مفهوم جدیدی از اسید و باز
۱۴۰۱/۱۰/۰۱
از اواخر قرن نوزدهم که آرنیـوس برای اولین بار مفهـوم تازه‌ای از اسید و باز را با نگاه علمی مطرح کرد تا به امروز، تعریف‌های گوناگونی از برونستد لوری، لوئیس و نظریه حلالی در مجامع و نگاشته‌های علمی برای مفهوم اسید و باز مطرح شده‌اند. هرکدام از این تعریف‌های دانشمندان، ترکیب‌های معینی را در شرایط مشخص، بهتر توجیه می‌کند و شامل همه اسیدها و بازها در شرایط ویژه نمی‌شود. در این نوشته تعریف جدید و ساده‌تری از اسید و باز می‌آید، که تمامی تعریف‌های گذشته را شامل می‌شود و درک مفاهیم اسیدها و بازها را ساده‌تر و گسترده‌تر می‌کند. در این مفهوم، اسید ماده یا قسمتی از ماده است که کمبود الکترون دارد و باز، ماده یا قسمتی از آن است که الکترون قابل اهدا دارد.
مقدمه
مواد اسیدی و بازی علاوه بر شیمی در علوم دیگری از جمله پزشکی، زیست‌شناسی و کشاورزی اهمیت زیادی دارند. سنجش‌های اسید- باز کنترل‌کننده بسیاری از محصولات در صنایع است و تفکیک اسیدها، نقش مهمی در فرایندهای سوخت‌و‌ساز (متابولیسم) سلول‌های زنده دارد [1]. معیارهای اولیـه شناسایی اسیدها و بازها بر اساس خواص آن‌ها بود [2]. اکنـون نیز مزه و تغییر رنگ کاغذ تورنسـل ساده‌ترین روش تشخیص اسیدها و بازهاست. طوری که محلول‌های آبی اسیدی، ترش مزه هستند و رنگ کاغذ تورنسل در آن‌ها به رنگ قرمز در می‌آید و بازها به صورت مشابه، تلخ مزه هستند و رنگ کاغذ تورنسل را به آبی تغییر می‌دهنـد. اسیدها با برخی فلزات واکنش می‌دهند و گاز هیدروژن تولید می‌کنند، در اثر تماس با پوست حالت سوزانندگی دارند. در مقابل بازها، در اثر تماس با پوست، حالت لغزندگی ایجاد می‌کنند. اسیدها و بازها باعث تغییر رنگ برخی از ترکیبات آلی می‌شوند و در اثر واکنش با یکدیگر نمک و آب تولید می‌کنند؛ به عبارت دیگر، خنثا می‌شوند [2]. این تعاریف کلی را در اواخر قرن نوزدهم، به صورت علمی و کلاسیک آرنیوس و در سال‌های بعد برونستد لوری و دیگر دانشمندان طرح کردند و گسترش دادند.
- کاربران گرامی؛ برای مشاهده متن کامل این مطلب به فایل PDF پایین همین صفحه مراجعه فرمایید.
۲۲۹
کلیدواژه (keyword):
رشد آموزش شیمی، شیمی از نگاهی ژرف، اسید و باز آرنیوس، اسید و باز لوئیس، اسید و باز برونستد لوری، سیستم حلالی، مفهوم جدیدی از اسید و باز، دکتر محمدحسن زبرجدیان