در سال‌های اخیر مطالعاتی درباره استفاده از رمزینه‌های سریع‌پاسخ در آموزش انجام شده‌اند. بررسی ادبیات مرتبط نشان داده است، دستگاه‌های تلفن همراه زمینه یادگیری سیار و استفاده از رمزینه‌های سریع‌پاسخ را فراهم می‌کنند. به گفته سو مهم‌ترین ویژگی‌های یادگیری سیار، «استقلال مکانی»، «استقلال زمانی» و «محتوای معنی‌دار» است. به دلیل وجود این ویژگی‌ها، آموزش الکترونیکی و یادگیری مبتنی بر وب با هم تفاوت دارند (Law & So, 2010). در حال حاضر، سرعت فزاینده فناوری تلفن همراه به تمام جنبه‌های زندگی بشر نفوذ کرده است. بنابراین، این فناوری در یادگیری ابعاد گوناگون علوم نقشی حیاتی دارد. امروزه تغییر آشکار از یادگیری معلم‌محور به یادگیری دانش‌آموزمحور باعث شده است دانش‌آموزان فناوری را مؤثرتر و جالب‌تر از هر زمان دیگری درک کنند (Miangah, 2012).
در خصوص اثربخشی استفاده از رمزینه‌های سریع‌پاسخ در آموزش، پژوهش‌های متعددی صورت گرفته است. برای مثال، ریکالا و کنکانرانتا در یک مطالعه تجربی، نظرات 76 دانش‌آموز و معلم را که از مدرسه‌های با سطوح متفاوت انتخاب شده بودند، بررسی کردند. نتایج پژوهش آن‌ها نشان داد، فراگیرندگان مشتاق و باانگیزه از رمزینه‌های سریع‌پاسخ استفاده می‌کردند، اما معلمان محتاطانه با آن روبه‌رو می‌شدند. معلمان برای استفاده از این رمزینه‌ها مشکلاتی از قبیل آماده‌سازی واحدهای درسی و زمان ارائه آن‌ها ذکر کردند. علاوه بر این، مشخص شد رمزینه‌های سریع‌پاسخ می‌توانند به یادگیرندگان انگیزه بدهند و توجه آن‌ها را به کلاس جلب کنند. این رمزینه‌ها از یادگیری شاگردان حمایت و فرصت‌هایی را برای یادگیری مستقل و مشارکتی فراهم می‌کنند (Rikala & Kankaanranta, 2014).
در مطالعه دیگری که مک‌کیب و تدسکو1 (2012) انجام دادند، از رمزینه‌های سریع‌پاسخ، از طریق تلفن هوشمند، برای ارتباط مستقیم با درس‌های رشته ریاضی استفاده شد. در این مطالعه که با 14 یادگیرنده انجام شد، همه یادگیرندگان نظرات مثبتی در مورد رمزینه‌های سریع‌پاسخ گزارش کردند. در این پژوهش، 83 درصد از فراگیرندگان بیان کردند برای درس بهتر آماده شده‌اند و تکالیف خود را بیشتر به‌طور مولد انجام داده‌اند و 67 درصد نیز در نمرات درسی خود پیشرفت داشته‌اند. علاوه بر این، 83 درصد از یادگیرندگان نسبت به سایر درس‌ها استرس کمتری را هنگام مطالعه تجربه کرده‌اند. به گفته فراگیرندگان، دلیل آن، امکان دسترسی فوری به اطلاعات لازم از طریق رمزینه‌های سریع‌پاسخ، بدون نیاز به پرسش از همسالان یا معلمان، بوده است.
هرناندز ـ جولیان و پیترز2 (2012) در مطالعه خود درباره مقایسه انجام تکالیف برخط با انجام تکالیف روی کاغذ متوجه شدند، محیط الکترونیکی می‌تواند دسترسی به مطالب آموزشی را آسان‌تر کند، ولی تأثیر قابل‌توجهی بر یادگیری شاگردان ندارد. همچنین، ریورز یک سامانه رمزینه‌های سریع‌پاسخ مبتنی بر فعالیت برای آموزش زبان انگلیسی طراحی کرد. یافته‌ها مبین آن بودند که یادگیرندگان در حین استفاده از این سامانه، از آن لذت و از فعالیت‌های آن بهره می‌بردند (Rivers, D.J., 2010).
لئو، تان و چو در مطالعه خود، یک سامانه یادگیری زبان انگلیسی را با کمک رمزینه‌های سریع‌پاسخ توسعه دادند. مطالعه آن‌ها نشان داد که رمزینه‌های سریع‌پاسخ به یادگیری زبان انگلیسی کمک می‌کنند (Liu, Tan, & Chu, 2007).
چن، تنگ، لی و کینشوک برای اجازه دسترسی به مواد دیجیتال از طریق رمزینه‌های سریع‌پاسخ مطالعه‌ای انجام دادند. نتایج پژوهش آن‌ها نشان داد، دسترسی مستقیم به منابع دیجیتال با استفاده از رمزینه‌های سریع‌پاسخ بر خواندن و درک مطلب دانش آموزان تأثیر قابل‌توجهی ندارد (Chen, Teng, & Lee, 2011). علاوه بر این، اُزکلیک و آکارتورک3 (2011) مطالعه‌ای را با هدف کاهش فضای بین منابع چاپی و برخط با استفاده از رمزینه‌های سریع‌پاسخ انجام دادند. در این مطالعه تجربی، 44 دانشجو به دو گروه (1. کاغذ 2. تلفن همراه و رایانه) تقسیم شدند. یافته‌ها نشان داد، به لطف وجود رمزینه‌های سریع‌پاسخ در دوره کتاب‌ها، یادگیری شاگردان بیشتر است، زیرا دسترسی به اطلاعات به‌راحتی امکان‌پذیر است.
بیکر4 (2010) از کدهای رمزینه‌های سریع‌پاسخ در مطالعه خود با عنوان «قابل تلیک (کلیک) کردن اشیای فیزیکی، استفاده از برچسب‌های تلفن همراه برای افزایش نمایش کتابخانه»، به این نتیجه رسیدند که کتابخانه‌ها باید شامل هر دو رسانه فیزیکی و الکترونیکی باشند و فناوری برچسب‌گذاری تلفن همراه بین این دو محیط، پایه محکمی برای کتابخانه‌های نسل جدید فراهم می‌کند. همچنین هوانگ، وو، تسنگ و هوانگ یک بستر یادگیری را با استفاده از رمزینه‌های سریع‌پاسخ توسعه دادند. این مطالعه تجربی نشان داد، یادگیرندگانی که از این بستر استفاده می‌کنند، از نظر کارایی یادگیری و پیشرفت یادگیری به‌طور معناداری رشد کرده‌اند (Hwang, Wu, Tseng, & Huang, 2011).
به‌طورکلی، فایده‌های رمزینه‌های سریع‌پاسخ را می‌توان در دو بخش مزایای عمومی و آموزشی تقسیم‌بندی کرد:
الف) مزایای عمومی
- اندازه چاپ کوچک
- ظرفیت بازیابی و تصحیح خطا؛
- قابل‌خواندن از هر جهت در 360 درجه؛
- استفاده از کدهای پاسخ‌سریع در کلاس درس با کمک دستگاه‌های تلفن همراه؛
- فرایند امتحان خودکار با استفاده از این رمزینه‌ها؛
- سامانه تولید گواهی مبتنی بر سامانه درجه‌بندی اعتباری؛5
- افزایش امنیت در اسناد هویتی؛
- سامانه برگه علامت دیجیتال6 مبتنی بر این رمزینه‌ها (Goyal, Yadav & Mathuria, 2016).
ب) مزایای آموزشی
- پشتیبانی از یادگیری با ارائه مواد چندرسانه‌ای مانند فیلم، متن، تصویر (Rikala & Kankaanranta, 2012)؛
- افزایش تجربه یادگیری واقعی و موقعیت محور؛
- امکان اجرای سامانه‌های آموزشی مبتنی بر رویکردهای یادگیری به‌موقع و مشارکتی؛
- امکان بهره‌مندی یادگیرندگان از منابع بیشتر با ارائه نشانی وبگاه‌ها و ...؛
- ترویج یادگیری شاگردمحور؛
- غنی‌سازی مواد مبتنی بر کاغذ برای خدمت به یادگیرندگان متفاوت؛
- راهنمایی فراگیرندگان در فرایند خودارزیابی؛
- کمک به معلمان برای ارائه راهنمایی‌های تکمیلی در خصوص محتوای درس‌های گوناگون و به‌ویژه ساخت و طراحی وسایل؛
- کمک به راهنمایی استفاده از ابزار و وسایل در کارگاه‌های آموزشی، با نصب این رمزینه‌ها بر ابزار
(Rikala & Kankaanranta, 2012).
پی‌نوشت‌ها
1. McCabe and Tedesco
2. Hernández-Julián & Peters
3. Ozcelik & Acarturk
4. Baker
5. Certificate Generation System based on credit based grading system (CBGS).
6. Digitized Mark Sheet System
منابع
1. Bake, L. (2010). Making physical objects clickable: Using mobile tags to enhance library displays. Journal of Library Innovation 1(2):22-28.
2. Chen, N. S., Teng, D. C. E., & Lee, C. H. (2011). Augmenting paper-based reading activity with direct access to digital materials and scaffolded questioning. Computers & Education, 57(2), 1705–1715.
3. Goyal, S., Yadav, S., & Mathuria, M. (2016, September). Exploring concept of QR code and its benefits in digital education system. In 2016 International Conference on Advances in Computing, Communications and Informatics (ICACCI) (pp. 1141-1147). IEEE.
4. Hernández-Julián, R., & Peters, C. (2012). Does the Medium Matter? Online versus Paper Coursework. Southern Economic Journal, 78(4), 1333–1345.
5. Hwang, G. J., Wu, C. H., Tseng, J. C. R., & Huang, I. (2011). Development of a ubiquitous learning platform based on a real-time help-seeking mechanism. British Journal of Educational Technology, 42(6), 992–1002.
6. Law, C. & So, S. (2010). QR codes in education. Journal of Educational Technology Development and Exchange, 3(1), 85-100.
7. Liu, T., Tan, T., & Chu, Y. (2007). 2D Barcode and Augmented Reality Supported English Learning System. Proceeding of the 6th IEEE/ACIS International Conference on Computer and Information Science (pp 5-10). IEEE Computer Society
8. McCabe, M. Tedesco, S. (2012). Using QR Codes and Mobile Devices to Foster a Learning Environment for Mathematics Education. International Journal of Technology
9. Miangah, T. M. (2012). Mobile-Assisted Language Learning. International Journal of Distributed and Parallel systems, 3(1), 309–319. doi:10.5121/ijdps.2012.3126
10. Ozcelik, E., & Acarturk, C. (2011). Reducing the spatial distance between printed and online information sources by means of mobile technology enhances learning: Using 2D barcodes. Computers & Education, 57(3), 2077–2085.
11. Rikala, J., & Kankaanranta, M. (2014). Blending Classroom Teaching and Learning with QR Codes. International Association for the Development of the Information Society.
12. Rikala, J., & Kankaanranta, M., 2012. The Use of Quick Response Codes in the Classroom. In 11th Conference on Mobile and Contextual Learning (pp.148-155).
13. Rivers, D.J., 2010. Utilizing the Quick Response (QR) Code within a Japanese EFL environment. J. Jalt Call Sig, 5: 15-28.
14. So, S. (2008). A Study on the Acceptance of Mobile Phones for Teaching and Learning with a group of Pre-service teachers in Hong Kong. Journal of Educational Technology Development and Exchange, 1(1), 81-92.