جناب استـاد، از اینکـه مـوافقـت فرمـودید گفت‌وگویی با معلمان جغرافیا داشته باشید خیلی متشکرم. از جناب‌عالی خواهش می‌کنم برای آشنایی بیشتر خوانندگان مجله، خودتان را معرفی بفرمایید.
شهریار خالدی و عضو هیئت‌علمی در دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی و گروه جغرافیا هستم.
لطفاً از تولدتان برای ما بگویید.
در اردیبهشت‌ماه سال 1332 در خانواده‌ای متوسط در محله میدان شاهپور (بازارچه قوام‌الدوله) در نزدیکی باغ معروف معیر (خیابان وحدت اسلامی کنونی) به دنیا آ‌مدم.
از خانـواده هم بفرمایید.
در یک خانـواده شش‌نفـری متولـد شـدم و سه خواهر دارم و سومین فرزند خانواده‌ام.
از علایق دوران کودکی و آرزوهای کودکی چه به خاطر دارید.
از علایق و آرزوهای دوران کودکی خود زیاد به خاطر ندارم، ولی دوست داشتم مهندس راه و ساختمان شوم که نشد، ولی پسرم دکترای معماری دارد.
تحصیل در دبستان چگونه بود؟
به دلیل مأموریت پدرم سه سال اول دوره ابتدایی را در شهر اراک سپری کردم، بعد به تهران آمدیم و تا پایان دوره متوسطه و دوره کارشناسی در تهران بودم. به خاطر وجود باشگاه‌های ورزشی متعدد در محله، در کنار تحصیل به ورزش هم مشغول بودم.
به چه ورزش‌هایی علاقه دارید و در کدام رشته ورزشی فعالیت داشتید؟
شنا، فوتبال و کشتی.
بعد از دیپلم، چه کردید و چطور شد که در رشته جغرافیا به تحصیل ادامه دادید؟
پس از اخذ دیپلم ریاضی، دو سال به خدمت مقدس سربازی رفتم و پس از دوره آموزشی در پادگان مخابرات جی تهران به خدمت خود ادامه دادم. دوران سربازی‌ام فرصت خوبی برای مطالعه و تقویت زبان و ورزش بود. سرانجام در سال 1354 در دانشگاه ملی سابق (شهید بهشتی فعلی) در رشته جغرافیای طبیعی مشغول به تحصیل شدم.
از تحصیل در رشته جغرافیا رضایت دارید؟
از اینکه در این رشته و این دانشگاه پذیرفته شدم بسیار خرسندم. در دوره کارشناسی با تفکر استادان جغرافیا آشنا شدم و عشق و علاقه‌ام به این رشته افزایش یافت. همین‌طور وجود آقای دکتر ایران‌پور جزنی که مؤسس رشته جغرافیای دانشگاه ملی بودند و وجود آزمایشگاه‌های فتوگرامتری و کارتوگرافی و نیز آرشیو بسیار قوی از نقشه‌هایی که از کشور آلمان خریداری شده بود، غنای رشته جغرافیا را صدچندان کرد و من هم علاقه‌مند شدم.
تحصیل در خارج از کشور چگونه بود؟
برای تحصیل در خارج از کشور باید آماده می‌شدم. ابتدا در طی تحصیل در دانشگاه شهید بهشتی، یک تابستان را برای یادگیری زبان انگلیسی به کشور انگلستان رفتم که در روند و نگاه به ادامه تحصیلم اهمیت داشت. در سال 1359 برای ادامه تحصیل به فرانسه عزیمت کردم و در دانشگاه سوربن (پاریس) در رشته منابع طبیعی که متعلق به گروه جغرافیا بود وارد شدم که نگاه زیست‌محیطی مرا پایه‌گذاری کرد. در ادامه تحصیلم در دانشگاه سوربن در دوره دکتری در رشته آب و هواشناسی مشغول تحصیل شدم. تفکر عمیق و اخلاق و رفتار برازنده جغرافی‌دانان کشور فرانسه بسیار غنی و تأثیرگذار بود و با پروفسور ژان درش، پروفسور کک و دکتر اسکورو و نیز ژان دومانژیم آشنا و از دستاوردهای علمی آنها برخوردار شدم.
ما حدود هشت نفر دانشجو و تقریباً هم‌کلاسی در گروه جغرافیای شهید بهشتی بودیم که پس از اتمام تحصیلات به گروه جغرافیای اولیه خود برگشتیم و مشغول خدمت شدیم. پس از بازگشت به ایران در مهر 1364 در همان دانشگاهی که دوره کارشناسی را طی کردم، یعنی دانشگاه شهید بهشتی مشغول خدمت شدم و تاکنون، همچنان در گروه جغرافیای طبیعی حضور دارم. البته در طی این سال‌ها با برخی واحدهای دیگر دانشگاه‌ها، از جمله واحد علوم و تحقیقات تهران، همکاری آموزشی و پژوهشی نیز داشته‌ام. بین سال‌های 1369 تا 1371 نیز مدیر گروه جغرافیای دانشگاه شهید بهشتی بودم.
اولین کار ترجمه یا تألیفتان چه بود؟
کتاب پروفسور ژان درش با عنوان «جغرافیای نواحی خشک» اولین کتابی بود که ترجمه کردم و در سال 1372 به چاپ رسید.
کدام دانشجو در خاطر شما ماندگار شده است؟
در واقع صدها دانشجوی باشخصیت و بااخلاق داشته و دارم و بر این اعتقاد هستم که دانشگاه کارخانه انسان‌سازی است و باید روح و روان آنها را صیقل دهیم؛ انسان‌های وارسته، باشخصیت، بااخلاق و فرهیخته که عاشق میهن خود و خدمت‌گزار این مردم هستند. از این میان جا دارد که از یکی از دانشجویانم، آقای دکتر صدرالدین متولی که بعدها ریاست واحد نور دانشگاه آزاد را تقبل کرد، نام ببرم. آقای دکتر صدرالدین متولی در آنجا تحولات علمی به‌وجود آورد و از جمله استادان بااخلاق است که با نوآوری‌های منحصربه‌فردش ما را مفتخر کرد.
چه سفارشی برای دانشجویان دارید؟
در درجه اول، صبور بودن، اخلاق‌مداری، افزایش جهان‌بینی و بزرگواری را در زندگی خود پیشه کنند. تکریم دانشجو اهمیت زیادی دارد. یادگیری زبان تخصصی، کامپیوتر، جی.آی.اس و استفاده بیشتر از نقشه و متون جغرافیایی به زبان انگلیسی در اولویت قرار دارد.
برای آینده جغرافیا چه پیشنهادی دارید؟
افزایش گرایش‌ها و شاخه‌های جغرافیا به تعداد زیاد برای ارتقای این رشته ضروری به نظر می‌رسد. شخصاً با تجمیع رشته‌ها موافق نیستم. برای مثال در آمریکا، جغرافیا 24 گرایش دارد و در اروپا، رشته جغرافیا یکی از شش رشته آمایش سرزمین است.
مهم‌ترین نکته یا جمله یا حادثه‌ای که در اقلیم‌شناسی ذهن شما را به خودش مشغول کرده یا می‌کند، کدام نکته یا جمله یا حادثه است؟
پدیده‌های جغرافیایی تغییر اقلیم.
از آموزش یا آموختن چه مطلبی در گروه آموزشی جغرافیا خیلی لذت برده‌اید؟
از آموختن یا آموزش در جغرافیا، مردم مهمان‌نواز و مهربان مناطق خشک را دوست دارم و علاقه زیادی به مطالعه هرچه بیشتر در این اکوسیستم‌های بیابانی دارم.
با اجازه شما چند سؤال خودمونی‌تر هم بپرسیم. چه سالی ازدواج کردید و چند فرزند دارید و در چه رشته‌ای تحصیل کرده‌اند؟
سال 1360 ازدواج کردم. پسرم دکترای معماری و دخترم دکترای زیست‌شناسی گیاهی دارد. فرزندان ما براساس سلیقه‌ها و خواسته‌هایشان راه خودشان را انتخاب کرده‌اند.
کدام قسمت از ایران را بیشتر برای سکونت یا گذران اوقات فراغت دوست دارید؟
همه‌جای ایران سرای من است. البته چون در بیابان‌ها مطالعه و پژوهش کردم آ‌نجاها را ترجیح می‌دهم. مردم باصفایی در مناطق خشک وجود دارند. در درجه اول به خاطر آنها بود که بعد از اتمام تحصیل به ایران برگشتم.
به جز کتاب‌های مربوط به جغرافیا چه کتاب‌هایی را مطالعه می‌کنید؟
به شعرای ایران از جمله حافظ، سعدی و مولوی ارادت دارم و تاریخ ایران را مطالعه و به آن افتخار می‌کنم. ورزش‌های حرفه‌ای را خیلی دوست دارم.
رابطه‌تان با شبکه‌های مجازی چگونه است؟
با شبکه مجازی به صورت علمی و دور از حاشیه موافقم.
با توجه به پاندمی کرونا و شیوع آن در ایران، نگاه شما به این بحران چگونه است؟
بهتر است صبور باشیم و موارد بهداشتی را رعایت کنیم. سرانجام مهار خواهد شد.
چه پیامی برای دبیران جغرافیا دارید، چون بیشتر خوانندگان مجله، دبیران جغرافیا هستند؟
دبیران و به‌طور کلی دبیران جغرافیا بهتر است ادامه تحصیل دهند و ارتقای علمی بیشتری پیدا کنند تا نقش خود را به‌خوبی ایفا کنند. به‌طور کلی در کشوری که مادر، دبیر و دانشمند وظایف خود را خوب انجام دهند و مرفه باشند، خوشبختی و بهزیستی وجود خواهد داشت.
استاد، چه چیزی باعث شد با دیپلم ریاضی در گروه علوم انسانی و جغرافیا تحصیل کنید؟
سرنوشت ما این بود و از اینکه جغرافیایی هستم افتخار می‌کنم. جغرافی‌دانان همیشه در برابر دیگر علوم حرفی برای گفتن دارند.
دوست دارید در آخر این گفت‌وگو چه بگویید؟
جملاتی از لرد آویبوری در کتاب در آغوش خوشبختی: «طبیعت زیباست، ولی مردم نمی‌بینند؛ می‌بینند، ولی نگاه نمی‌کنند؛ نگاه می‌کنند، ولی به اسرار کائنات پی نمی‌برند ...» و جملاتی از ژان دومانژو در کتاب محیط‌های طبیعی کره زمین: «از سوی دیگر جغرافی‌دانان با مطالعه محیط طبیعی، پروردگار را ستایش می‌کنند. محیط طبیعی جغرافی‌دانان به مراتب از اکوسیستم محیط‌شناسان غنی‌تر و محکم‌تر است ...»
باز هم تشکر می‌کنم از اینکه فرصت این گفت‌وگو را به ما و خوانندگان مجله دادید. بهترین‌ها را برایتان آرزو دارم.
آثار علمی استاد دکتر شهریار خالدی
1. S. Khaledi, F. KH. "Assessment of ecotourism capabilities of laar national park by means of SOWT model with a focus on stable development" , JOURNAL OF RENEWABLE NATURAL RESOURCES BHUTAN, Vol.7, pp.79-99, 2015.
2. Z. Beiranvand, S. Khaledi. "Recognition and assessment of ecotourism capabilities in lavasanaat region by meaof SOWT with an emphasis on stable development" . JOURNAL OF RENEWABLE NATURAL RESOURCES BHUTAN, Vol.3, pp.63-79, 2015.
3. S. Khaledi, A. Arbabi, M. Saberi, Z. Arzjani. "Tehran megacity analysed using population and climate change" . International journal of blo- resource and stress management, Vol.1, pp.13-16, 2010.
4. ز. حسینی، خالدی، ش و ع. نادری بنی. «بازسازی هیدرولوژیکی و اقلیمی حوضه دشت ارژن فارس با استفاده از مطالعات رسو‌ب‌شناختی». نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 1396.
5. ز. حسینی، ش. خالدی و ع. نادری بنی. «بازسازی دیرینه اقلیمی و پوشش گیاهی در حوضه دشت ارژن فارس در پلیستوسن و هولوسن براساس مطالعه گرده‌های گیاهی». پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، نسخه 7، صص 13- 1، 1395.
6. ش. خالدی، خ. درفشی، س. صدوق، ا. مهرجونژاد و ش. خالدی. «ریزپهنه‌بندی آ‌سیب‌پذیری ناشی از سیلاب در شهر بابل». فصلنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، نسخه 1، صص 67- 53. 1395.
7. م. احمدی، م. فالحی‌خوشجی و ش. خالدی. «پهنه‌بندی اگروکلیمای کشت جو دیم استان لرستان با استفاده از مدل‌های تحلیل سلسله‌مراتبی و فازی». مجله کشاورزی بوم‌شناختی، نسخه 6، صص 27- 11، 1395 AHP.
8. خ. درفشی، ش. خالدی، ح. شعبانی‌نیا و ا. مهرجونژاد. «بررسی تغییرات کاربری اراضی و مدل‌سازی بارش رواناب با استفاده از مدل مطالعه موردی حوزه آبخیز بابلرود». پژوهش‌های فرسایش محیطی، نسخه 4، صص 44- 30، 1394، HEC- HM.
9. ش. خالدی. «نگرشی بر جغرافیای باغ‌های ایران با تأکید بر باغ دولت‌آباد یزد». آمایش و توسعه پایدار، نسخه 2، صص 140- 127، 1394.
10. ش. خالدی، ن. صادقی‌‌پی و م. طاهباز. «تعیین پهنه‌های مناسب ایجاد رویکرد‌های معماری زیست‌اقلیمی با تأکید بر باغ‌بام؛ مطالعه موردی: شهر تهران». آمایش و توسعه پایدار، نسخه 1، صص 74- 63، 1394.
11. ش. خالدی و ف. رضایی. «گردشگری شهری و پیوند عملکردی آن با اکوتوریسم کوهستانی؛ مطالعه موردی: پهنه‌های کوهستانی استان تهران». آمایش و توسعه پایدار، صص 72- 57، 1394.
12. م. صیدی شاهیوندی، ش. خالدی، ع. شکیبا و ب. میرباقری. «پهنه‌بندی اقلیم کشاورزی ذرت دانه‌ای در استان لرستان با استفاده از تکنیک‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی». نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، نسخه 13، صص 214 - 195، 1392.
13. م. الجوردی، ش. خالدی و ش. ستاری. «پهنه‌بندی پتانسیل سیل خیزی حوزه آبریز مردغ چای، آذربایجان شرقی». جغرافیا و برنامه‌ریزی، نسخه 17، صص 257- 237، 1392.
14. ش. خالدی، صالحیان بادی و م. صیدالی. «جایگاه اکوتوریسم بیابانی در توسعه سکونتگاه‌های روستایی؛ نمونه موردی: اقامتگاه گردشگری - متین‌آباد بادرود». جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، نسخه 2، صص 103- 93، 1391.
15. خالدی، ا. ارجمند، م. مزبانی و م. عین‌صالحی. «بررسی قابلیت‌های ژئومورفوتوریستی لندفرم‌ها با استفاده از روش مطالعه موردی شهرستان چابهار». آمایش و توسعه پایدار، نسخه 2، 1391.
16. ش. خالدی، ع. شکیبا، ف. رضایی‌فرد و ز. حسینی. «بررسی اقلیم گردشگری استان خراسان رضوی جهت توسعه اقتصادی». فصلنامه پژوهش‌نامه خراسان بزرگ، صص 124- 105. 1391.
17. ش. خالدی. «ارزیابی عامل‌های مؤثر در رویداد زمین‌لغزش و پهنه‌بندی آن با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک در محیط؛ مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان». نشریه علمی‌پژوهشی جغرافیا و مخاطرات محیطی، 1391.
18. ش. خالدی. «نگرشی بر اکوتوریسم کویر، تالاب میقان با تأکید بر اهمیت بنگله‌های روآبی». آمایش و توسعه پایدار، نسخه 1، 1391.
19. ش. خالدی، خ. درفشی، م. مزبانی و س. قره‌چایی. «ارزیابی توان اکوتوریسم استان ایلام با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و شاخص آسایش اقلیمی و ترموآنمومتریک». آمایش و توسعه پایدار، 1390.
20. ش. خالدی، ر. منشی‌زاده و ج. ریکا. «امکان‌سنجی جاذبه‌های توریستی». اگرو اکوتوریسی در توسعه روستایی مورد دهستان لواسانات کوچک با تأکید بر باغات گیلاس و استفاده از مدل SWOT . نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیا، 1390.
21. ش. خالدی، ف. خوش‌اخلاق و م. خزایی. «تحلیل همدیدی توفان‌های تندری سیلاب‌ساز استان کرمانشاه». چشم‌انداز جغرافیایی، 1389.
22. ش. خالدی، س. خندان، پ. رضائیان فیروز‌آبادی و ا. علیزاده پشت مساری. «پهنه‌بندی آکروکلیمایی مرکبات در استان لرستان با استفاده از مدل هم‌پوشانی شاخص و منطق فازی و مقایسه مدل‌ها». فصلنامه جغرافیایی آمایش، نسخه 8، 1389.
23. ش. خالدی، ع. شکیبا، ف. رضائی‌‌مفرد و ب. میرباقری. «اقلیم‌شناسی توریسم استان خراسان رضوی براساس شاخص TCI». نسیم بامداد، صفحات 124- 105، 1389.
24. ح. نگارش، ش. خالدی، ع. گل‌کرمی و ر. زندی دره غریبی. «جاذبه‌های توریستی گل‌فشان‌ها در استان سیستان و بلوچستان». فصلنامه جغرافیایی آمایش، نسخه 2، 1388.
25. ش. خالدی. «اقلیم معماری در شهرستان کوهدشت». نسیم بامداد، 1388.
26. ش. خالدی. «تأثیر عناصر اقلیمی بر روی کشت سیب در دماوند». فصلنامه جغرافیایی آمایش، نسخه 2، 1388.
27. ش. خالدی و ا. روشنی. «پتانسیل‌یابی مناطق بهینه کشت و پرورش درخت سیب بر پایه پارامترهای اقلیمی». نشریه جغرافیا، نسخه 5، انجمن جغرافیایی ایران، 1388.
28. ش. خالدی و ا. روشنی. «جایگاه کوه سبلان در شکل‌پذیری آب‌وهواهای محلی». نشریه جغرافیا، انجمن جغرافیایی ایران، 1388.