خورشید سرچشمه‌ی نور و گرما و ستاره‌ی حیات‌بخـش ما ساکنان کره‌ی زمین، گویی هر روز از پشت کوه‌ها بالا می‌آید و به ما سـلام می‌کند. در طول روز نور و گـرمای خود را بی‌دریغ به انسان‌ها، حیوانات و گیاهان می‌بخشد. بعد، کم‌کم رنگش نارنجی و قرمز دیده می‌شود، غروب می‌کـند و به پشت کـوه‌ها باز می‌گردد. هیچ فـکر کـرده‌ای که خورشـید پس از اینکه غروب می‌کند، کجا مـی‌رود؟ می‌رود تا اندکی استـراحت کند یا می‌رود که نـور و گرمای خود را به ساکنان بخش‌های دیگر زمین برساند؟
خورشید زیبای ما چه اسرارآمیز است! صبح که طلوع می‌کند، قرمز به نظر می‌رسد. سپس انگار در آسمان حرکت می‌کند و هنگام ظهر نورهای طلایی‌رنگش را روی سرِ ما می‌پاشد. آن‌گاه آهسته غروب می‌کند و دوباره با رنگ قرمزش از ما خداحافظی می‌کند.
بیا یک‌روز با خورشید از صبح خیلی‌خیلی زود، یعنی همان موقعی که خورشید در آسمان طلوع می‌کند هم‌سفر شویم. سپس برویم وسط آسمان و تا غروبش آن را همراهی کنیم.
چه سـفر هیـجان‌انگیزی! هم مکان خورشـید تغییر می‌کند، هم رنگـش، و هم مقـدار نور و گرمایش. تازه ، برای ما کلّـی پیام دارد. تا حالا به پیـام‌هایش دقّت کـرده‌ای؟ هیچ می‌دانی ستاره‌شناسان مسلمان از کجا می‌فهمند نماز صبح را چه‌وقت باید خواند؟ یا نماز ظهر و عصرمان کی قضا می‌شود؟ ثانیه‌های زندگی من و تو و بقیه‌ی موجودات با این پدیده‌ی شگفت‌انگیز خلقت، یعنی همین طلوع و غروب خورشید، رقم خورده‌اند. یک لحظه تصوّر کن اگر خورشید طلوع نمی‌کرد یا بعد از اینکه طلوع کرد دیگر غروب نمی‌کرد، چه می‌شد!؟
برای یافتن پاسخ این پرسش، بیا با هم پای درس امام صادق (ع) بنشینیم. ایشان شاگردان دانشمند زیادی داشتند. امام صادق (ع) در کتاب ارزشمند «توحید مفضّل»* به بسیاری از پرسش‌های علمی ما پاسخ داده‌اند.
* توحید مفضّل: مجموعه بیانات امام صادق (ع) درباره‌ی شگفتی‌های خلقت که شاگرد ایشان به نام مفضّل جمع‌آوری کرده است.
«همین طلوع و غروب همیشگی خورشید، یکی دیگر از شگفتی‌های آن است. فکر کن، اگر خورشید طلوع نکند، چه می‌شود؟! دنیا برای همیشه تیره و تاریک می‌شود و دیگر لذّت‌هایی که از روشنایی روز می‌بریم وجود نخواهند داشت. فکر کن، اگر خورشید بالا بیاید و غروب نکند، چه می‌شود!؟ در آن صورت همیشه روز است و مردم دیگر آرامش و سکون نخواهند داشت. اگر همیشه روز باشد، مردم طمع می‌کنند پیوسته کار کنند! یا اگر تاریکی شب نبود، بعضی از مردم به خانه‌هایشان برنمی‌گشتند و آن‌قدر کار می‌کردند تا از پا بیفتند. اگر خورشید همیشه در آسمان بود، زمین از حرارت آن، چنان داغ می‌شد که حیوانات و گیاهان را می‌سوزاند و نابود می‌کرد!
خدای دانا و توانا با حکمت و برنامه‌ریزی دقیق خود این‌طور خواسته است که خورشید گاهی طلوع کند و گاهی غروب . مثل چـراغ‌های خانه که وقتی کارمان تمام می‌شود ، آن‌ها را خاموش می‌کنیم و می‌خوابیم یا استراحت می‌کنیم. خداوند نور و تاریکی را با هم آفریده است. آن‌ها ضدّ یکدیگرند و برای نظم‌بخشیدن به کارها آفریده شده‌اند.»1
1. منبع:
متن بالا از صفحه‌ی 135کتاب «دنیای دیدنی» برگردانی روان از کتاب توحید مفضّل، انتخاب شده است. نویسنده‌ی این کتاب آقای رضا مصطفوی و ناشر آن هم «عهد مانا» است.