یادگیری تلفیقی
ساده‌ترین تعریف برای عبارت «یادگیری تلفیقی»، استفاده از روش‌های سنتی تدریس به‌همراه استفاده از یادگیری برخط برای دانش‌آموزانی است که محتوای یکسان را در یک دوره می‌گذرانند. این عبارت «ترکیب هوشمندانه‌ای از تجربه یادگیری حضوری و برخط» است (گریسون و واتان، 2008).
مدل‌های متعددی از یادگیری تلفیقی وجود دارند که معلمان به‌طور معمول استفاده میکنند. از جمله مهم‌ترین این مدل‌ها، عبارت‌اند از:
1. چرخشی (چرخش ایستگاه، آزمایشگاه و انفرادی)؛
2. انعطاف‌پذیر؛
3. تلفیقی؛
4. مجازی غنی‌شده.
در تجربه جهـانی ذکرشـده در این مقـاله، چون از مـدل چرخشـی استفاده شده است، فقط این مدل قدری توضیح داده می‌شود:
مدل تلفیقی چرخشی
مشـابـه ایـن مـدل بـه‌نوعـی سـال‌هـا در مدرسـه‌های سنتـی با گروه‌بنـدی دانش‌آموزان، به‌ویژه در دوره ابتدایی، مورد استفاده قرار گرفته اسـت، بـا ایـن تفـاوت که در ایـن مـدرسـه‌ها از ظرفیت‌های فناوری برخط استفاده نشده است. مـدل تلفیقـی چرخشی، بر استفاده از ایستگاه‌های یادگیری متمرکز است که حداقل در یکی از آن‌ها دانش‌آموزان از فناوری برخط استفاده میکنند و براساس یک برنامه یا با صلاحدید معلم بین ایستگاه‌ها می‌چرخند.
بر حسب اینکه دانش‌آموزان یک کلاس به گروه‌های کوچک تقسیم شوند، کل کلاس به‌عنوان یک گروه در نظر گرفته شود یا هر دانش‌آموز را به‌صورت انفرادی در نظر بگیریم، مدل چرخش را به‌ترتیب چرخش ایستگاه، چرخش آزمایشگاه یا چرخش انفرادی می‌گویند (کلیولند و ویلتون، 2019).
در فرایند یادگیری تلفیقی، بهتر است هنگامی‌که همه دانش‌آموزان رایانک (تبـلت) یـا رایانه‌کیفـی (لپ‌تاپ) در اختیـار ندارند، به‌منظور اختصاص زمان بیشتر به گروه‌های کوچک یا یک‌به‌یک دانش‌آموزان، از مدل چرخش ایستگاه یا آزمایشگاه و زمانی‌که همگی این وسایل را در اختیار دارند از چرخش فردی استفاده کنیم. مدل‌های چرخشی برای دانش‌آموزان ابتدایی و سه مدل دیگر برای دانش‌آموزان متوسطه و روستایی مفیدترند.
تجربه موفق به‌کارگیری یادگیری تلفیقی
مدیران مدرسه مرکزی منطقه راندلف1 که از نتایج پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان خود رضـایت کامل نداشتنـد، تصمیم گرفتنـد بـا استفـاده از رویکـردهای جدیـد یادگیـری، عملکـرد علمـی دانش‌آموزانشان را بهبود بخشند. به این منظور، از رویکرد یادگیری تلفیقی استفاده کردند. برای شروع کار تصمیم گرفتند این رویکرد را در دوره تحصیلـی ابتدایـی مجتمع خودشـان (که شامل دانش‌آموزان ابتدایی و متوسطه بود) اجرا کنند. با توجه به دوره تحصیلی ابتدایی و با عنایت به وضعیت اقتصادی دانش‌آموزان (نداشتن رایانک (تبـلت) یا رایانه کیفی (لپ‌تاپ) شخصی)، آن‌ها از مـدل چـرخش ایستگاه که با وضعیت مـدرسه و دانش‌آمـوزان متناسب بود، استفاده کردند و این رویکرد را در مورد دو درس ریاضی و زبان انگلیسی شش‌پایه ابتدایی این مدرسه اجرا کردند.
جنبه‌های اصلی برنامه یادگیری تلفیقی
• برای هر کلاس برنامه یادگیری تلفیقی مشخصی، با توجه به مدل چرخش ایستگاه، تدوین کردند.
• سه ایستگاه اصلی (ایستگاه رایانه، یادگیری مشارکتی و معلم) برای هر کلاس در نظر گرفتند.
• هـر کـلاس را به گـروه‌های کـوچک تقسیم کردند و براساس برنامه تدوین‌شده، آن‌ها را بین ایستگاه‌ها حرکت دادند.
• در فرایند یادگیری، هر معلم با تصمیم‌گیری براساس داده‌های دانش‌آموزی، رویکرد خود را در زمینه یاددهی و یادگیری تغییر می‌داد. آموزش‌ها به‌طور مـداوم و متنـاسب با نیـازهای فـردی دانش‌آمـوزان تنظیم می‌شدند.
• معلمان ضمن تدریـس با سبـک‌های متفـاوت و با کمک آموزش تشخیصی مبتنی بر فناوری و آزمون تطبیقی، مسیرهای یادگیری فردی را برای همه دانش‌آموزان دوره ابتدایی ایجاد و مدیریت کردند.
• معلمان براساس داده‌های دانش‌آموزی فردی حاصل از آزمون محتوایی تشخیصی و انطباقی برخط، دانش‌آموزان را در «گروه‌های توانایی شناور» قرار دادند.
• معلمان در فرایند یادگیری از برنامه‌های i-Ready 2و IXL Learning3 برای ارائه محتوا و ارزیابی‌های برخط استفاده کردند.
• معلمان، مدیران، دانش‌آموزان و والدین به‌طور مداوم با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند تا اطمینان حاصل کنند دانش‌آموزان در مسیر خوبی قرار دارند و یادگیری با نیازهای فردی آنان متناسب است.
مدیـران منطقه به‌منظور دستیابـی به نتایـج مورد نظر، چند عنصر کلیدی را برای پیاده‌سازی این رویکرد اعمال کردند:
•رهبری مشارکتی: منطقه رهبـری خود را «باز، صادق، شفاف و قابل دستـرس» توصیف کـردند. رهبران منطقه دستـورالعمل‌های برنامـه‌ای را ارائه کردنـد که به‌طور منظم براسـاس بازخورد معلمان تنظیم می‌شد. این فرایند هم‌یارانه، سازگار و مستمر بود.
• ارتباط مـداوم: ارتباطات بایـد با «افـزونگی ناچیز» ثابت و تکراری باشد. ارتباطات با ذی‌نفعان متعدد انجام شد. منطقه والدین را در جریان قرار داد و آن‌ها را به شرکت در جلسات شبانه دعوت کرد.
• تمـرکز روی اطلاعـات: معلمـان از اطلاعـات دانش‌آموزی برای ایجاد گروه‌بندی بر حسب توانایی دانش‌آموزان، روان و قابل انعطاف و نیز از زمینه و ابزارهای برخط برای ایجاد و مدیـریت اطلاعات دانش‌آموزی استفاده کردند.
• توسعه حرفـه‌ای: رهبـران منطقه کارمندان پشتیبانی توسعه حرفه‌ای را برای کمک به معلمان در جمع‌آوری اطلاعات و تسهیل اشتراک یافته‌ها و تجربه‌های تدریس به‌کار گرفتند.
نکات اثبات موفقیت یادگیری تلفیقی
در ارزیابی‌های دولتی، نمرات دانش‌آموزان به‌طور قابل توجهی بهبود یافت. این مدرسه ابتدایی رتبه اول این درس‌ها را در 39 مدرسه کسب کرد و از بین 276 مدرسه ابتدایی غرب نیویورک که «بوفالو بیزینس» رتبه‌بندی شده بودند، مدرسه راندلف از رتبه 174 به رتبه 104 رسید.
نتیجه‌گیری منطقه
براساس نتایج حاصل از پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در دو درس ریاضی و زبان انگلیسی، رهبران منطقه تصمیم گرفتند این برنامه یادگیری تلفیقی را در سال تحصیلی جدید برای کلیه درس‌های مدرسه ابتدایی اجرا کنند. همچنین قصد دارند در آینده نزدیک برنامه یادگیری تلفیقی را در دوره‌های راهنمایی و دبیرستان نیز اجرا کنند.
پی‌نوشت‌ها
1. راندلف شهر کوچکی در غرب نیویورک است که مردم آن از نظر اقتصادی ضعیف هستند. حدود 52 درصد دانش‌آموزان آن از شرایط تحصیل رایگان استفاده میکنند و به ناهار قیمت‌پایین نیاز دارند.
https://www.randolphcsd.org
2. i-Ready یک برنامه ارزیابی و آموزش جامع است که مربیان را با منابع مورد نیاز برای کمک به موفقیت همه دانش‌آموزان توانمند می‌سازد. با اتصال داده‌های تشخیصی و آموزش‌های انفرادی، i-Ready پیچیدگی را کاهش می‌دهد، باعث می‌شود در وقت مربیان صرفه‌جویی شود و آموزش‌های متفاوت در هر کلاس قابل دستیابی باشد.
3. IXL از طریق سؤالات سرگرم‌کننده و تعاملی، همراه با پشتیبانی و جوایز انگیزشی، به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا به مهارت‌های مورد نیازشان با سرعت خود تسلط یابند (یادگیری شخصی‌سازی شده).
منابع
1.کلیولند، مارتا و ویلتون، دن (2019). راهنمای یادگیری تلفیقی. ترجمه اسماعیل زارعی زوارکی و مریم شیردل‌پور (1400). انتشارات مبنای خرد. تهران.
2. Garrison, D. R., & Vaughan, N. (2008). Blended learning in higher education. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
3. Graham. C. R, Borup. J, Short. C. R. Archambault. L (2019). K-12 Blended Teaching: A Guide to Personalized Learning and Online Integration. Teacher Edition.
4. https://www.curriculumassociates.com/products/i-ready
5. https://www.ixl.com/math/
6. https://www.christenseninstitute.org/blended-learning/