من گفتم: «کاغذهای ما کوچک است. باید با کاغذهای بزرگ‌تر امتحان کنیم.»
معلم گفت: «اگر کاغذی به اندازه کف این کلاس هم داشته باشی فایده‌ای ندارد.»
...
تا مدتی ذهنم با این موضوع درگیر بود. کم‌کم به یک پرسش مهم‌تر رسیدم: «اگر نخواهیم تاهایی که می‌زنیم روی هم بیفتند و کاغذمان زیادی ضخیم نشود چه؟»
تا حالا شده برای جادادن یک اسکناس یا یک برگه در جیبتان به مشکل بربخورید؟ احتمالاً سعی کرده‌اید با چندین بار تا زدن آن را فشرده کنید تا در جیب جا شود. همچنین احتمالاً بعد از بیرون آوردن آن دیده‌اید که بعضی قسمت‌های تاخورده چروک و نازک شده و شاید حتی پاره هم شده باشند. یا تا حالا گردشگران را در حال استفاده از یک نقشه بزرگ دیده‌اید؟ البته امروزه، با توجه به رایج‌شدن برنامه‌های مجازی مسیریابی روی تلفن همراه و نقشه‌های اینترنتی، معمولاً کمتر کسی برای مسیریابی از نقشه‌های کاغذی استفاده می‌کند. اما جالب است بدانید که چند دهه پیش، تاکردن و بازکردن نقشه‌ها برای گردشگران و مسافرانی که به شهر یا منطقه‌ای ناآشنا وارد می‌شدند، یا کسانی که سر و کارشان با نقشه‌های بزرگ بود، واقعاً یک مشکل به حساب می‌آمد. شاید شما هم در نگهداری دفترک (بروشور) یا راهنماهای بازی و وسایل، و ... که روی برگه‌های با ابعاد بالا با تاهای زیاد چاپ و ارائه می‌شوند، این مشکل را تجربه کرده باشید. بیشتر وقت‌ها برگه‌ها بر اثر تاهای زیادی که روی هم زده می‌شوند، پاره می‌شوند یا ضخامت زیاد برگه‌های تا شده باعث آسیب‌دیدن کاغذ یا نوشته‌ها و جزئیات چاپ‌شده روی برگه می‌شود.
در دهه 1970 میلادی، نقشه‌هایی با خط‌های تای جدید در شهر کیوتوی ژاپن به گردشگران فروخته می‌شد که تنها با یک حرکت جمع و با یک حرکت باز می‌شدند. این نقشه‌ها خط‌های تایی شبیه این داشتند:
برای دیدن چگونگی تا شدن صفحه با الگوی میورا رمزینه بالا را پویش کنید.
اما این روش فقط برای نقشه‌ها به کار نرفته بود. پیش از آن اخترفیزیک‌دان ژاپنی، کوریو میورا1، در جست‌وجوی الگویی برای فشرده‌سازی صفحه‌های خورشیدی که انرژی موشک‌های (راکت‌های) فضایی را تأمین می‌کنند، چنین طرحی را یافته بود. در واقع چون صفحه‌های خورشیدی مناسب برای این کار سطح وسیعی دارند، جادادن آن‌ها در راکت‌های فضایی مسئله‌ای اساسی بود. الگوی تای میورا باعث شد این صفحه‌ها حجم بسیار کمتری اشغال کنند و به این ترتیب برای انتقال به خارج از جوّ زمین آماده شوند. او این الگو را با الهام از طبیعت و همچنین برخی طرح‌های قدیمی و سنتی کاغذتایی (اریگامی) در ژاپن، برای تازدن و بازکردن صفحه‌های خورشیدی پیشنهاد کرد. در واقع میلیون‌ها سال است که چنین طرحی در بال‌های حشراتی مثل سنجاقک به کار رفته و باز و بسته شدن بال‌های حشرات بر اساس این الگوست. چین خوردگی‌های پوست ما هم تاهای مشابهی را ایجاد می‌کنند.
امروزه از این طرحِ تا استفاده‌های فراوانی در صنایع می‌شود. همان‌طور که در تصویر الگوی تای میورا با رنگ‌های قرمز و آبی نشان داده شده، این الگوی تا فقط بر اساس دو نوع تای اصلی است: تای درّه‌ای یا (فرورفته) و تای قلّه‌ای (یا برآمده)
در کاغذتا انواع تا و فنون متفاوت تازدن کاغذ وجود دارد که همه آن‌ها بر اساس همین دو نوع تای بیان‌شده هستند. در آینده با تاهای مهم در کاغذتا، زیبایی‌های هنری و اصول ریاضیاتی آن آشنا خواهیم‌شد. همان طور که در هندسه برای رسم شکل‌ها از خط‌کش و پرگار استفاده می‌کنیم، در کاغذتا با تازدن، شکل‌های متفاوتی می‌سازیم. همان طور که در هندسه با خط و نقطه سر و کار داریم و با آن‌ها انواع قضیه‌ها را ثابت می‌کنیم، در کاغذتا با نقطه‌ها و خط‌ها روی صفحه (مثلاً گوشه‌ها و ضلع‌های کاغذ) و خط‌های تا سر و کار داریم. به این ترتیب باید مثل هندسه، در اینجا هم بر اساس اصول و قوانین مشخصی پیش برویم تا شکل‌ها و اشیای متفاوتی بسازیم و خاصيـت‌های آن‌ها را کشف کنیـم. مثلاً همان‌طور که می‌دانید، در هندسه‌ای که می‌شناسیم از دو نقطه فقط یک خط می‌گذرد. در اوریگامی هم اگر دو نقطه داشته باشیم می‌توانیم یک خط تا از آن‌ها عبور دهیم.
می‌توانید حدس بزنید با دو نقطه چه تاهای دیگری می‌شود ایجاد کرد؟ با دو خط چطور؟ اگر از ترکیب نقطه‌ها و خط‌ها استفاده کنیم چه؟ در آینده به این پرسش‌ها پاسخ‌هایی خواهیم داد که در واقع همان اصول اوریگامی هستند. شکل روبه‌رو مرحله‌های باز و بسته‌شدن طرح میورا را نشان می‌دهد.
این طرح را می‌توانید با برگه A4 و با تقسیم‌بندی طول و عرض صفحه به نسبت هفت و پنج براساس الگوی داده‌شده بسازید و نحوه کاهش حجم صفحه‌های خورشیدی در موشک‌های فضایی را از نزدیک مشاهده کنید! دقت کنید که این نسبت و اندازه گفته‌شده صرفاً به خاطر در دسترس‌بودن کاغذ A4 است و اینکه نسبت اضلاع کاغذ A4 تقریباً هفت به پنج است. بنابراین چندان مهم نیست که از چه کاغذ و چه ابعادی استفاده می‌کنید و چطور تقسیم‌بندی می‌کنید، فقط باید حواستان باشد که صفحه را با متوازی‌الاضلاع‌های هم‌اندازه بپوشانید.
پی‌نوشت
1. Koryo Miura