلورسنت به زیانهای جیوه که در ساخت این لامپها بهکار میرود اشاره کردهاند: «تقریباً 99 درصد بخار جیوه درون یک لامپ فلورسنت،
در پوشش سفید رنگ روی شیشه لامپ وجود دارد. این جیوه به راحتی میتواند بر دستگاه عصبی اثر بگذارد، موجب اختلال در بینایی، شنوایی و لامسه شود، نارساییهای شدید تنفسی و تشنج ایجاد کند و حتی منجر به مرگ شود. از این گذشته تنفس بخار جیوه حتی به میزان یک میلیگرم در
متر مکعب به ریه، کلیه و دستگاه عصبی آسیب میزند و موجب تحریکپذیری شدید، لرزش، کاهش وزن، سردرد، کاهش رشد و ورم پوست میشود.»
بررسی اثر پرتوهای فرابنفش در این لامپها نیز از دیگر بخشهای مقاله است: «لامپهای فلورسنت بر پایه تولید پرتوهای فرابنفش و تبدیل آنها به یک یا چند رنگ مختلف و ترکیب این رنگها به سفید یا هر رنگ دیگر کار میکنند. اگر اندکی از این پرتوهای زیانآور به بیرون لامپ
راه پیدا کنند عوارضی روی پوست یا چشم بهجا میگذارند که لکههای پوستی و بروز آب مروارید از جمله مهمترین آنها بهشمار میرود.»
در انتهای مقاله نویسندگان چندین نتیجهگیری کردهاند: «با توجه به اثرهای زیانبار ناشی از لامپهای فلورسنت ایجاد یک سامانه بازیافت مناسب برای جمعآوری لامپهای سوخته یا شکسته ضروری به نظر میرسد تا از رها شدن و انتشار جیوه در محیط جلوگیری شود. رعایت نکتههای
ایمنی برای حمل و استفاده از این لامپها نیز میتواند ما را از اثرهای زیانبار آنها در امان نگه دارد.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش شیمی، شماره 113، تابستان 1394 منتشر شده است.