بررسی محاسن و معایب آزمایشگاه مجازی در «رشد فیزیک»
آموزش مجازی به دو حیطه مجزا و گاه پیوسته نظری (موضوع درس) و عملی (موضوع آزمایشگاهی) تقسیم می‌شود. خدیجه حسن بیگ‌زاده کلور، دبیر فیزیک منطقه 5 تهران در مقاله‌ای که در فصل‌نامه رشد آموزش فیزیک منتشر شده به حیطه دوم یعنی آزمایشگاه
مجازی، معایب و محاسن آن پرداخته است.
در تعریف آزمایشگاه مجازی می‌خوانیم: «آزمایشگاهی که برخلاف آزمایشگاه‌های رایج، که در آن استفاده از دست و ابزارهای آزمایشگاهی دسترس‌پذیر معمول است، از نرم‌افزارهای رایانه‌ای و در قالب یک لوح فشرده در ارائه یک مفهوم علمی استفاده می‌شود که به طریق آزمایشگاهی طراحی
شده و به‌صورت نمایش انیمیشن است.»
در ادامه مقاله آمده است: «اینکه استفاده تام و تمام از این ابزارها تا چه حد می‌تواند در پیشبرد فرایند یادگیری مؤثر باشد، چیزی نیست که مورد توافق همه استفاده‌کنندگان و معلمان باشد. برخی معتقدند که در دنیای کنونی و با پیشرفت روزافزون اینترنت و فضای مجازی، استفاده
از چندین ابزاری به‌خاطر جذابیتی که دارد برای دانش‌آموزان مناسب‌تر است. اما برخی دیگر معتقدند با توجه به نیاز به زیرساخت‌های مناسب «برای استفاده از چنین ابزاری، از جمله مکان مناسب، شرایط تحقق اهداف آموزش و... و با تمسک به برنامه آموزش کلاسیک، کاربرد چنین آزمایشگاهی
هدر دادن وقت و فرصت است و لذا ترجیح می‌دهند که در حدامکان از آزمایش‌هایی در قالب «کار با دست» استفاده کنند.»
نویسنده مقاله بعد از اشاره به معایب و محاسن استفاده از آزمایشگاه مجازی چنین نتیجه‌گیری کرده است: «بر مبنای تفاوت‌های مطرح شده و تأثیر و نتایج آن‌ها این رهیافت پیشنهاد می‌شود که با مرکزیت آزمایشگاه واقعی یک آزمایشگاه مجازی به‌عنوان برنامه کمک آموزشی و نه برعکس
در نظر گرفته شود.
در حیطه مفاهیم تجربی و مشاهده‌پذیری همانند گرما و مکانیک، اندازه‌گیری‌ها، الکتریسیته و...، وجود یک آزمایشگاه واقعی برای تفهیم مطالب امری لازم به‌نظر می‌رسد اما در حیطه مفاهیم انتزاعی و مشاهده‌ناپذیر همانند دنیای زیر اتمی و دنیای نجوم بهترین گزینه، استفاده
از آزمایشگاه مجازی و نرم‌افزارهای آزمایشگاهی است.»
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش فیزیک، شماره 107، تابستان 1393 منتشر شده است.