تعریف رسانه‌های نوین آموزشی

تعریف رسانه نوین

هنگامی که از رسانه‌های نوین بحث می‌شود، جدیدترین رسانه‌ها منظور است. اگرچه در شکل‌گیری رسانه‌های نوین نیروها و الزامات اجتماعی و فرهنگی دخیل هستند، اما رسانه‌های دیجیتال ملموس‌ترین و بارزترین رسانه‌ای هستند که بر سایر رسانه‌ها تأثیر گذاشته‌اند. مک‌کوایل (1387) رسانه‌های نوین را مجموعه‌ای متمایز از فناوری ارتباطی می‌داند که خصایص معینی را در کنار نو شدن، امکانات دیجیتال و در دسترس‌بودن وسیع برای استفاده شخصی، به‌عنوان ابزارهای ارتباطی، دارا هستند. برخی از اندیشمندان بر این باورند که رسانه‌های نوین تنها به دلیل بهره‌گرفتن از ویژگی‌های محیط الکترونیکی در زمینه ارتباطات، به‌عنوان رسانه‌ای مطلوب‌تر قلمداد می‌شوند. در اصل، رسانه‌های نوین با قابلیت‌هایی که دارند، بهبود و تقویت فرایندهای ارتباطی را در پی داشته‌اند. موفقیت رسانه‌های نوین در شکل دادن به الگوهای جدید ارتباطی بین افراد به عوامل متعددی از جمله توانایی آن‌‌ها در شبیه‌سازی ارتباطات اجتماعی و بین‌فردی واقعی، و پذیرش این الگوهای ارتباطی جدید از طرف جامعه وابسته است (بابایی و فهیمی‌فر، 1392).



ویژگی‌های رسانه نوین

برای اینکه رسانه‌های نوین را بشناسیم، لازم است ویژگی‌ها و مشخصه‌های آن‌ها را بدانیم. اصطلاح رسانه نوین طیف وسیعی از تغییرات را در تولید، توزیع و استفاده از رسانه دربر می‌گیرد. از جمله مهم‌ترین خصوصیات رسانه‌های نوین می‌توان به رقومی (دیجیتال) بودن، تعاملی‌بودن، فرامتنی‌بودن، مجازی، شبکه‌ای شده، و شبیه‌سازی‌شدن آن‌ها اشاره کرد (مانویک، 2011). در این خصوص، یکی از دانشمندان این عرصه به نام تامپسون (2005) ویژگی‌های رسانه نوین را چنین بر می‌شمارد:

1. به‌مثابه فناوری رایانه‌ای، به‌منزله سکوی انتشار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. به‌مثابه داده دیجیتالی، توسط نرم‌افزار کنترل می‌شود.

3. به‌مثابه آمیزه‌ای بین قواعد فرهنگی گذشته برای ارائه داده‌ها تلقی می‌شود.

4. به‌مثابه یک پدیده زیبایی‌شناختی است که دوره قبل هر رسانه مدرن را به فناوری ارتباطی پیوند می‌دهد.

5. به‌مثابه اجرای سریع‌تر الگوریتم‌هایی که در گذشته به‌صورت دستی یا به‌واسطه فناوری‌های دیگر اجرا می‌شدند، تلقی می‌شود. سرعت پردازش رایانه‌ها امکان تولید قالب‌های نوین هنر رسانه‌ای مانند چندرسانه‌ای تعاملی و بازی‌های رایانه‌ای را فراهم کرده است.

6. رسانه نوین به‌منزله به رمز درآوردن سبک پیشرو نوگراست. پیشرو بودن رسانه نوین، شیوه‌های نوینی از دسترسی و مدیریت اطلاعات است؛ مانند ابررسانه، پایگاه اطلاعاتی، و موتورهای جست‌وجو.



تفاوت رسانه نوین و رسانه سنتی

ظهور فناوری اینترنت امکانات رسانه‌هایی نظیر رادیو، فیلم و تلویزیون را گرد هم آورده است. اینترنت به‌واسطه چند امکان، از محدودیت‌های رسانه‌های چاپ و مدل‌های تولید برنامه‌های صوتی و تصویری عبور کرده است. این امکانات را می‌توان تفاوت عمده رسانه نوین با رسانه‌های سنتی دانست:

۱. قابلیت مکالمه و تعامل چندنفره؛

۲. قابلیت دریافت هم‌زمان، تغییر و پخش چندباره موضوعات؛

۳. فراتر بردن ارتباط از سطح ملی و از محدود به مدرنیته؛

۴. فراهم کردن ارتباط جهانی؛

۵. واردکردن مفاهیم مدرن و پسامدرن در ابزاری شبکه‌ای (پستر، 2009).



رسانه نوین در آموزش

در سال‌های اخیر، با فراگیر شدن استفاده از اینترنت به شکل‌های متفاوت و در بحث یاددهی - یادگیری، رسانه‌های نوین بسیار بااهمیت‌تر جلوه کرده‌اند و محاسن بسیاری را برای جریان آموزش به همراه داشته‌اند. هنگامی که آموزشگران در ارائه مباحث درسی به شکل‌های متنوع از اینترنت استفاده می‌کنند و شکل‌هایی بالقوه و خاص ارتباطی در جریان آموزش دارند، اطلاعات و مباحثی را به‌صورت آنلاین ارائه می‌کنند، به‌صورت آنلاین به کاوش و جست‌وجوی اطلاعات می‌پردازند، و نیز یادگیرندگانی که در فضای مجازی به تبادل تجربه و ایده می‌پردازند، در راستای رفع مسائل آموزشی خود با آموزشگر و همتایان چت و میل می‌کنند، و چندرسانه‌های آموزشی تعاملی را تولید یا از آن‌ها استفاده می‌کنند، بحث رسانه‌های نوین آموزشی مطرح است (بابایی و فهیمی‌فر، 1392). کاربرد رسانه نوین در آموزش، توانایی انتقال پیام‌های متنی، صوتی، تصویری و ویدیویی را برای آموزشگران فراهم کرده است. سازوکارهای تعاملی اینترنت به‌عنوان عرصه پیدایش رسانه نوین، امکان تعامل و تبادل دانش و اطلاعات دو و چندجانبه را در محیط‌های یاددهی - یادگیری فراهم کرده است. مجموعه فرایندها و ابزارهای ارتباطی و تعاملی موجود در محیط وب شامل مواردی است مانند: وبلاگ؛‌ ویکی؛ پادکست؛ ایمیل؛ گروه‌های مباحثه؛ اتاق‌های گفت‌وگو؛ انجمن‌های گفت‌وگو؛ فهرست‌های پستی؛ آر.اس.اس؛ دستگاه‌های ثبت پیام؛ سامانه‌های پیام فوری.



جمع‌بندی

رسانه‌ها برای انتقال پیام استفاده می‌شوند. ظهور اینترنت موجب شده است بسیاری از امکانات رسانه‌های سنتی گرد هم آیند و امکان تعامل چندجانبه و الگوهای ارتباطی جدید فراهم شود. از این حیث، مبحثی به نام رسانه نوین شکل گرفته است که منظور از آن جدیدترین رسانه‌هایی است که در قالب فناوری دیجیتال عمل می‌کنند. این رسانه‌ها، چنانچه برای مقاصد آموزشی به ‌کار گرفته شوند، رسانه نوین آموزشی به حساب می‌آیند.




منابع

1. امیر تیموری، محمدحسن (1390). طراحی پیام‌های آموزشی. سمت. تهران.
2. مک‌کوایل، دنیس (1387). رسانه‌های نوین- نظریه نوین. ترجمه سعید شاه‌حسینی. بازیابی 10 آبان 1399 از
http://www.anthropology.ir/artide/1321
3. بابایی، محمود و فهیمی‌فر، سپیده (1392). ویژگی‌های رسانه‌های نوین و الگوهای ارتباطی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات.24(4). 174-193.
4. Thompson, John B. (2005). The media and modernity: A social theory of the media. Stanford, CA: Stanford University Press