محیط‌زیست مجموعه عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، فیزیکی، بیولوژیکی و زیبا‌شناختی است که بر افراد و جوامع تأثیر می‌گذارند و از آن متأثر می‌شوند و فعالیت‌های انسانی روی آن تأثیر بسزایی دارند. تغییرات آب و هوایی، انقراض گونه‌ها، کمبود آب و آلودگی هوا تبدیل به مسئله‌های نگران‌کننده برای دوست‌داران محیط زیست در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. سال‌ها بهره‌برداری نادرست از طبیعت، به‌خصوص پس از انقلاب صنعتی و سیر حوادث دنیای امروز نشان می‌‌دهد که بشر در مهار مشکلات طبیعت هر روز ناتوان‌تر می‌شود. تداوم این بحران‌ها و گره‌خوردن آن‌ها با ناهنجاری‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، به‌زودی خرد جمعی را بر آن می‌دارد که ناگزیر به‌طور مفصل و بنیادین به این مهم بپردازد.
اهمیت این موضوع ما را بر آن داشت تا گامی هر چند کوچک در تلاش برای حفظ محیط‌زیست خود برداریم. در این راستا، طی سه سال گذشته، سه همایش منطقه‌ای بزرگ در استان البرز، شهرستان «ساوجبلاغ» به همت «پژوهش‌سرای باقرالعلوم» برگزار شد که خوش‌بختانه بازخورد خوب، مداوم و رو به رشدی در شهرستان داشته است. در ادامه گزارش جامعی از فعالیت‌های این مجموعه آورده شده و امید است که در سال‌های آتی بتوانیم در راستای این مهم گامی بلند در سطح کشور برداریم.
اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت این مجموعه
وظیفه فرهنگ‌سازی، آگاهی‌بخشی و آموزش در جامعه بسیار ارزشمند و مهم است و برگزاری چنین همایش‌ها و جشنواره‌هایی می‌تواند ضمن افزایش آگاهی اقشار مختلف جامعه، افزایش مشارکت و مسئولیت مردمی در قبال مسائل محیط زیستی را به‌دنبال داشته باشد. اهدافی که این مجموعه همایش‌ها دنبال می‌کنند، عبارت‌اند از:
● تغییر نگرش جامعه درخصوص توسعه پایدار (ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست).
● تغییر الگوی رفتار در قبال محیط زیست و ترویج فرهنگ زیست‌محیطی.
● ایجاد احساس مسئولیت در برابر نسل‌های آینده و ادای دین به باورهای اسلامی و انسانی.
● افزایش مشارکت عمومی و آموزش‌های تخصصی از سنین پایین.
● به باور رساندن این امر که بدون داشتن محیط زیستی امن و سالم، قادر به ادامه زندگی طبیعی نخواهیم بود.
● پذیرفتن این مهم که همه موجودات زنده حق حیات دارند و انسان مالک تمام کره زمین نیست.
عناوین و اهداف همایش‌ها
سال اول: بحران محیط زیست با محوریت آب و هوا
این همایش در 30 بهمن ماه سال 1396 برای دانش‌آموزان دوره متوسطه، فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش برگزار شد. شرکت‌کنندگان این همایش با ارسال 63 پوستر مقاله در محورهای: صرفه‌جویی در مصرف آب، تصفیه پساب‌های صنعتی و کشاورزی، و کاهش مصرف آب خانگی در جشنواره شرکت داشتند و در نهایت، از ده نفر از دانش‌آموزان برتر در این همایش تقدیر به عمل آمد.
این همایش با حضور دکتر خلیل رضایی، دکتر پیترون ون‌استراتن، دکتر پیتر ارنست ویگاند و جمعی از مسئولان شهرستان، از جمله مسئولان آموزشوپرورش، شهرداری، محیط زیست و اداره جهاد کشاورزی برگزار شد و محورهای سخنرانی از این قرار بودند:
- روش‌های صرفه‌جویی آب در مصارف کشاورزی (با سخنرانی دکتر ون استراتن).
- ریزگردها (با سخنرانی دکتر ویگاند).
منتخبان بحران محیط زیست با محوریت آب و هوا عبارت‌اند از:
پریا مهین‌دهقان، مریم خوشگرد، پانیذ سنجری، زهرا خامدی، پرنیان ناصر دهقان، شقایق رهسپار، فائزه حسینی، متین کلایی، زینب ضرابی‌نیا و نازنین عاشوری.
سال دوم: گرمایش جهانی زمین
این همایش 19 آذر 1397 برای تمام دوره تحصیلی اول و دوم متوسطه و ابتدایی، در قالب فیلم کوتاه، عکس، پوستر مقاله برگزار شد. شرکت‌کنندگان این همایش با ارسال 75 اثر در این همایش شرکت کردند. سخنرانان این همایش دکتر خلیل رضایی، آقای بابالو (رئیس اداره آموزشوپرورش ساوجبلاغ) و خانم همتیار (مدیریت پژوهش‌سرای باقرالعلوم) بودند.
سال سوم: تلاش برای رسیدن به زباله صفر (همایش مجازی)
این همایش در اردیبهشت 1399 برای تمام دوره‌های آموزشی متوسطه اول، دوم و ابتدایی در قالب فیلم کوتاه، عکس و پوستر مقاله برگزار شد. شرکت‌کنندگان این همایش با ارسال 123 اثر در این همایش شرکت کردند. سخنرانان این همایش خانم آیه حمداوی (فعال محیط زیست و راه‌انداز جنبش و سبک زندگی پسماند صفر در ایران)، آقای پایکاری (رئیس اداره آموزشوپرورش ساوجبلاغ)، آقای معدن‌دار (معاون آموزش متوسطه) و خانم همتیار (مدیریت پژوهش‌سرای باقرالعلوم) بودند.
در اسفندماه 1398، در حال تدارک برای برگزاری همایش تلاش برای رسیدن به زباله صفر بودیم که به علت همه‌گیری بیماری کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن، مجال برگزاری حضوری همایش دست نداد و همایش را در اردیبهشت ماه 1399 در بستر مجازی برگزار کردیم. در همان حین زمزمه‌هایی از تأثیرات این بیماری بر کره زمین شنیده می‌شد، مبنی بر نفس کشیدن طبیعت و بازگشت آسایش و آرامش به زمین. چندی نگذشته بود که عکس‌های بسیاری از گرفتاری موجودات زنده با ماسک‌هایی که گریبان طبیعت را گرفته بودند، انتشار یافت. به راستی کرونا بر کره زمین چه تأثیری داشت؟
این چالش جدید تیم ما را واداشت که در سال چهارم به استقبال جشنواره محیط‌زیستی مهمان جدید زمین، کرونا برویم. باشد که باری از دوش این کره زیبا برداشته باشیم و زمینمان را به جایی زیباتر برای زندگی تبدیل کنیم.