در «رشد آموزش معارف اسلامی»
مراتب عالم هستی و چگونگی آفرینش از جمله مسائل بنیادینی است که در مشرب‌های فلسفی گوناگون مورد توجه اندیشمندان و فیلسوفان بزرگ بوده است. فصل‌نامه رشد آموزش معارف در مقاله‌ای به قلم
صدیقه قلی‌زاده به این موضوع پرداخته است.
درابتدای مقاله آمده است: «در نظر شیخ اشراق روشن‌ترین و بی‌نیازترین مفهوم‌ها، مفهوم نور است و به همین دلیل است که مبنای فلسفه و اساس هستی‌شناسی او قرار می‌گیرد.»
در ادامه می‌خوانیم: «در سلسله مراتب عالم هستی نقطه آغاز و پایان و اول و آخر، ذات اقدس اله است که در اصطلاح فلسفی واجب‌الوجود است و تمامی معلول‌ها به او ختم می‌شوند و خود علت‌العلل است که شیخ اشراق از آن به نورالانوار تعبیر می‌کند. سهروردی این‌گونه به اثبات
نورالانوار می‌پردازد: «اگر نور مجرد در تحقق خود فقیر باشد حتماً به نور قائم به خویش مفتقر خواهد بود و آن‌گاه سلسله انوار قائم (به خویش) و وابسته به یک‌دیگر (مترتبه) نباید نامتناهی باشد. زیرا چیزهایی که به هم وابسته (مترتبات) و مجتمع هستند، متناهی‌اند. پس انوار
قائم و عارض و برازخ و هیئت‌های آن‌ها به نوری منتهی می‌شوند که ورای آن نوری نیست و آن نورالانوار، نور محیط، نور قیّوم، نور مقدس، نور اعظم اعلی و همان نور قهار ذو غنی مطلق است. زیرا چیزی دیگر ورای او نیست.»
نویسنده در ادامه مقاله و بعد از توضیحاتی پیرامون عالم انوار قاهره عرضی، عالم انوار قاهره طولی و اثبات ارباب اصنام، چندین نتیجه‌گیری کرده است: «شیخ اشراق در توجیه آفرینش نیز جریان آفرینش را افاضه و اشراق نورالأنوار می‌داند و مراتب هستی را هم چون تشعشعی از نورالأنوار
می‌داند که دائمی و همیشگی است و لحظه‌ای وقفه در آن راه ندارد. نور در نظر او حقیقتی مشکک است و با اعتقاد به قاعده «الواحد» صدور کثیر از واحد را جایز نمی‌داند، پس آنچه از نورالأنوار صادر می‌شود نور مجرد بسیط است، به نام نور اقرب.
شیخ بزرگ به چهار عالم در کل نظام آفرینش قائل است که براساس مراتب صدوری نور مطرح می‌شوند. آن چه در سهروردی برجسته است طرح عالم مثال به‌منزله واسطه‌ای بین عالم مجرد و مادی است که از جنبه هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی دارای اهمیت است.»
متن کاملاین مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش معارف اسلامی، شماره 95، زمستان 1393 منتشر شده است.