در شرایطی که مخاطرات گوناگون، سلامت روانی اجتماعی کودکان و نوجوانان را تهدید می‌کند، شناخت و استفاده از ظرفیت‌های متنوع و راهکارهای جامع برای دسترسی دانش‌آموزان و خانواده‌ها به خدمات مورد نیاز راهنمایی، مشاوره و مددکاری اجتماعی لازم و ضروری است. ارائه این خدمات، از یک سو از بروز و گسترش اختلال‌های سلامت روان و آسیب‌های اجتماعی بین دانش‌آموزان پیشگیری می‌کند و از سوی دیگر به نجات جان آنان در فوریت‌های روانی‌اجتماعی و رویدادهای ناگوار و شرایط سخت کمک می‌کند.
دسترسی سریع و رایگان به متخصصان موضوعی در زمینه‌های راهنمایی، مشاوره و مددکاری اجتماعی و همچنین اتخاذ رویکردی همدلانه و نوآورانه در ارائه خدمات، اهمیت بسزایی در کاهش نرخ خطرپذیری کودکان و نوجوانان دارد .
براین اساس، معاونت برنامه‌ریزی امور مشاوره وزارت آموزش‌وپرورش در اجرای فراگیر و گسترده برنامه ملی نماد، علاوه بر ظرفیت‌سازی برای تسهیل و تسریع در پاسخ‌گویی به نیازهای دانش‌آموزان، اقدام به راه اندازی «خط ملی 1۵70» نموده است. تحقق این مهم، شبکه‌سازی، ایجاد یکپارچگی و توسعه نظام ارجاع بین سازمانی برای ارائه خدمت بهنگام و مؤثر با استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین ارتباطی و دیجیتال را نیز در پی خواهد داشت.
منظور از خط ملی 1۵70 چیست؟
شماره تلفنی است با شماره 1570 که خدمات حمایتی، مشورتی و مددکاری به تماس‌گیرندگان، که عمدتاً دانش‌آموزان، والدین و فرهنگیان هستند، ارائه می‌دهد. به عبارت دیگر، با شماره گیری 1570 از گوشی تلفن ثابت یا از گوشی تلفن همراه (بدون پیش شماره) در محدوده جغرافیایی هر استان، تماس به طورمستقیم به مرکز خط ملی 1570 آن استان که در مرکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی استان مستقر است هدایت می‌شود. در آنجا کارشناسان پاسخ‌گوی 1570 که از تحصیلات، دانش، تجربه و مهارت کافی در حوزه روان شناسی و مشاوره و همچنین امکان مداخله تلفنی در فوریت‌های روانی‌اجتماعی برخوردارند، پاسخ‌گوی این تماس‌ها خواهند بود.
اهمیت، ضرورت و اهداف برنامه خط ملی 1۵70 چیست؟
محافظت همه‌جانبه از کودکان و نوجوانان در برابر مخاطرات سلامت روان و اسیب‌های اجتماعی، علاوه بر ارائه آموزش‌های ارتقایی و خودمراقبتی، به آمادگی برای واکنش سریع و مداخله به‌موقع و مؤثر نیز نیازمند است. امروزه متأسفانه شاهد رشد آسیب‌ها و فوریت‌های روانی‌اجتماعی در جامعه هستیم و بی‌تردید بخشی از این آسیب‌ها متوجه دانش‌آموزان ما خواهد بود. از طرف دیگر، دشمن در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی کودکان و نوجوانان ما را مورد حمله قرار داده و به نوعی با تبلیغات پرشمار خود می‌کوشد دانش‌آموزان را به سمت آسیب‌های اجتماعی سوق دهد. مهم‌ترین موضوعی که در حوزه مدیریت فوریت‌های روانی‌اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی وجود دارد، زمان است. به عبارت دیگر، وقتی فردی درگیر فوریت می‌شود، اینکه بتوان در سریع‌ترین زمان ممکن با او ارتباط برقرار کرد، بسیار مهم و ضروری است. بنابراین، خط ملی 1570 استفاده از ظرفیت فناوری برای ارائه خدمات تلفنی به دانش‌آموزان، والدین، فرهنگیان و اعضای خانواده‌های آنان است تا به‌سرعت در کمک به آنان و مدیریت فوریت پیش‌آمده قدم‌های مؤثر برداشته شوند.
از مهم‌ترین اهداف این برنامه می‌توان به این موارد اشاره کرد: 1. تسهیل دسترسی سریع و به‌موقع دانش‌آموزان، والدین، فرهنگیان و اعضای خانواده آنان به خدمات تخصصی راهنمایی، مشاوره و مددکاری اجتماعی؛ 2- مداخله تخصصی سریع و بهنگام در فوریت‌های روانی‌اجتماعی دانش‌آموزان؛ 3- شبکه‌سازی و استفاده از ظرفیت فناوری در ارائه خدمات حمایتی‌درمانی به دانش‌آموزان؛ 4- کیفیت‌بخشی به خدمات با بهره‌گیری از متخصصان پاسخ‌گوی آموزش‌دیده؛ 5- جامعیت‌بخشی به خدمات حمایتی‌درمانی مورد نیاز دانش‌آموزان از طریق رویکرد ائتلافی و نظام‌مند؛ 6- پیشگیری، کنترل و در نهایت کاهش آسیب‌های روانی‌اجتماعی دانش‌آموزان.
خط ملی 1۵70 در هر استان در کجا قرارد دارد؟
در تمامی 32 استان کشور در مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی استان مستقر است. در مرکز 1570 هر استان تعداد چهار اتاق (کابین) برای پاسخ‌گویی وجود دارد. همچنین تعداد چهار دستگاه تلفن موسوم به آی پی فون (IP PHONE) موجود است که از طریق اتصال به شبکه اینترنت، تماس‌های ورودی را دریافت خواهند کرد.
متخصصان پاسخ‌گوی خط ملی 1۵70 در هر استان چند نفر هستند و در چه زمان‌هایی پاسخ‌گوی تماس‌های دانش‌آموزان و سایر ذی‌نفعان خواهند بود؟
با توجه به اینکه در هر مرکز تعداد چهار اتاق و چهار دستگاه آی پی فون وجود دارد، بنابراین در هر نوبت حداکثر چهار پاسخ‌گو مشغول فعالیت خواهند بود. البته یکی از دستگاه‌های آی پی فون، مدیریتی است و به نوعی تماس‌ها را به سایر متخصصان هدایت می‌کند. بنابراین، در هر نوبت سه متخصص پاسخ‌گو فعال هستند و در صورت لزوم و وجود تماس ورودی، از آی پی فون مدیریتی هم می‌توان استفاده کرد. در هر استان به‌طور میانگین 15تا20 متخصص پاسخ‌گو وجود دارد که مشغول خدمت‌رسانی هستند.
نوبت کاری خط ملی 1۵70 به چه صورت است؟
خط ملی 1570 در شش روز هفته و از شنبه تا پنجشنبه در دو نوبت صبح و عصر مشغول ارائه خدمت به ذی‌نفعان است. نوبت صبح از ساعت 8 صبح تا 14 عصر و نوبت غروب از ساعت 14 تا 20 عصر.
آیا برای روزهای تعطیل و شب‌ها هم برنامه‌ای دارید؟
با توجه به اینکه خط 1570 خط اورژانس دانش‌آموزی است و همچنین بروز فوریت مختص به زمان و روز خاصی نیست، برای حل این مشکل، با کمک شرکت پشتیبان خط 1570، نسبت به انتقال (دایورت) تماس‌های ورودی در روزهای تعطیل و زمان‌هایی از شب که ممکن است فوریتی در آن رخ دهد، اقدام کرده‌ایم. به عبارت دیگر، همکارانی که شرایط پاسخ‌گویی در ساعت‌های به‌خصوصی از شبانه‌روز را دارند، با رعایت تمامی نکات حرفه‌ای، تماس‌های ورودی به سرور 1570 آن استان و روی خط تلفن همراه یا شماره تلفن منزل ایشان انتقال می‌یابد (دایورت). از این طریق ما در اکثر استان‌ها از ساعت 20 تا 24 شب هم خدمات تلفنی ارائه خواهیم داد.
چه افرادی با چه مشکلاتی می‌توانند با این خط تماس بگیرند؟
محوریت ارائه خدمات تخصصی در 1570 دانش‌آموزان هستند. اما بر اساس نظام‌مندی دیدگاه، می‌دانیم که برای حمایت از دانش‌آموزانمان، باید نظام خانواده و مدرسه را ببینیم. بنابراین، خط ملی 1570 با محوریت ارائه خدمات به دانش‌آموزان، به والدین و اعضای خانواده آنان و همچنین به فرهنگیان و تمامی کارکنان مدرسه‌ها و اداره‌های آموزش‌وپرورش خدمت می‌دهد.
خط ملی 1570 به نام خط فوریت دانش‌آموزی معروف است و مسلم است اولویت موضوعات و مسائلی که ذی‌نفعان باید مطرح کنند، فوریت‌هاست. اما گاه دانش‌آموزان و والدین آنان در زمینه اختلالات روان‌شناختی، مشکلات تحصیلی، خانوادگی، مسائل بین فردی، روابط والدفرزندی و بسیاری از مسائل دیگر می‌توانند با این خط تماس بگیرند و مشکلات خود را مطرح کنند. اولویت پاسخ‌دهی کارشناسان پاسخ‌گو، فوریت‌های روانی‌اجتماعی است.
آیا برای ارتقای خط ملی 1۵70 برنامه‌ای دارید؟
همان‌طور که می‌دانید، خط ملی 1570 در ایام کرونا و با تلاش همکاران در اداره کل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی در سال 1399 افتتاح شده و از عمر آن بیش از دو سال نمی‌گذرد. بنابراین باید گفت، ما هنوز در ابتدای راه هستیم و طرح‌ها و برنامه‌های توسعه و ارتقای این خط به منظور بهره‌وری بیشتر و خدمت‌رسانی حداکثری با استفاده از ظرفیت‌های موجود، در دستور کار ما قرار دارد. ما در معاونت برنامه‌ریزی امور مشاوره در نظر داریم ان شاءالله در همین روزها بتوانیم برای ارزیابی و نظارت مستمر و ارائه باخوردهای اصلاحی به همکاران عزیزمان در سراسر کشور بحث پایش (مانیتورینگ) را راه اندازی کنیم. در گام‌های بعدی ما می‌خواهیم با جذب نیروی بیشتر و اختصاص ساعت بیشتر برای حضور کارشناسان پاسخ‌گو، ارائه خدمات حمایتی‌درمانی و مداخله در فوریت‌های روانی‌اجتماعی به‌صورت تلفنی را گسترش دهیم. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های بعدی ما در راستای ارتقای خط ملی 1570، بحث سه‌رقمی‌شدن آن است. ما با مساعدت مقام عالی وزارت و همچنین مسئولان مخابرات ایران و مخابرات استان‌ها در تلاشیم خط ملی 1570 را سه رقمی کنیم.
از مدیران، معلمان، مشاوران و کارکنان مدرسه‌ها و اداره‌ها چه انتظاری دارید؟
بدون شک مهم‌ترین اصل اثربخشی هر برنامه‌ای، گفتمان‌سازی و تبلیغات درست و منطقی آن است. امروزه در بسیاری از مناطق کشور خط ملی 1570 شناخته‌شده نیست و ذی‌نفعان از وجود این خط و خدماتی که در 1570 ارائه می‌شود با خبر نیستند. بنابراین، ما از تمامی دست‌اندرکاران نظام تعلیم و تربیت در جای‌جای ایران عزیز انتظار داریم برای معرفی‌کردن خط ملی 1570 به دانش‌آموزان، والدین، فرهنگیان و اعضای خانواده آنان به ما کمک کنند تا با کمک و یاری تمامی همکارانمان بتوانیم در ارائه خدمات تخصصی به دانش‌آموزان و حرکت به سمت کنترل و کاهش آسیب‌ها و فوریت‌های روانی‌اجتماعی قدم‌های مؤثری برداریم.
در پایان از زحمات همکاران بزرگوار در مجله رشد آموزش مشاور مدرسه تقدیر و تشکر می‌کنم.