با دانش‌آموزان ناموفق چه کنیم؟

ماهنامه‌ی رشد معلم در جدیدترین شماره‌ی خود، مقاله‌ای با عنوان «با دانش‌آموزان ناموفق چگونه رفتار کنیم؟» چاپ کرده که مطالعه‌ی آن برای همه‌ی معلمان و حتی اولیای دانش‌آموزان مفید است.
«مارتی دادلی» نویسنده و خانم سکینه ربیعی دبیر زبان انگلیسی دوره‌ی راهنمایی استان فارس مترجم این مقاله است. در ابتدای این مقاله آمده است:
«چرا عدم موفقیت دانش‌آموزان، تا این حد معلمان را رنج می‌دهد؟ هنگامی که دانش‌آموزی ناموفق است، معلم احساس می‌کند عملکرد خودش ناموفق بوده است. پس از گذشت سالها دریافته‌ام، یکی از مشکلات همکاران من این است که وقتی تدریس آن‌ها کارایی ندارد،‌ احساس می‌کنند ناکارآمد هستند، من همواره به آن‌ها یادآوری می‌کنم که مشکل را نادیده نگیرند، بلکه کمک‌کردن به این دانش‌آموزان به منظور موفق شدن را به عنوان وظیفه برای خود تعریف کنند.
موفقیت همیشه به معنای گذراندن یک دوره یا حتی یادگیری مطالب درسی نیست و گاهی بدان معناست که دانش‌آموزان باید درس‌های دیگری را درباره‌ی خودشان و نحوه‌ی برخورد با کلاس و دنیای اطراف بیاموزند. ممکن است بعضی اوقات نتایج کار معلمان، در این‌گونه موارد، بی‌اهمیت یا حتی منفی تلقی شود. باید دانست که تلاش برای کمک به دانش‌آموزان، وظیفه‌ای خطیر در شغل معلمی است. توجه به تمامی ویژگی‌های دانش‌آموز و تلاش در این جهت که او روش دست‌یابی به اهداف خود را بیاموزد و از این مهم‌‌تر بتواند نسبت به انتخاب هدایت دیگر اقدام کند، قسمت عمده‌ی این شغل است. به راستی عدم موفقیت یعنی چه؟ در یک تعریف ساده می‌توان گفت: «هنگامی که دانش‌آموزی کلاس درس را ترک می‌کند، در حالی‌که چیزی بیش از زمان ورود به آن نیاموخته است، او را ناموفق می‌نامیم. دانش‌آموزان ناموفق چندین گونه‌اند و همگی نیازمند کمک معلمان خود هستند.»
این مقاله در ادامه یک برنامه‌ی 12 مرحله‌ای به شرح زیر برای کمک به دانش‌آموزان ناموفق پیشنهاد داده است:
1. دانش‌آموزان ناموفق را به سرعت تشخیص دهید و برای آن‌ها چاره‌اندیشی کنید.
2. دانش‌آموز را به‌طور خصوصی با حقایقی درباره‌ی خودش، کمبود مطالعه، یا نداشتن تکلیف و ملزم‌کردن او به رعایت وقت کلاس مواجه کنید.
3. دانش‌آموز را به بیان مشکل خود وادارید تا خودش به دلایل عدم موفقیت آگاه شود و برای یافتن راه‌حل اقدام کند.
4. به صحبت‌های دانش‌آموزان گوش دهید و در پاسخ‌گویی به آن‌ها نیز صداقت و صراحت داشته باشید.
5. به دانش‌آموز ناموفق کمک کنید تا برای خود برنامه‌ای با اهداف واقع‌گرایانه‌ تنظیم کند.
6. اطمینان حاصل کنید که دانش‌آموز ناموفق، برنامه‌ای را که تنظیم کرده، به عنوان مجموعه‌ای از اهداف و مسئولیت‌های خود پذیرفته است.
7. برنامه را به‌طور روزانه یا در وقت‌های معین پی‌گیری کنید.
8. هدف‌هایی را که دانش‌آموز باید به آن‌ها دست یابد، به او یادآوری کنید.
9. برای دانش‌آموز منبع اطلاعات باشید.
10. در روش خود تنوع به وجود آورید تا علاقه‌مندی دانش‌آموزان را حفظ کنید و شیوه‌های متفاوت یادگیری و هوشمندی را با یکدیگر تطبیق دهید.
11. به پیشرفت دانش‌آموز خود، حتی هنگامی که نتوانسته است در آزمون یا کلاسی موفق شود، اقرار کنید.
12. چشم‌انداز حرفه‌ای خود را حفظ کنید.
متن کامل این مقاله را می‌توانید در ماهنامه‌ی رشد معلم، شماره‌ی 5، بهمن 1389 مطالعه کنید.