کشش سطحی یکی از برجستهترین خواص ترموفیزیکی است که در رفع مشکلات موجود در صنایع گوناگون اثر چشمگیری دارد. فصلنامه رشد آموزش شیمی در مقالهای به این موضوع پرداخته است.
محمد شعیب زمانی و رضا طاهری نویسندگان این مقالهاند.
در ابتدای این مقاله میخوانیم: «برای ثابت کردن وجود نیروهای بین مولکولی توجه به وجود تنش در سطح یک مایع نمونهای مناسب است. از دیدگاه مولکولی در مرز میان فاز مایع و بخار یک ماده فصل مشترکی وجود دارد که از آن میتوان بهعنوان فاز سومی با خواص میانگین مایع و
بخار یاد کرد.
نیروی اعمال شده در واحد سطح را در سطح تماس میان فاز مایع و بخار یک ماده، کشش سطحی مینامند. از میان خواص ترموفیزیکی، کشش سطحی از بیشترین دامنه کاربرد برخوردار است. کشش سطحی را میتوان نیروی چسبندگیای بهشمار آورد که در سطح مشترک دو فاز مایع و بخار وجود دارد
و باعث میشود لایه بیرونی مایع بهصورت ورقهای کشسان عمل کند.
از دیدگاه کیفی، پدیده یاد شده را میتوان چنین توصیف کرد که در سطح مایع، نیروهای نامتقارنی بر مولکولها وارد میشود. در حالیکه این نیروها در توده مایع وضعیتی متقارن دارند و در نتیجه برآیند آنها صفر است. نتیجه کلی نامتقارن بودن نیروهای وارد بر مولکولهای سطحی،
کشیده شدن آنها به درون فاز مایع است؛ یعنی لایه سطحی به سمت درون مایع کشیده میشود و سیال تمایل دارد این سطح را به کمترین مقدار ممکن برساند.
اهمیت کشش سطحی را میتوان در فرایندهای صنعتی همچون استخراج، تقطیر، جذب فیزیکی و شیمیایی مشاهده کرد.
از جمله کاربردهای این خاصیت نقش آن در صنایع رنگ، چسب و شویندههاست.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش شیمی، شماره 105، تابستان 1392 منتشر شده است.