بررسی نقش جغرافیا در آینده‌پژوهی در «رشد آموزش جغرافیا»
برای بررسی آینده در چارچوب تحولات مختلف، الگوی مطالعاتی و تحقیقاتی خاصی شکل گرفته که هدفش مطالعه منظم آینده است و با عنوان آینده‌پژوهی، آینده‌نگری یا تحقیقات پیرامون آینده از آن یاد می‌شود. فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا یکی از
مقالات شماره جدید خود را به این موضوع اختصاص داده است.
این مقاله به قلم دکتر مهدی سقایی منتشر شده است. وی درباره تعریف آینده‌پژوهی آورده است: «امروزه آینده‌پژوهی در زمره قلمروهای جدیدی است که به مدد بهره‌گیری از امکانات و دستاوردهای رشته‌های مختلف علوم، ریاضیات، مهندسی و فناوری، مدیریت، سیاست،
اقتصاد، جغرافیا، تاریخ، هنر، جامعه‌شناسی و فلسفه در حال شکل‌گیری است. محققانی که به پژوهش در این حوزه سرگرم‌اند، هریک با استفاده از دانش تخصصی خود در یک یا برخی از این زمینه‌ها و استفاده از اطلاعات و یافته‌های دیگر محققان در زمینه مکمل، می‌کوشند روندهایی را
که در یک قلمرو خاص مثلاً سیاست، فناوری، فیزیک، زیست‌شناسی، محیط‌زیست و نظیر این‌ها در حال شکل‌گیری است یا احتمال شکل‌گیری آن می‌رود یا شکل‌گیری آن مطلوب است، بررسی کنند و تأثیرات آن را بر جوامع مختلف، از جامعه محققان گرفته تا جامعه مصرف‌کنندگان و شهروندان
یک کشور تا کل ساکنان کره زمین ارزیابی کنند.»
نویسنده مقاله پس از پرداختن به دیدگاه‌ها، روش‌ها و مقیاس‌های آینده‌پژوهی به جایگاه جغرافیا اشاره کرده است: «به‌کارگیری آینده‌پژوهی در علم جغرافیا نیازمند شناخت دیدگاهی مناسب و تطبیق‌پذیر با علم جغرافیاست. این امر زمانی امکان‌پذیر است که واقعیت‌های فضایی در
راستای تولید فضا، قابلیت بررسی در چارچوب روش‌شناختی آینده‌پژوهی را داشته باشد و علاوه‌بر آن، مقیاس عملکردی آینده‌پژوهی نیز در مطالعات و تحقیقات جغرافیایی اهمیتی دوچندان دارد. از این روش سناریو به‌عنوان دیدگاه آینده‌پژوهی به‌عنوان روش‌شناختی علم جغرافیا انتخاب
شده و هم‌چنین مقیاس عملکردی آن نیز در قالب مکان جغرافیایی (مقیاس منطقه‌ای) مدنظر قرار گرفته است.»
نویسنده در ادامه مقاله به آینده‌پژوهی منطقه‌ای و روش‌شناختی سناریو پرداخته است.
متن کامل مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا، شماره 109، زمستان 1393 منتشر شده است.