مقدمه
شاید هرگز به مراحلی که برای ایجاد یک روبریک1 نیاز است فکر نکرده باشید! حتی شاید تا به حال نام یک روبریک یا درباره کاربرد آن در آموزش نشنیده باشید! در این صورت باید به این مقاله نگاهی بیندازید. اساساً روبریک ابزاری است که معلمان برای بررسی میزان تحقق انتظاراتشان، ارائه بازخورد متمرکز و نمره‌دادن به تکالیف، زمانی که برخلاف آزمون‌های چندگزینه‌ای، طیفی از پاسخ‌های صحیح قابل‌قبول باشد، استفاده می‌کنند. از روبریک‌ها می‌توان برای ارائه بازخورد عینی و معنادار در مورد انواع تکالیف از جمله مقالات، ارائه‌ها، بحث‌ها و تحقیقها استفاده کرد. روبریک‌ها می‌توانند به معلمان کمک کنند از مدت‌زمان نمره‌دهی بکاهند، از ثبات و عینیت در درجه‌بندی اطمینان حاصل کنند، از نبود اطمینان و شکایت درباره نمرات بکاهند، میزان آموزش را تنظیم کنند و منابع اضافی را بر اساس عملکرد کلی کلاس ارائه دهند. روبریک‌ها همچنین می‌توانند به دانش‌آموزان کمک کنند انتظارات معلمشان از یک تکلیف را دریابند، عملکرد خود را با کمک بازخورد معلم بهبود بخشند، کار خود را ارزیابی کنند و هماهنگی تکالیف با اهداف دوره را درک کنند. در ادامه، مراحل ایجاد یک روبریک شرح داده می‌شود.
ایجاد و استفاده از روبریک
از روبریک می‌توان برای ارائه بازخورد به دانش‌آموزان در مورد انواع تکالیف، از مقالات، تحقیقها و ارائه شفاهی گرفته تا اجراهای هنری و تحقیق‌‌های گروهی استفاده کرد. هر روبریک از سه بخش تشکیل شده است:
1. معیارها: جنبه‌های عملکرد (مانند استدلال، شواهد و وضوح) که سنجیده می‌شوند.
2. توصیف‌کننده‌ها: ویژگی‌های مرتبط با هر بعد (مثلاً استدلال قابل‌اثبات است، شواهد متنوع و قانع‌کننده‌اند).
3. سطوح عملکرد: مقیاس درجه‌بندی که سطح تسلط دانش‌آموزان را در هر معیار مشخص می‌کند.
مراحل ایجاد روبریک
شش مرحله به شما کمک می‌کنند از روبریک برای سنجش مقاله، پروژه، کار گروهی یا هر کار دیگری که پاسخ درست یا غلط واضحی ندارد، استفاده کنید.
مرحله 1: هدف خود را مشخص کنید.
قبل از ایجاد روبریک، باید نوع آن را مشخص کنید. این کار تا حد زیادی به اهداف شما از سنجش بستگی دارد. بدین منظور سؤالاتی از خود بپرسید: می‌خواهم بازخوردم چقدر دقیق باشد؟ چگونه انتظاراتم را از این تحقیق به‌صورت جزئی بیان کنم؟ آیا همه تکالیف به یک اندازه مهم هستند؟ چگونه می‌خواهم عملکرد را بسنجم؟ دانش‌آموزان برای دستیابی به عملکرد قابل‌قبول یا استثنایی باید چه استانداردهایی را رعایت کنند؟ آیا می‌خواهم یک نمره نهایی به تحقیق بدهم یا قصد دارم مجموعه‌ای از نمرات کوچک‌تر را بر اساس چندین معیار مختلف بدهم؟ آیا بر اساس کار نمره می‌دهم یا بر اساس مشارکت یا با در نظر گرفتن هردو؟
وقتی فهمیدید می‌خواهید روبریک چقدر دقیق باشد و اهدافی را که می‌خواهید به آن‌ها برسید مشخص کردید، می‌توانید یک نوع روبریک را انتخاب کنید.
مرحله 2: نوع روبریک را انتخاب کنید.
اگرچه انواع روبریک وجود دارد، در اینجا دو مورد روبریک معرفی می‌شوند که به‌طور گسترده در تدریس مورداستفاده قرار می‌گیرند و گروه آموزشی تحصیلات تکمیلی دانشگاه دی‌پال آن‌ها را تعریف کرده است:
1. روبریک تحلیلی: این روبریک برای ارائه بازخورد واضح و دقیق است. در روبریک تحلیلی، معیارهای کار دانش‌آموزان در ستون سمت چپ و سطوح عملکرد در بالای صفحه فهرست شده است و در هر معیار نمره‌ای را به دانش‌آموزان ارائه می‌دهند.
2. روبریک کل‌نگر: روبریک‌های کل‌نگر نمره‌ای کلی را ارائه می‌دهند و بازخوردی را در مورد نحوه عملکرد دانش‌آموزان در هر معیار ارائه نمی‌دهند. ایجاد این نوع روبریک بسیار ساده‌تر است. به‌طورمعمول، معلم مجموعه‌ای از نمرات حروفی یا طیف وسیعی از اعداد (مثلاً 1تا4 یا 1تا6) را ارائه می‌دهد و سپس انتظاراتی را برای هر یک از آن نمره‌ها تعیین می‌کند. هنگام نمره‌دهی، معلم کار دانش‌آموز را به‌طورکلی با یک توصیف واحد در مقیاس مطابقت می‌دهد. این روبریک جایی برای بازخورد دقیق در مورد کار دانش‌آموزان باقی نمی‌گذارد.
مرحله 3: معیارهای خود را تعیین کنید.
اینجاست که اهداف آموزشی برای واحد یا دوره شما مشخص می‌شود. در اینجا باید فهرستی از دانش و مهارت‌هایی را که می‌خواهید بسنجید، جمع بیاورید. آن‌ها را بر اساس شباهت‌ها گروه‌بندی و هر چیزی را که مهم نیست حذف کنید. استفاده از روبریک با معیارهای بیش‌ازحد دشوار است. سعی کنید به 4تا7 موضوع خاص پایبند باشید که بتوانید برای آن‌ها انتظارات غیرمبهم و قابل‌اندازه‌گیری در سطوح عملکرد ایجاد کنید.
مرحله 4: سطوح عملکرد خود را ایجاد کنید.
هنگامی‌که سطوح وسیعی را که می‌خواهید دانش‌آموزان بر آن‌ها تسلط نشان دهند، تعیین کردید، باید میزان نمره‌هایی را که به اساس هر سطح از تسلط اختصاص می‌دهید، مشخص کنید. اکثر مقیاس‌های رتبه‌بندی بین سه تا پنج سطح را شامل می‌شوند. برخی از معلمان از ترکیبی از اعداد و برچسب‌های توصیفی مانند غیرقابل قبول(4) و رضایت‌بخش (3) استفاده می‌کنند. در حالی که معلمان دیگر به‌سادگی اعداد، درصد، نمرات، حروف یا هر ترکیبی از آن‌ها را برای هر سطح اختصاص می‌دهند. تا زمانی که سطوح شما سازمان‌دهی و قابل‌درک شوند، می‌توانید آن‌ها را از بالاترین به پایین‌ترین یا از پایین‌ترین به بالاترین مرتب کنید.
مرحله 5: هریک از سطوح روبریک خود را توصیف کنید.
این مرحله احتمالاً سخت‌ترین مرحله در ایجاد روبریک است. در اینجا باید جملات کوتاهی از انتظارات خود را در زیر هر سطح عملکرد برای هر معیار بنویسید. توضیحات باید مشخص و قابل‌اندازه‌گیری باشند. میزان رعایت استانداردها نیز باید توضیح داده شوند.
مرحله 6: روبریک خود را اصلاح کنید.
پس از ایجاد روبریک باید به عقب برگردید و آن را به یک صفحه محدود کنید. سنجش مؤلفه‌های بیش‌ازحد در یک‌زمان دشوار خواهد بود و ممکن است روشی ناکارآمد برای سنجش تسلط دانش‌آموزان بر یک استاندارد خاص باشد. برای اطمینان از اثربخشی روبریک خود، قبل از حرکت به جلو، به دانش‌آموزان درباره کارشان بازخورد بدهید و از درک آن‌ها مطمئن شوید.
جمع‌بندی
داشتن انتظارات روشن در تدریس و یادگیری، هم برای معلمان و هم برای دانش‌آموزان، بسیار راهگشاست. چراکه بدین‌وسیله هم معلمان راه روشنی برای سنجش کار دانش‌آموزان دارند و هم دانش‌آموزان دقیقاً می‌دانند از چه چیزهایی قرار است نمره موردنظرشان را به دست آورند. روبریک‌ها این مهم را برآورده و فرایند سنجش و نمره‌دهی کار دانش‌آموزان را ساده می‌کنند و به معلمان اجازه می‌دهند به‌سرعت تعیین کنند آیا دانش‌آموز مفهومی را درک کرده و کدام حوزه‌های کار دانش‌آموز فراتر یا کمتر از انتظاراتشان است.
پی‌نوشت
1. Rubric
منابع
1. https://www.thoughtco.com/how-to-create-a-rubric-4061367
2. https://teachonline.asu.edu/2019/02/best-practices-for-designing-effective-rubrics/
3. https://www.cmu.edu/teaching/assessment/assesslearning/rubrics.html
4. https://www.thoughtco.com/what-is-a-rubric-p2-3212064
5. https://www.thoughtco.com/what-is-a-rubric-p2-3212064