مقالهای از «رشد تاریخ»
عباس کرمنژاد دبیر تاریخ فسا در جدیدترین شماره فصلنامه رشد آموزش تاریخ مقالهای به عنوان نقش دهقانان در تاریخ ایران منتشر کرده است. این مقاله به توضیح و تعریف طبقه دهقانان و نقش آنان از دوره ساسانیان تا پایان دوره سامانیان
پرداخته است.
در بخشی از مقاله میخوانیم: «دهقانان در دوره انوشیروان، به لحاظ سیاسی و اجتماعی و اداری و مالی نماینده دولت بودند. چنانکه کریستن سن مینویسد: «وظیفه عمده آنان وصول مالیات بود و نظر به اطلاعات محلی که دهقانان از اوضاع زمین و نفوذ رعایا داشتند دولت ایران موفق
میشد که با وجود لمیزرع بودن اغلب نقاط کشور مصارف فوقالعاده جنگها و هزینه گزاف دولتی را تحمل نماید و از عهده برآید.»
در ادامه این مقاله و در بخشی با عنوان دهقانان در دوره سامانیان آمده است: «براساس منابع تاریخی، سامانیان ریشه ایرانی داشتند و از طبقه دهقانان بودند. بههمین دلیل دهقانان نیز نقش بسیار مهمی در شکلگیری و تداوم این سلسله داشتند و به مرور زمان همین طبقه نیز نقش
بارزی در ضعف و انحطاط آن ایفا کردند. سامانیان با پشتیبانی همین طبقه قدرت گرفتند. دهقانان به لحاظ حضور قوی و مستمر و پایگاه مستحکم در روستاها نیروهای لازم را جهت سپاهیگری و جنگ برای سامانیان فراهم میکردند. امیراسماعیل سامانی در هنگام جنگ با سپاه صفاری، مردم
ماوراءالنهر را تحریک و از غارت و چپاول سپاهیان عمرولیث هراسناک کرد که زنان و فرزندان و مالهای شما را خواهد برد و بههمین دلیل مردم آن مناطق به جنگ با عمرولیث پرداختند.»
در ادامه مقاله میخوانیم: «از همان ابتدای ورود مسلمانان به ایران، دهقانان و اعراب مسلمان به تعادل با یکدیگر پرداختند. نتیجه آن شد که دهقانان مانند جامعه ساسانی، همچنان با قدرت گذشته باقی بمانند و موقعیت خود را تا حکومت غزنویان حفظ کنند. این روند در دوره سامانی
شکل ویژهای به خود گرفته بود. دهقانان نهتنها با بسیج نیروهای مردمی به حمایت از سامانیان پرداختند بلکه به عنوان صاحبان روستاها و مالکین زمین و عاملان مالیاتی نقش اقتصادی مهمی برای سامانیان داشتند.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش تاریخ، شماره 53، زمستان 1392 منتشر شده است.