سنگهای کربناته سنگهایی هستند که در ترکیب شیمیایی آنها بیش از پنجاه درصد کانیهای کربناته مشارکت دارند. یکی از مقالات جدیدترین شماره فصلنامه رشد آموزش زمینشناسی به این موضوع اختصاص دارد. نویسنده مقاله
سیدمهدی خاتمیشال، سرگروه علوم تجربی منطقه شاهرود خلخال است.
«کانیشناسی و ترکیب شیمیایی سنگهای کربناته» عنوان قسمتی از مقاله است. در این بخش میخوانیم: «ترکیب شیمیایی سنگ کربناته، معمولاً از کربنات کلسیم و گاهی هم از کربنات مضاعف کلسیم و منیزیم (دولومیت) تشکیل یافته است. دولومیت یکی از اجزای مهم در سری ترکیبات ایزومری
است که منیزیم آن به آسانی با آهن جایگزین و در نتیجه کربنات مضاعف دیگری به نام آنکریت تولید میشود. دولومیتهایی که در اکثر سنگهای کربناته یافت میشوند، در واقع تاحدودی آنکریتی شدهاند. بههمین مناسبت سطوح خارجی این سنگها به علت تأثیر هوازدگی و اکسیدشدن آهن
موجود درترکیب سنگ، معمولاً به رنگهای قهوهای تیره یا کرم تیره، رنگآمیزی شدهاند.»
نویسنده مقاله پس از معرفی چند نوع سنگ کربناته چنین نتیجهگیری کرده است: «در طول تاریخ زمینشناسی با تغییر و تکامل در موجودات آهکساز، ماهیت رسوبات کربناته نیز تغییر کرده است. علت آن است که بخش عمدهای از این رسوبات بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم تحت فرایندهای
بیوشیمیایی تشکیل میشوند. در قیاس با سایر سنگهای رسوبی از سنگهای آهکی میتوان اطلاعات زیادی در مورد شرایط گذشته سطح زمین بهدست آورد، زیرا اول آنکه ذرات رسوبی این سنگها ممکن است دارای ساختمانی باشد که شرایط فرسایش، حمل و نقل و رسوبگذاری را همانند رسوبات
تخریبی نشان دهد، دوم بسیاری از آهکها فسیلهایی دارند که مبین شرایط محیطی خاصاند و سوم آنکه ترکیبات شیمیایی و ایزوتوپی کربناتها منعکسکننده ترکیب شیمیایی سیالات آبی است که سنگها و کانیهای کربناته از آن رسوب میکنند و همچنین شرایط فیزیکی و شیمیایی را که
در زمان تشکیل آنها حاکم بود. (دما، شوری، PH، EH و...) نشان میدهد.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش زمینشناسی، شماره 76، بهار 1393 منتشر شده است.