طراحی یکی از قدیمیترین روشها برای برقراری ارتباط است که بیشتر با ابزارهای ساده و خطوط اجرا میشود و بهدلیل سهولت، صراحت و قدرت بیان، پایه تمام رشتههای هنرهای تجسمی است.
هنگامی که حرف از نقاشی و طراحی به میان میآید، اولین چیزی که به ذهن میرسد، داشتن استعداد در این کار است که این باور تاحدودی درست نیست. استعداد در هر کاری تأثیرگذار است، ولی در اولویت نیست. داشتن علاقه و انگیزه اولین ویژگی است که برای شروع هر کاری در اهمیت قرار دارد. بعد از آن در کنار آموزش اصولی، به اراده و پشتکاری قوی برای تلاش و تمرین بیوقفه نیاز داریم. اگر شما با بهترین روشهای یادگیری و مجربترین استادان جهان و بهترین ابزار آموزشی تعلیم ببینید، ولی تمرین درست و مداوم نداشته باشید، ثمره خوبی از آموزش خود نخواهید دید. پس هیچگاه از تلاش و تمرین دست نکشید.
یکی از مهمترین مسائل طراحی، دقت در نحوه مشاهده است. ما از کودکی یاد گرفتهایم چگونه اشیا و موجودات فضای اطراف خود را مقایسه کنیم. تنوع شکلها، تفاوت اندازهها، گوناگونی رنگها، نوع و جنس، میزان دوری و نزدیکی از همان ابتدا در ذهن ما نقش میبندند. ما به هنگام طراحی برای تشخیص این ویژگیها به حساسیت و دقت زیادی نیاز داریم و همواره باید چشم خود را برای اینگونه دیدن و دقتکردن ورزیده کنیم. همچنین، طراحی به ارتباط همزمان و هماهنگ چشم، مغز و دست نیاز دارد.
انجام هر کاری نیازمند ابزار و وسایل مخصوص به خود است. برای طراحی نیز ابزارهای گوناگون و متنوعی وجود دارند که آشنایی با آنها و روش بهکارگیری آنها در تمرینهای عملی نقش مهمی دارد. پس از این آشنایی، برای دستیابی به مهارت، تمرینهای پیدرپی و کسب تجربه کافی ضروری است.
همانطور که گفته شد، ابزار گوناگون و زیادی برای طراحی وجود دارند، ولی سادهترین و اصلیترینِ آنها دو چیز است: کاغذ و مداد؛ البته به همراهی مدل برای طراحی. مدل میتواند اشیای گوناگون، انسان، حیوان، طبیعت و حتی موضوعی که در ذهن داریم باشد.
کاغذ:
برای طراحی میتوان از زمینههای متفاوتی (کاغذ، مقوا، دیوار، چوب، سنگ و پارچه) استفاده کرد که رایجترین آنها کاغذ است. اگرچه میتوان انواع کاغذ را بهکار برد، ولی امروزه کاغذهای مخصوصی برای طراحی تولید میشوند که کیفیت و نوع آنها با ویژگی ابزارهای طراحی متناسب است. با این حال شما میتوانید از هر کاغذی که دم دست خود دارید برای طراحی استفاده کنید. تختهای که سطح کاغذ خود را روی آن میگذاریم. بهتر است کمی شیب داشته باشد و کاملاً افقی نباشد. چون در این حالت هم دید بهتری روی طرح خود داریم و هم در طولانی مدت دچار گردندرد نمیشویم.
مداد:
سادهترین ابزار طراحی و مناسب برای انواع شیوههای طراحی است؛ وسیلهای که با نوک و همچنین پهنای آن میتوان خطوط متنوع و سطوح تیره و روشن ایجاد کرد. برای طراحی مداد نیز انواع گوناگونی دارد که میتوان متناسب با کار خود آن را انتخاب کرد.
شما میتوانید مدادتان را هر مدلی که راحت هستید در دست بگیرید و طراحی کنید، اما بهترین و اصولیترین حالت آن به صورتی است که در تصویر مشاهده میکنید.
همگی ما به گرفتن مداد با سه انگشت (حالت نوشتن) عادت کردهایم. در این حالت استفاده از نوک مداد خیلی راحت است و به آسانی میتوانیم خطهای کوچک و دقیق بکشیم. بنابراین، این حالت گرفتن برای حرکتهای کوتاه و خطوط نازکی که وزن یکسانی دارند مناسب است. به هنگام گرفتن مداد به حالت نوشتن، ما فقط روی حرکت مچ دست خود کنترل داریم و بهاین دلیل حرکات دست محدود میشود. اما بهتر است دست ما از قسمت شانه حرکت کند و با کنترل حرکات شانه بهراحتی خطوط متنوع با اندازههای گوناگون بکشد. همچنین، در این حالت، علاوه بر نوک مداد، پهنای مداد نیز در اختیار ما قرار میگیرد و با تنظیم دست و جهت مداد میتوان خطوط با پهناها و ضخامتهای متفاوت را ایجاد کرد. البته ممکن است در اوایل کار گرفتن مداد به این صورت کمی سخت و عجیب باشد، چون ذهن ما به حالت سهانگشتیگرفتن (حالت نوشتن) عادت کرده است، ولی با کمی تمرین و صبوری میتوان ذهن و دست را به این حالت نیز عادت داد.
قبل از شروع طراحی بهتر است کمی تمرین خطوط انجام دهیم. به این صورت که روی یک کاغذ شروع میکنیم به کشیدن انواع خط با اندازههای گوناگون. کشیدن خطوط افقی از بالا به پایین و نیز از پایین به بالا، خطوط افقی از چپ به راست و برعکس، خطوط مورب در جهات گوناگون، انواع خطهای منحنی و نیز دایره در اندازههای متفاوت و تعداد زیاد، بهحدی که سطح کاغذ ما کاملاً سیاه و خطخطی شود. این تمرین باعث میشود دست در کشیدن انواع خطها روان و سریع شود و نیز به نوعی گرمکردن دست قبل از طراحی انجام شود.
برای شروع طراحی بهتر است از حجمهای ساده هندسی (حجمهای مکعبی مثل انواع جعبه و حجمهای استوانهای چون بطری) استفاده کنید. سعی نکنید از همان اول وارد جزئیات شوید، بلکه ابتدا موضوع خود را با خطوط و سطوح ساده، مشخص و سادهسازی کنید و بعد مرحله به مرحله به جزئیات آن اضافه کنید.
ممکن است در اوایل کار سرعت شما در طراحی کُند باشد که این کاملاً طبیعی است و با انجام تمرینهای بیشتر به مرور حل خواهد شد.
در کنار تمرینهای طراحی، مطالعهکردن را فراموش نکنید. بهعنوان مثال، اگر قصد طراحی از حیوانات را دارید، حتماً سعی کنید از روی منابع خوب، آناتومی و بدن حیوان مورد نظر خود را دقیق بشناسید تا با آگاهی و علم بهتر به طراحی بپردازید. همچنین، مطالعه تصویری آثار هنرمندان بزرگ نیز میتواند در رفع ایرادها و بهترشدن طراحی کمک زیادی باشد.