آن‌قدرها عجیب نیست که کسی در خانه پدری‌اش اقامت کند، اما عجیب است که مردمی هزاران سال خانه‌های آبا و اجدای‌شان را رها نکنند و از آن عجیب‌تر اینکه این خانه‌ها غارهایی در دل کوه باشند. مردم روستای میمند همچنان در غارهایی که اجدادشان صدها و یا هزاران سال پیش در دل کوه حفر کرده‌اند، زندگی می‌کنند و به همان روش اجدادشان، یعنی دام‌داری و باغ‌داری، روزگار می‌گذرانند.
به همین خاطر بود که وقتی در سال 1394 اعضای «کمیته میراث جهانی یونسکو» داستان این روستا و مردمانش را شنیدند، شگفت‌زده از ثبت این مجموعه باستانی استقبال کردند. این اثر ثبت‌شده در فهرست آثار جهانی و مردم وفادار به سبک زندگی آبا و اجدادی‌شان را می‌توان در مرز دو استان کرمان و یزد و در نزدیکی «شهر بابک» دید و داستان‌هایشان را که روایت‌هایی کهن از زندگی غارنشینی هستند، شنید.
زندگی در دل کوه
میمند در 32 کیلومتری شهر بابک استان کرمان در شکاف میان دو کوه قرارگرفته است. هزاران سال پیش، درست جایی که دشت به پایان می‌رسد، در آغاز کوه‌ها و در دامنه‌ای v شکل، سنگ بنای میمند گذاشته شده است. در این مجموعه خانه‌غارها، مسجد، حسینیه، آتشکده و یک حمام وجود دارد که سن کمترین عضوش بیشتر از 200 سال است. 2500 سال است که مردم در این دامنه کوهستانی به شکلی ابتدایی زندگی می‌کنند و بر این شکل زندگی کردن، اصرار دارند. معلوم است این روش زندگی هنوز هم جواب می‌دهد.
تاریخ در آتشکده
برای آشنایی با سبک زندگی و تاریخچه روستای شگفت‌انگیز میمند می‌توان به موزه مردم‌شناسی این روستا سرک کشید. در این موزه با یک سلسله اسباب و اثاثیه اولیه که زندگی در دل غار را ممکن می‌کنند، سنگ‌قبرهای تاریخی و سابقه باستان‌شناسی در این روستا طرف می‌شوید. موزه مردم‌شناسی در محل آتشکده کهن‌سال روستا قرار دارد. پیش از ورود اسلام به ایران آتشکده‌ها محلی برای پرستش خداوند به روش زرتشتی بودند.
غار مسجد
یکی از بزرگ‌ترین غارهای «دست‌کند» میمند مسجد این روستاست. مسجد روستا سه ستون سنگی، یک محراب در دل کوه و چند تاقچه و یک جاکفشی دارد. در این مسجد همه چیز از دل کوه تراشیده شده است. روستای میمند با ابزار اولیه و پشتکار و سخت‌کوشی مردم میمند کنده و تراشیده شده است. بی‌دلیل نیست که میمندی‌ها حاضر نیستند به این راحتی‌ها از میراث اجدادی‌شان دل بکنند. آن‌ها می‌دانند که برای شکل گرفتن این مجموعه چه زحمتی کشیده شده است.
غارهایی برای تمام فصل‌ها
تنها روزنه رو به بیرون خانه‌های میمند، همین درهای چوبی است. هر اتاق یا خانه در انتهای یک دالان به اسم «کیچه» قرار دارد. میمند 400 کیچه دارد و بیشتر از 2500 اتاق غارمانند برای زندگی. گاهی در انتهای یک کیچه چند خانه دست‌کند وجود دارد. زندگی در این خانه‌های غارمانند میمندی‌ها را از گزند سرمای زمستان در امان نگه می‌دارد. این خانه‌ها در تابستان هم خنک و خوشایند هستند. به این نوع معماری، «معماری صخره‌ای» می‌گویند.
تجربه غارنشینی در عصر فناوری
برای تجربه زندگی غارنشینی در عصر فناوری می‌توانید در یکی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی میمند اقامت کنید و شبی را در دل کوه و زیر خروارها سنگ بگذرانید. میمندی‌ها وسط هر خانه یک اجاق دارند که برای پخت و پز و گرمایش غار از آن استفاده می‌کنند. دودی که از این اجاق‌ها بلند شده، به مرور بر دیواره غار نشسته و مانع اکسیده و پوسیده شدن سنگ و در نتیجه طولانی شدن عمر غار شده است.
منبع:
1. گاهنامه ایکوموس
2. خبرگزاری شبستان