در «رشد زبان و ادب فارسی»
انشا از نظر منطقی انواعی دارد و شناخت هر نوع آن برای معلمان و استادان فن نگارش امری لازم و مهم است. یکی از مقالات جدیدترین فصلنامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی به این موضوع اختصاص دارد. موسی صباغیان کارشناس ارشد زبان و ادب فارسی
نویسنده این مقاله است.
به گفته نویسنده مقاله انواع انشا عبارتند از: توصیفی، نقلی، تحلیلی، تحقیقی، استدلالی، ادبی، علمی، تشریحی، تخیلی، توصیفی.
در مورد ویژگیهای انشای تحقیقی چنین آمده است: «انشای تحقیقی شامل علوم و فنونی است که به تحقیق و استدلال نیازمندند و آزمایش بهعنوان یکی از پیشنیازهای آن، باید بر چارچوب و اصول صحیح زبانی و نگارشی مبتنی باشد تا هدف از آن که یافتن حقیقت علمی یا منطقی است، از
راه جستوجوی صحیح و روشمند حاصل گردد. آنچه باید در این نوع انشا رعایت شود عبارت است از:
ـ ترتیب و توالی منطقی یادداشتها
ـ نتیجه روشن و منطقی در پایان تحقیق
ـ مختصر و مفید بودن
ـ انتخاب موضوعی جدید و بدیع
ـ تعیین نکات اصلی موضوع
ـ اصل جامع و مانع بودن
ـ نبودن واژههای مغلق، پیچیده، مبهم و نامفهوم»
درباره ویژگیهای انشای ادبی هم میخوانیم: «در انشای ادبی، واژهها براساس یک بافت هنری واحد و منسجم با موسیقی مخصوص در رشتهها و پارههایی از کلام به گونهای فصیح و بلیغ قرار گرفته و نشستهاند. زبان ادبی تصویرساز است و از زبان متعارف فاصله میگیرد؛ از اینرو
در پندار افراد نافرهیخته، بیمعنی و نادرست جلوه میکند. پدیدهها صورتی غیرعادی، غیرحقیقی و اغراقگونه پیدا میکنند و در قالب خیال، گزارش و عرضه میشوند. زبان ادبی، قابل تصدیق و تکذیب نیست. (برخلاف گزارههای علمی). در این زبان طرز بیان از اصل پیام مهمتر است.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره 109، بهار 1393 منتشر شده است.