مقــدمه
مشاوره به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شغل‌های یاری‌دهنده انسان‌ها شناخته می‌شود. با این حال بسیاری از مردم در مورد معنی، هدف و نیت واقعی آن دچار سردرگمی هستند. به احتمال زیاد، عمل مشاوره‌دادن به دیگران همیشه به شکلی در جامعه بشری رخ داده است. ما انسان‌ها موجوداتی اجتماعی و در ارتباط با هم هستیم، طیف وسیعی از احساسات را تجربه می‌کنیم و در زندگی تمایلی ذاتی به اجتناب از رنج و درد داریم.
مشاوره استفاده ماهرانه و اصولی از رابطه برای تسهیل خودشناسی، پذیرش عاطفی و رشد و توسعه بهینه منابع شخصی است. هدف کلی این است که فرصتی برای کار در جهت زندگی ایده‌آل و مدبرانه فراهم شود [گلدینگ، 7:2004ـ6].
مشاوران از فنون (تکنیک) و رویکردهای بی‌شماری برای بهبود سلامت روان استفاده می‌کنند. همچنین مشاوره می‌تواند هزینه‌های پزشکی را کاهش دهد. بین سلامت جسمی و روانی رابطه مستقیمی وجود دارد. غالباً زمانی که افراد شرایط زمینه‌ای سلامت روان را به دست می‌آورند یا برای تنظیم احساسات و بهبود خلق مشاوره دریافت می‌کنند، سلامت جسمانی آن‌ها نیز بهبود می‌یابد. مشاوره می‌تواند عوامل تاب‌آوری را ارتقا دهد. این عوامل عبارت‌اند از: داشتن معنا یا هدف در زندگی؛ تجربه احساسات مثبت؛ سرسختی؛ اعتمادبه‌نفس؛ مقابله فعال؛ خودکارآمدی؛ خوش‌بینی؛ انعطاف‌پذیری شناختی.
مشاوره شغلی نیز می‌تواند به افراد کمک کند مسیرهای شغلی خاصی را بر اساس دانش، مهارت‌ها، توانایی‌ها و تجربه خود ایجاد کنند. همچنین مطالعات نشان داده‌اند که مشاوره در کسب نمرات بالاتر، حضور منظم، نرخ پایین ترک تحصیل و کاهش رفتارهای بزهکارانه، رشد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی، حل مشکلات نظم و انضباط، سازگاری با فرایند طلاق و برطرف‌شدن ناتوانی‌های یادگیری دانش‌آموزان نقش مؤثری ایفا کرده است.
با وجود اهمیت‌های بی‌شماری که مشاوره دارد، برخی از خانواده‌ها از مراجعه به مراکز مشاوره اجتناب می‌کنند. در ادامه ۱۰ دلیل مراجعه‌نکردن آنان به مشاور و پاسخ‌هایی به چنین دلایلی، بررسی شده است:
1. داشتن سوابق مشاوره می‌تواند مانع ادامه فعالیت در تحصیلات تکمیلی یا استخدام در نهادهای خاص شود.
هیچ کارفرما یا مرکز تحصیلات تکمیلی که برای آن درخواست می‌دهید، نمی‌تواند مرکز مشاوره را مجبور کند که سوابق مشاوره شما را به اشتراک بگذارد. سوابق محرمانه است و تنها با رضایت شما منتشر می‌شود. اگر فرد یا اداره‌ای بخواهد در مورد مشاوره شما چیزی بداند، باید برگه انتشار اطلاعات را قبل از آن امضا کرده باشید؛ مگر در موارد استثنایی و نادر، مانند مشکلات امنیتی.
2. با صحبت‌کردن در مورد مشکلات، حـریم خصوصی خانواده شکسته می‌شود.
مشاوران نسبت به نگرانی‌های مربوط به سنت‌های خانوادگی و حریم خصوصی حساس هستند و به آن‌ها احترام می‌گذارند. اگر تعارضات در مورد وفاداری به خانواده و فرهنگ نگران‌کننده باشد، در آغاز و در صورت لزوم در طول مشاوره می‌توان در مورد آن‌ها بحث کرد [پیشین].
3. با صحبت‌کردن مشکلی حل نمی‌شود.
صحبت‌کردن در واقع می‌تواند فایده‌های زیادی داشته باشد. بحث‌کردن درباره موضوعی با کسی که قضاوت‌کننده نیست و به آن اهمیت می‌دهد، به کاهش فشار عاطفی ناشی از نگه‌داشتن افکار و احساسات کمک می‌کند. اما مشاوره بسیار فراتر از صحبت‌کردن است. مشاوره راهی را برای ما فراهم می‌کند تا بفهمیم چه کسی هستیم و چگونه با دنیای اطراف خود ارتباط داریم. در مشاوره، ما توجه خود را بر جنبه‌هایی از تجربه خود متمرکز می‌کنیم که ممکن است قبلاً از آن‌ها بی‌اطلاع بوده‌ایم. این امر روش‌های جدیدی را برای نگاه‌کردن به مشکلات ما فراهم می‌کند و غالباً راه‌ها و راهبرد‌های جدیدی را برای رسیدگی به این مشکلات به ما می‌دهد.
4. زمانی که می‌توان با یک دوست صحبت کرد، صحبت با یک غریبه چه لزومی دارد؟
دوستان می‌توانند حمایت و همدلی فوق‌العاده‌ای ارائه دهند، اما رابطه مشاوره از جهت بسیار مهمی متفاوت است. در یک دوستی باید به نیازهای هر دو نفر توجه شود. در مشاوره، تمرکز فقط روی شماست و مشاور برای استفاده از فنون (تکنیک‌های) درمانی به‌منظور کمک به شما آموزش دیده است.
5. توان پرداخت هزینه مشاوره را ندارم.
در مراکز مرتبط با آموزش‌وپرورش، مشاوره با هزینه بسیار کمی صورت می‌گیرد.
6. در گذشته تجربیات بدی با مشاوره داشته‌ام.
درمانگران دارای شخصیت‌ها، سبک‌ها، نظریه‌ها و رویکردهای متفاوتی هستند که همگی در رابطه درمانی نقش دارند. تجربه شما با یک مشاور می‌تواند متفاوت از تجربه با مشاور دیگری باشد.
7. مشاور به سلامت روان مراجعانش برچسب منفی می‌زند.
همه ما موجوداتی ذهنی و عاطفی هستیم. در واقع، بسیاری از مشاوران فرد را به‌عنوان یک کل مورد خطاب قرار می‌دهند که دارای اجزای فیزیکی، فکری، عاطفی و معنوی است. بنابراین منطقی است که همه ما مدتی را صرف رشد ذهنی و عاطفی کنیم. تمرکز بر سلامت عاطفی، تعیین اهداف، و تلاش برای رسیدن به آن‌ها بسیار مهم است. همان‌طور که برای سلامت جسمانی خود به پزشک مراجعه می‌کنید، مشاوره برای سلامت روان کاملاً ضروری است.
8. مشاور مرا سرزنش می‌کند و به خاطر مشکلم قضاوت بدی در مورد من خواهد داشت.
تجربیاتی همچون سرزنش به جای کمک، انتقاد به جای درک یا برخورد خشن از سوی دیگران، مانعی دیگر برای حضور در این مراکز است. اما مشاوره می‌تواند تجربه و پاسخ متفاوتی باشد: توجه، علاقه، شفقت و آمادگی برای حضور در کنار شما و یافتن راهی به جلو.
9. افراد فکر می‌کنند به‌تنهایی می‌توانند از عهده مشکلات برآیند.
بسیاری از مردم فکر می‌کنند که قدرت به معنای مدیریت کارها به‌تنهایی است. درحالی‌که در واقع، قدرت واقعی در درخواست کمک است. هدف درمانگر این نیست که مشکلات را از شما دور کند، بلکه ابزارهایی را در اختیار شما قرار می‌دهد تا به‌طور مؤثرتری با آن‌ها مقابله کنید.
10. در منطقه ما دسترسی به مشاوره دشوار است.
متأسفانه همه مناطق کشور دارای امکانات بهداشت روان یا متخصصان معتبر نیستند. برخی از مناطق کم‌درآمد ممکن است به این خدمات دسترسی نداشته باشند [پیشین].
نکته پایانی
زندگی خیلی کوتاه است و همه ما باید شاد، سالم و سازنده باشیم. اگر در حال حاضر استرس، اضطراب، افسردگی، چالش‌ها یا سایر نگرانی‌های مربوط به سلامت روان را تجربه می‌کنید، چند لحظه وقت بگذارید و یک درمانگر باتجربه، ماهر و دلسوز پیدا کنید.
منابع
1. Gladding, S.T. (2004). Counseling: A Comprehensive Profession (5th edition). Upper Saddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall. P 6-7.
2. https://positivepsychology.com/why-counseling-is-important/
3. https://www.csum.edu/student-health-center/10-reasons-people-avoid-counseling.html
4. https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:9 SXnWemuQsJ:https://crossroadcounselor.com/uncategorized/counseling-fears/+&cd=16&hl=fa&ct=clnk&gl=ir
5. https://www.ox.ac.uk/sites/files/oxford/Why%20people%20who%20 need%20counselling%20don%27t%20come.pdf
6. https://www.stepstorecovery.com/rehab-blog/why-dont-people-seek-therapy/