فصلنامه رشد آموزش شیمی در مقالهای به معرفی پرتو گاما، منابع کیهانی و کاربردهای آن پرداخته است.
گاما، پرتویی پرتوان ولی خطرناک عنوان مقالهای است که به قلم مریم خزاعی، مهناز فراشادیزاده و
مینا رضایی، معلمان شیمی بیرجند نوشته شده است.
در ابتدای مقاله آمده است: «پرتو گاما بهعنوان بخشی از نور، گاه بهصورت موج و زمانی بهعنوان ذره عمل میکند. این پرتو برای موجودات زنده خطرناک است و موجب تغییر شیمیایی و جهش در بافت زنده میشود. شدت نفوذ پرتو گاما بسته به ضخامت و چگالی ماده تغییر میکند و این
عوامل، اساس کار پرتونگاری بهشمار میروند.»
در بخش دیگری از مقاله با عنوان منابع کیهانی گاما میخوانیم: «نابودی اتمها و فروپاشی مواد پرتوزا در فضا تولید میشوند. بنابراین انفجار نوستارهها، پرتوهای گاما از سراسر کیهان به کره زمین میتابند اما هوا کره زمین آنها را جذب میکند. این پرتوها از داغترین
ناحیه در جهان منشأ میگیرند و از رویدادهایی همچون انفجار اَبَر نوستارهها، ستارههای نوترونی و سیاهچالهها از جمله منابع کیهانی پرتوهای گاما بهشمار میروند. انرژی انفجارهای ناشی از پرتوهای گاما در سراسر کیهان، در مدت 10 ثانیه، بسیار بیشتر از مقدار انرژیای
است که خورشید در خلال 10 میلیارد سال از عمر خود تولید میکند. با وجود بررسیهایی که به کمک ابزارهای پیشرفته نصب شده روی ماهوارهها انجام گرفته است منابع این پرتوها هنوز ناشناخته مانده است. دانشمندان امیدوارند با رمزگشایی از این موضوع به اطلاعات دقیقتری درباره
سرعت انبساط جهان، اَبَر نوستارهها و کهکشانهای فعال دست یابند.»
ادامه مقاله به کاربردهای پرتو گاما اختصاص دارد.
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش شیمی، شماره 106، پاییز 1392 منتشر شده است.