باعث و بانی عمارت موزه پارس یکی از پادشاهان ایران، یعنی کریم‌خان زند است. ذوق و سلیقه‌ای که معماران و هنرمندان خرج کلاه فرنگی باغ نظر کرده‌اند، آن را به یک کاخ زیبا و تماشایی تبدیل کرده است. عمارت کلاه فرنگی که در دوران کریم خان محل پذیرایی از مهمانان دربار و برگزاری مراسم و جشن‌های سلطنتی بود، پس از مرگ کریم‌خان آرامگاه او شد. باغ نظر بعدتر مقر حکومت در شیراز شد تا بالاخره درِ آن به روی مردم باز و به موزه‌ای تبدیل شد که امروز آن را «موزه پارس» می‌نامیم.
آرامگاهی که آرام نبود
بعضی کارشناسان اعتقاد دارند، وقتی کریم‌خان دستور ساخت کلاهفرنگی باغ نظر را داد، در واقع به فکر ساختن آرامگاهی برای خودش بوده است. پس از مرگ او جسدش را در کلاهفرنگی دفن کردند، اما جسد کریم‌خان در این آرامگاه آنقدرها هم آرامش نداشت. وقتی آقا محمدخان قاجار به قدرت رسید، به‌خاطر کینه‌ای که از کریم‌خان در دل داشت، دستور داد جسد او را از آرامگاهش بیرون بکشند، به تهران منتقل کنند و زیر پای او و در مسیربالا رفتن به تختش دفن کنند. استخوان‌های کریم‌خان اما بار دیگر در دوره پهلوی اول از خاک بیرون کشیده و به عمارت کلاهفرنگی برده شد تا زیر این سنگ قبر دفن شود.
بازمانده کهن‌سال
این تنها ساختمان باقیمانده از عمارت‌های تاریخی باغ نظر است. باغ نظر به‌خاطر قرارگیری در مرکز شهر شیراز تا دوران پهلوی مقر حکومت شیراز بوده است. به همین دلیل ساخت‌وساز در باغ نظر در دوره‌های متفاوت ادامه داشته‌است. کلاه فرنگی در واقع یک کاخ یا کوشک جمع جور است در میان باغ سرسبز نظر. اما هنرمندان شیرازی چنان داخل و بیرون آن را آراسته‌اند که یکی از تماشایی‌ترین عمارت‌های تاریخی شیراز به حساب می‌آید.
مقر حکومت
این مردان سنگی که همگی لباس رزم بر تن و ابزار جنگ در دست، آماده نبرد هستند، شخصیت‌های شاهنامه فردوسی‌اند. صف آن‌ها زمانی در بخش پائینی دیوار عمارت خورشید (اِزاره بنا) تشکیل شده بود. عمارت خورشید و تالار آینه از جمله عمارت‌هایی بودند که در عهد قاجار در باغ نظر ساخته شدند.
تماشاخانه تاریخ
بازدید از موزه پارس را باید از در و دیوار آن آغاز کرد، زیرا درها، دیوار و سقف عمارت محل عرض‌اندام و هنرنمایی نقاشان شیرازی و غیرشیرازی است. گل و پرنده‌های نقاشی تقریباً به هر سطحی و هر گوشه و کناری سرک کشیده‌اند و عمارت را به بهشتی زیبا تبدیل کرده‌اند. در میان قاب‌بندی‌ها می‌توان نقاشی‌های وقایع تاریخی و صحنه‌های داستانی را تماشا کرد؛ از جنگ چالدران تا ماجرای شیخ صنعان.
در و دیوار سخن‌گو
در موزه پارس حتی ویترین‌ها هـم می‌تـوانند اثر هنری باشند. مثلاً چارچوب این ویتریـن محل هنرنمایی خاتم‌کاران مشهور شیـرازی است. بنابرایـن در باغ نظـر بـه هر گوشـه و کناری سری بـزنید و به همه چیز نظر بیندازید؛ از ویترین‌هایی که اشیای تاریخی و کهن‌سالی همچون سفالینه‌های چند هزارساله و ابزار و ظرف‌های فلزی قلم‌زنی‌شده را در خود نگهداری می‌کنند، تا قاب ویترین و در و دیوار و سقف گنبدی عمارت کلاهفرنگی.