منبع: «رشد آموزش معارف اسلامی»
تعیین جایگاه عقل و عقلانیت در نظام‌های تربیتی یکی از کارهای اساسی در حوزة فلسفة تعلیم‌وتربیت است. فصل‌نامه رشد آموزش معارف در مقاله‌ای به جایگاه عقل و خردورزی در تعلیم‌وتربیت اسلامی پرداخته است.
میمنت عابدینی‌بلترک ، سیروس منصوری و ابراهیم میرشاه‌جعفری نویسندگان این مقاله‌اند. آن‌ها در تعریف عقل به تعریف غزالی اشاره کرده‌اند: «غزالی چهار معنا برای عقل ذکر می‌کند: معنای اول: عقل صفتی است که باعث تمایز انسان از سایر حیوانات می‌شود و
آدمی را برای قبول علوم نظری و تدبیر اعمال خفیة فکری مستعد می‌سازد. معنای دوم: عقل عبارت است از معلوماتی که در ذات طفل ممیز پدید می‌آید تا آنچه را جایز است روا شمارد و محالات را محال داند، مانند علم به اینکه دو بیش از یک است. معنای سوم: عقل عبارت است از علومی
که از تجربة امور حاصل می‌شود. معنای چهارم: عقل عبارت است از قوه‌ای که به واسطة آن عواقب امور شناخته می‌شود.»
«نشانه‌های خردورزان» عنوان بخش دیگری از این مقاله است. در این بخش می‌خوانیم: «حضرت محمد(ص) نشانه‌های خردمندان را به جامعه و مردم معرفی کرده است. از جمله: حلم، تواضع، تدبر، اطاعت از خدا، فراگیری علم و نشر آن، مدارای با مردم، دوری از دنیا و آمادگی برای آخرت.»
نویسندگان مقاله در ادامه به ارائة روایات در سه حوزة شناختی، اجتماعی و عاطفی در راستای عقل پرداخته‌اند. آن‌ها در حوزة اجتماعی به «ادب» اشاره کرده‌اند: «مفهوم و معنای ادب از نظر مردم، تنها خوب سخن گفتن است که رکیک و سبک نباشد، ولیکن این امر رخ نمی‌دهد تا وقتی
که انسان را به خداوند متعال و بهشت نزدیک نگرداند. بنابراین ادب یعنی رعایت احکام و مسائل دین، پس با عمل کردن به دستورات الهی ادب خویش را آشکار سازید. از قیمتی‌ترین سرمایه‌ها و میراث‌های حیاتی آدمی ادب است.»
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش معارف اسلامی، شماره 94، پاییز 1393 منتشر شده است.