مدل‌سازی با استفاده از فنون ان‌ال‌پی
مدل‌سازی به کارگیری روشی خاص است، به‌منظور تغییرات سریع و ماندگار در رفتار دانش‌آموزان. در دیدگاه ان‌ال‌پی مدل‌سازی نوعی یادگیری محسوب می‌شود. به این معنی که دانش‌آموز در برابر محرکی که ممکن است جنبه‌ی بیرونی یا جنبه‌ی درونی داشته باشد، واکنشی خاص، یعنی چیزی را که یاد گرفته است، از خود بروز دهد. مدل‌سازی نوعی کارکرد ذهن است که دانش‌آموز را برای انجام کار به‌خصوصی آماده می‌کند. این وضعیت از طریق تصورات دانش‌آموز به خود و توانایی‌هایش به وجود می‌آید.
مدل‌سازی شناختی رفتار
با استفاده از مدل‌سازی می‌توان برنامه‌های ذهنی دانش‌آموزان را تغییر داد و برای آن‌ها برنامه‌ی ذهنی جدید ایجاد کرد و به دنبال آن شاهد تغییرات رفتاری جدید بود. مدل‌سازی در ذهن به‌وسیله‌ی آنکور ساخته می‌شود. به این‌گونه که با استفاده از آنکور رفتار ناکارآمد به رفتار کارآمد تبدیل می‌شود.
آنکورچیست؟
آنکور در لغت به‌معنی تکیه‌گاه و لنگر یک کشتی، و در اصطلاح به معنی نگه‌داشتن موضوع یا مطلب موردنظر در نقطه‌ای مشخص از ذهن است. آنکور را می‌توان با اختلال هراس (فوبیا) توضیح داد. هراس حالتی است که فرد برای یک‌بار با چیزی مواجه شده و احساس مربوط به آن را آموخته است. آنکور نیز همین‌گونه است. این واژه در اصطلاح روان‌شناسی عبارت است از استفاده از یک سرنخ برای به‌خاطرآوردن خاطره یا موضوعی خاص. این سرنخ‌ها یا نمادها می‌توانند کلامی، غیرکلامی یا نمادین باشند. از منظر روان‌شناسیِ رفتاری، کلمه‌ی آنکور یادآور تجربه‌های پاولف با سگ‌هاست. در این آزمایش که با صدای زنگ و بر پایه‌ی اصل هم‌زمانی به سگ غذا داده می‌شود، رابطه‌ای وجود دارد که نوعی آنکور است.
پس می‌توان گفت مراحل ایجاد یک آنکور مرتبط با هم‌زمانی دو تجربه است؛ مثلاً بوی نان شما را به یاد کودکی‌تان می‌اندازد. پیراهن مشکی شما را به یاد عاشورا یا ازدست‌دادن عزیزی می‌اندازد یا تشویق قبلی در کلاس ریاضی، در کلاس‌های ریاضی دیگر، آن حالت را به یاد شما می‌اندازد. در نهایت یک تجسم درونی همگی آن‌ها را بر فرد عارض می‌کند. بنابراین می‌توان آنکورها را به‌طورعمدی نیز ساخت و در زمانی‌هایی که احتیاج به احساس و تفکری خاص داریم، آن را در خود تولید کنیم؛ مثلاً حالتی را که یک مشت‌زن (بوکسور) نیاز دارد تا وارد سکوی مشت‌زنی (رینگ) شود، می‌تواند با آنکور در خود ایجاد کند. برای ساختن یک آنکور باید محرک را با یک احساس همراه کنید تا همیشه یادآور یکدیگر باشند. ساخت آنکور بر اساس قانونی است که در آن علائم حسی (معمولاً لمسی)، بصری و شنیداری در فرد جمع شوند. عمل این‌گونه آنکور مانند فشاردادن نوعی دکمه‌ی روانی است که می‌تواند ناحیه‌ی به‌خصوصی از مغز را برای تولید رفتار شناختی یا عینیِ مربوط فعال سازد. بحث آنکورها در ان‌ال‌پی به رابطه‌ی محرک‌ها و واکنش‌های مربوط به آن‌ها می‌پردازد. ساختن آنکور می‌تواند در روند فعالیت‌های یاددهی و یادگیری، در دوره‌های متعدد آموزشی، ابزاری مفید برای فعال‌سازی ذهنی به همراه خلاقیت، یادگیری و تمرکز در مطالب آموزشی باشد.
روش طراحی آنکورها
طراحی یک تکیه‌گاه ذهنی به این نیت انجام می‌شود تا وضعیتی ذهنی را که برای موقعیتی مشخص موردنیاز است، ایجاد کند؛ مثلاً موقعیتی برای آرامش امتحان‌دادن یا کنترل خشم.
انواع آنکورها
تکیه‌گاه‌های ذهنی می‌توانند در چهار دسته باشند: بصری، سمعی، حسی‌حرکتی و همچنین بویایی و چشایی.
آنکورهای بصری
به تصویرهایی که می‌توانند جنبه‌های ذهنی یا عینی داشته باشند و همراه با خود احساس یا فرایند تفکر را در دانش‌آموزان راه‌اندازی کنند، تکیه‌گاه دیداری گفته می‌شود. آنکورهای دیداری یا عینی‌اند یا ذهنی. آنکورهای دیداریِ عینی شامل تصویرها، اشیا یا از این قبیل موارد می‌توانند باشند. آنکورهای دیداریِ ذهنی عبارت‌اند از هر موضوع ذهنی که توسط آن مطلب موردنظر یادآوری شود.
چون تکیه‌گاه‌های دیداریِ عینی همیشه همراه ما نیستند؛ بنابراین تکیه‌گاه‌های دیداری ذهنی از آن‌ها برترند. مثلاً شکل‌گیری اعتمادبه‌نفس در مسابقات یا امتحانات با ایجاد یک تکیه‌گاه مناسب می‌تواند شرایط کسب موفقیت را ایجاد کند.
نکته مهم در یادگیری آنکورهای دیداریِ ذهنی یا عینی این است که این آنکورها باید با یک احساس پیوند زده شود تا در موقعی که نیاز به احساس موردنظر داریم، آن تصور را فراخوانی کنیم و بدین وسیله به احساس مطلوب دست پیدا کنیم.
آنکورهای شنیداری
اگر یک صدای درونی یا بیرونی مانند یک موسیقی خاص را با احساسی که در آن زمان داشته‌ایم پیوند بزنیم، هرگاه آن صدا را با گوش ( بیرونی ) یا حس ( درونی ) درک کنیم، به آن موقعیت قبلی بر می‌گردیم؛ مانند بازداشتن فردی از انجام کاری توسط لحن ترسناک یا تولید احساس موفقیت در آزمون در کسی با شنیدن جمله‌ای مناسب.
آنکورهای حسی
این آنکورها شامل آنکورهای لمسی، بویایی و چشایی می‌شوند. حس لمسی یکی از قوی‌ترین انواع آنکورهاست. همچنین حس بویایی نیز بسیار اثرگذار است؛ مثلاً در آغوش‌گرفتن در موقع شادی یا غم یا هر رابطه‌ی عاطفی دیگر، بنا به درجه‌ی فشاری که طرفین با دست‌های خود به یکدیگر وارد می‌آورند، می‌تواند نماد احساس‌ها و نیت‌های متفاوت باشد.
لمس‌کردن مچ دست: افزایش اعتمادبه‌نفس، دست بر شانه‌ی فرد گذاشتن: احساس غم و اندوه،
مالیدن بالای پیشانی: احساس آرامش و آسودگی.
استفاده از عطری به‌خصوص: احساس پیروزی در آن زمان.
قوی‌ترین آنکورها از نمونه ناخودآگاه آن هستند؛ یعنی فرد نداند که چه چیزی در حال جفت‌شدن با چیز دیگری در درون وی است. برای ایجاد یک آنکور مراحل زیر را انجام دهید:
1. تصمیم بگیرید و تعیین کنید چه وضعیتی را می‌خواهید به‌عنوان یک تکیه‌گاه ذهنی درآورید، وضعیتی مثل آرامش‌داشتن. این وضعیت ذهنی می‌تواند شامل اعتمادبه‌نفس، خوش‌حالی، انگیزش و حتی برانگیختن دانش‌آموزان برای فعالیت‌های آموزشی به‌صورت فردی یا گروهی نیز باشد.
2. یک یا چند تکیه‌گاه را که می‌خواهید به‌واسطه آن‌ها احساس بالا را در خود بسازید، تعیین کنید. این تکیه‌گاه بهتر است شامل نقاطی از بدنتان باشد، مثل مچ دست، بالای پیشانی، دست‌کردن در موهای خود، قراردادن یک گیره در دست خود و فشاردادن به آن.
3. یک خاطره را به یاد آورید. شرایطی را تصور کنید که در آن احساس مطلوبتان را با تکیه‌گاه جفت کنید. در خاطره خود غرق شوید و همه‌ی جزئیات مربوط به آن را به یاد آورید.
ارتباط‌های غیرکلامی
- ارتباط چشمی
- تن صدا
- لمس (نحوه‌ی دست‌دادن یا ...)
- ژست‌ها (حالات، اطوار، اداها و ...)
- وضعیت بدن (محل قرارگرفتن بازوها، دست‌ها، پاها، نحوه‌ی نشستن، ایستادن و ...)
- ظاهر فیزیکی (روش لباس‌پوشیدن، حمل وسایل خاص و ...)
- حریم و فاصله شخصی
- بیان صورت (تغییر حالات چهره)
- فرا زبان ( آه‌کشیدن، گلو صاف‌کردن، خمیازه‌کشیدن، سکوت، مکث)
- به‌کارگیری وسایل (نمایش اشیای مادی)
- گوش‌دادن
- چهره و حالات چهره
- حالت‌های دست‌دادن
- شیوه‌های خارش و مالش اندام‌ها
- حرکات مختلف دست
- حرکات مختلف پا
- حالات مختلف نشستن
- حرکات مختلف سر و اجزای آن