فرایند تدریس معلمان در کلاس درس نقش تأثیرگذاری در تربیت دانش‌آموزان دارد. این نقش در قالب رویکردهای یاددهی‌یادگیری نمایان می‌شود. فرهنگ حاکم بر فرایند تدریس در ایران رویکرد انتقالی است. این رویکرد نمی‌تواند نسلی فکور و کارآفرین را فراهم آورد. دانش‌آموزان فکور و کارآفرین می‌توانند با فهم درست مسائل زمینه توسعه و پیشرفت کشور را فراهم آورند. لذا رویکرد تدریس از انتقالی باید به مسئله‌محوری تغییر یابد.
چرا؟
1. ایران در شاخص‌های کارآفرینی (GEI)1 در میان 127 کشور در ردیف 72 قرار دارد.
2. اتخاذ رویکرد کارآفرینی در آموزش‌وپرورش و مدرسه، زمینه‌ساز تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و رشد تولید است.
3. کارآفرینی یک مقوله فرهنگی است (فرهنگ کار، نوآوری، خطر‌پذیری و ...)
4. کارآفرینی با سه واژه نیاز، تغییر و فرصت معنا پیدا می‌کند (درک یا خلق فرصت مبتنی بر تغییرات).
5. کارآفرینی مقوله‌ای نظام‌دار است (درونداد، فرایند، برونداد).
6. کارآفرینی یک علم میان‌رشته‌ای است (روان‌شناسی، اقتصاد، مدیریت).
لذا تربیت هویت کارآفرینانه در دانشگاه دیر است. این نوع تربیت باید از مدرسه و خانواده شروع شود.
چه باید کرد؟
• طراحی و تدوین شایستگی‌های تربیت اقتصادی و کارآفرینی بر اساس اهداف مصوب شورای عالی.
• تدوین راهنمای برنامه درسی دوره ابتدایی و متوسطه اول با رویکرد تلفیقی (تلفیق با مهارت‌های کارآفرینی).
• اصلاح برنامه‌های درسی (کتاب‌های درسی) با رویکرد کارآفرینانه.
• طراحی و زمینه‌سازی برای به‌کارگیری یاددهی‌یادگیری (تدریس، سنجش و ...) کارآفرینانه توسط معلمان.
• طراحی و زمینه‌سازی برای اصلاح فعالیت‌های فرهنگی مدرسه‌ای با رویکرد کارآفرینی.
• تدوین راهنمای آموزش مستقیم مهارت‌های اقتصادی و کارآفرینی در مدرسه (ظرفیت برنامه ویژه مدرسه ـ بوم)
• سنجش و ارزشیابی شایستگی‌های کسب‌شده دانش‌آموزان در پایان هر دوره تحصیلی، با تأکید بر شایستگی‌های کارآفرینانه.
• برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی در تبیین و کاربست مدرسه کارآفرین.
نشانگرهای تدریس و سنجش با رویکرد کارآفرینی
• ایجاد فرصت تفکر و تأمل با یک موقعیت مسئله‌محور (دنیای کار و زندگی)؛
• ایجاد فرصت فهم مشترک، پرسشگری و ایده‌پردازی؛
• ایجاد فرصت دست‌ورزی (ساخت، تولید و ...)،
• ایجاد فرصت خودارزیابی؛
• ایجاد فرصت ارائه عملکرد (نوشتاری، نمایشی، فیلم، پویانمایی، نمونَک (ماکت)، نمونه، بازی و ...)؛
• ایجاد فرصت سنجش از عملکرد به‌جای محفوظات صرف.
نشانگرهای فعالیت‌های فرهنگی مدرسه با رویکرد کارآفرینی
• مشارکت دانش‌آموزان در برنامه‌ریزی و مدیریت فعالیت‌های فرهنگی مدرسه (هر دانش‌آموز حداقل در یک فعالیت)؛
• تجهیز کتابخانه با بسته‌های آموزشی با مضمون (تم) کار و کارآفرینی (کتاب داستان و ...)؛
• زمینه‌سازی برای انجام پروژه‌های واقعی مربوط به بازار (از ایده تا نوآوری، بازاریابی، فروش تا خرید سهام)؛
• مشارکت دانش‌آموزان در مدیریت اردوهای دانش‌آموزی با رویکرد کارآفرینانه؛
• زمینه‌سازی برای تغییر نگرش خانواده‌ها در تربیت، با رویکرد کارآفرینانه (خرید کتاب و اسباب‌بازی با رویکرد کارآفرینی).
پی‌نوشت
1. Global Entrepreneur ship Indek