فرض کنید با خانوادک خود جشن کوچکی برپا کرده‌اید و می‌خواهید برای خوشمزه‌تر شدن این جشن پیتزا بخرید. در نزدیکی محل زندگی شما سه فروشگاه غذای سریع وجود دارد که کار شما را برای انتخاب سخت کرده‌است. قیمت پیتزا در فروشگاه اول بسیار ارزان است؛ به اندازه‌ای که همیشه جلوی این فروشگاه صف خرید پیتزا تشکیل می‌شود. پیتزاهای فروشگاه دوم به اندازک فروشگاه اول ارزان نیست. برای همین هم صف خرید جلوی آن تشکیل نمی‌شود. اما بر خلاف دو فروشگاه اول، پیتزاهای فروشگاه سوم بسیار گران هستند! در چنین شرایطی، شما از کدام فروشگاه خرید خواهید کرد؟ از یک طرف شما هم مثل دیگران دوست دارید خرید خود را با هزینک کم انجام دهید، اما از طرف شک دارید آیا ارزان‌بودن پیتزاهای این مغازه به معنای کیفیت پایین مواد غذایی به‌کاررفته در آن است؟! شاید هم حد وسط را انتخاب و از فروشگاه دوم خرید کنید!
قیمت محصول؟
اصولاً در علم اقتصاد قیمت بسیار مهم است. معمولاً گفته می‌شود قیمت‌ها به افراد علامت می‌دهند و آن‌ها را راهنمایی می‌کنند چه کالایی را به چه میزان خرید کنند. اما قسمت سخت ماجرا اینجاست که اگر شما کسب وکار خود را راه‌اندازی کرده باشید، چگونه باید قیمت محصول یا خدمت خود را مشخص کنید؟ اگر قیمت محصول تولیدی شما زیاد باشد، خریداران ترجیح می‌دهند این محصول را از فروشندک دیگری تهیه کنند. یا اگر این قیمت پایین باشد، ممکن است تولید آن محصول یا ارائک آن خدمت برای شما صرفک اقتصادی نداشته باشد!
یک راه حل ساده و ابتدایی برای محاسبک قیمت محصول تولیدی شما این است که در ابتدا هزینک مواد اولیک به کار رفته در هر محصول را حساب کنید. سپس مقدار قابل قبول سود برای محصول تولیدی خود را مشخص و با هزینک اولیک آن جمع کنید تا قیمت محصول نهایی برای شما مشخص شود. برای مثال، در صورتی که کیف چرمی تولید می‌کنید و در این کیف از مقدار مشخصی چرم، زیپ و مثلاً دکمه استفاده می‌شود، می‌توانید هزینک صرف‌شده برای این موارد را جمع کنید و با در نظر گرفتن مقداری سود، قیمت نهایی محصول خود را مشخص کنید. در نهایت، برای اطمینان از قابل قبول‌بودن قیمت محصول خود، آن را با قیمت نمونه‌های مشابه مقایسه کنید تا مبادا بیش از حد قیمت‌گذاری کرده‌باشید!
البته ممکن است در تهیک محصول خود از یک کالای سرمایه‌ای استفاده می‌کنید که برای خرید آن نیز هزینه کرده‌اید. برای مثال، ممکن است برای تولید کیف چرمی، قیچی مخصوص برش چرم خریدکرده‌باشید. در چنین مواردی، برای محاسبک دقیق‌تر قیمت محصول، می‌توانید تعداد محصول تولیدشده با استفاده از این کالای سرمایه‌ای در بازک تعریف‌شده برای کسب وکار خود را تخمین بزنید، تا از این طریق هزینک کالای سرمایه‌ای را هم در قیمت محصول خود لحاظ کنید. باید توجه داشت، در چنین مواردی، برای کسب وکارهای کوچک این هزینه‌ها به‌قدری کم خواهد شد که شاید بتوان از آن چشم‌پوشید؛ به‌ویژه در صورتی که بخواهید در نهایت و پس از اتمام کسب وکار، آن کالای سرمایه‌ای را به‌عنوان کالای دست‌دوم بفروشید.
قیمت خدمات؟
در شرایطی که قصد قیمت‌گذاری خدمات ارائه‌شده در کسب و کار خود را دارید، می‌توانید زمان سپری‌شده برای ارائک خدمت مورد نظر خود را تخمین بزنید و با در نظرگرفتن مقدار مشخص درآمد مطلوب برای هر ساعت کار، قیمت خدمات خود را تخمین بزنید. البته لازم است همواره قیمت را با قیمت خدمات باکیفیت مشابه مقایسه کنید تا فراتر از قیمت‌های معمول بازار عمل نکنید.
دیگر قیمت‌ها
گاهی تولیدکنندگان برای قیمت‌گذاری محصول خود، علاوه بر در نظرگرفتن هزینه‌های صرف شده برای محصول، نکاتی دیگر را نیز لحاظ می‌کنند تا از این طریق بتوانند فروش بهتری داشته باشند. دانستن این نکات، هم در هنگام خرید و هم در هنگام قیمت‌گذاری محصولات، مفید خواهد بود. در ادامه برخی از این نکات را می‌آوریم.
• اگر به‌خوبی به محصولات موجود در فروشگاه‌های اینترنتی دقت کنید، متوجه خواهید شد که آن‌ها از نوعی فن روانی برای قیمت‌گذاری محصول خود استفاده می‌کنند تا به نظر برسد کالای آمادک فروش ارزان است. برای مثال، به‌جای اینکه قیمت محصول را 100 هزار تومان تعیین کنند، آن را 99 هزار تومان قیمت‌گذاری می‌کنند. این سبک از قیمت‌گذاری باعث خواهد شد قیمت محصول در ذهن خریدار کمتر به نظر برسد و او با احتمال بیشتری محصول را بخرد.
• برخی از تولیدکنندگان در ابتدای تولید محصول خود سعی می‌کنند قیمت آن را تا جای ممکن کاهش دهند تا این محصول بتواند در بازار جایگاه بیاید و خود را مطرح کند. اما پس از اینکه محصول برای مصرف‌کنندگان شناخته شد، قیمت آن را افزایش می‌دهند. برای مثال، تاکسی‌های اینترنتی یا سایر خدمات اینترنتی، در قیمت‌گذاری خدمت خود از این نکته استفاده می‌کنند. یعنی در ماه‌های اول ارائک خدمت، قیمت آن بسیار پایین بود، ولی به مرور زمان که محصول به مردم شناخته شد، قیمت آن نیز افزایش پیدا کرد.
• گاهی نیز برخی از تولیدکنندگان بخشی از محصول خود را به‌صورت رایگان ارائه می‌دهند، ولی برای استفادک کامل از آن محصول یا خدمت باید هزینه پرداخت شود. برای مثال، بسیاری از نرم‌افزارها و بازی‌های رایانه‌ای، قیمت محصول خود را بر اساس این روش مشخص می‌کنند. ممکن است شما یک بازی اندرویدی را به‌صورت رایگان نصب کنید، ولی برای بازی‌کردن در مراحل جذاب بازی، لازم است مبلغی پرداخت کنید. به این روش قیمت‌گذاری، قیمت‌گذاری گرفتارکننده گفته می‌شود.
شما می‌توانید با محاسبک هزینک صرف‌شده در محصول و یا زمان صرف‌شده برای ارائک خدمات، قیمتی تقریبی برای محصول یا خدمت آماده به فروش خود مشخص کنید. سپس با استفاده از نکات ارائه‌شده، این قیمت را تا حدودی تغییر دهید تا بتوانید فروش بهتری داشته‌باشید. البته حتما می‌دانید که قیمت‌گذاری پایین‌تر از قیمت عرف بازار موجب خواهد شد کسب وکار شما برکت پیدا کند؛ هرچند در ظاهر سود کمتری دریافت کرده‌باشید!
امام محمد تقى (ع)
غِنَى المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ: توانگرى مؤمن در بى‌نیازى او از مردم است (بحارالأنوار، ج ۷۵: ۱۰۹).