این شماره: طاها علی نیا، رشته شبکه و نرم‌افزار رایانه، هنرستان عارف بجنوردی، شهر بجنورد.
طاها علی‌نیا به‌تازگی از رشته شبکه و نرم‌افزار فارغ‌التحصیل شده و در حال برنامه‌نویسی نرم‌افزاری مهم برای یک سازمان دولتی است. از همان دوران کودکی به کار با رایانه علاقه داشت و می‌خواست در دانشگاه مرتبط با این موضوع بخواند. برای همین هم اول رشته ریاضی و فیزیک را انتخاب کرد. اما خیلی زود تصمیم گرفت تغییر رشته بدهد. این شد که ریاضی فیزیک را به قصد یکی از رشته‌های هنرستانی رها کرد. رشته مکاترونیک در شهرشان نبود. اگر بود طاها حتماً الآن دانش‌آموخته مکاترونیک بود. با شناختی که از خودش داشت، تصمیم گرفت رشته شبکه و نرم‌افزار را انتخاب کند. از همان روزهای اول که وارد هنرستان شد، آن‌قدر جدیت، علاقه و اشتیاق نشان داد که یکی از دوستانش طراحی وب سایتی را به او سپرد. از همان موقع به‌طور جدی در کنار درس کار کرد. خودش می‌گوید: «درآمدم متغیر است و گاهی به ۵ میلیون تومان هم می‌رسد.»
در یک خط رشته‌ات را تعریف کن.
یکی از چند رشته مهم و پرقدرت قرن 21 و قرن‌های آینده. کار من هم یادگیری و کسب مهارت در آن است.
چرا این رشته را انتخاب کردی؟
از وقتی یادم هست، علاقه خاصی به رایانه داشتم. خیلی وقت‌ها دور از چشم پدرم رایانه را روشن می‌کردم و کشف‌هایی انجام می‌دادم. البته این‌ها همه مربوط به قبل از دبستانم بودند. به مرور که بزرگ‌تر شدم و با دنیای رایانه آشناتر، علاقه‌ام هم بیشتر شد. کلاس ششم که بودم، تازه تلویزیون سه‌بعدی به بازار آمده بود. من با استفاده از نرم‌افزار مبدل، فیلم‌ها را سه‌بعدی می‌کردم و به همسایه‌ها و فامیل و ویدیوکلوپ‌ها می‌فروختم.
پس از همان دوره ابتدایی به فکر کار و کسب و درآمد بوده‌ای؟
می‌دانستم تا در موقعیت چیزی قرار نگیری، کار را به درستی یاد نمی‌گیری. این بود که کارکردن را شروع کردم؛ نه به خاطر نیاز مالی. کارکردن در سن نوجوانی تجربه کاری و اجتماعی فرد را بالا می‌برد.
کجاها کسب تجربه کرده‌ای؟
فعلا در تعمیرات موبایل، دفترهای طراحی، مراکز امداد آنلاین، تعمیرات کامپیوتری و تدریس فتوشاپ.
پس دیگر حسابی متخصص شده‌ای؟
من صفری هستم در میان یک‌ها.
کدام کار را بیشتر ترجیح می‌دهی؟
طراحی و پیاده‌سازی شبکه و برنامه‌نویسی.
مانعی هم سر راهت داشتی؟
متأسفانه رشته‌های فنی در ایران چندان معرفی و حمایت نمی‌شوند. با توجه به فرهنگ نامناسب و تبلیغات بد و بدبینی جامعه نسبت به هنرستان‌ها، خیلی از مردم فکر می‌کنند هر کسی که وارد هنرستان می‌شود، نسبت به دبیرستانی‌ها ضعیف‌تر است. یا اینکه می‌گویند هنرستان‌ها امکانات و تجهیزات کافی و مناسب ندارند. من هم اول رشته ریاضی را انتخاب کردم، آن هم به این خاطر که خانواده دوست داشتند شغل دولتی داشته باشم. اما یک سال که خواندم، دیدم اصلاً به آن علاقه‌ای ندارم. با وجودی که معدل خوبی هم داشتم، تغییر رشته دادم.
پس تغییر رشته داده‌ای؟
بله. از رشته ریاضی اصلاً راضی نبودم. احساس می‌کردم هیچ مهارتی را یاد نمی‌گیرم. به‌واسطه شغل پدرم که کارشناس فنی و حرفهای است، با این رشته آشنا شدم. اول دوست داشتم مکاترونیک بخوانم، ولی چون شهر ما این رشته را نداشت، شبکه را انتخاب کردم.
خب، به نظرت امکانات هنرستان‌ها مناسب است؟
شاید هنرستان‌ها همه امکانات را نداشته باشند، ولی باید پرسید آیا دبیرستان‌های ما هم امکانات کافی دارند؟ خیلی از دبیرستان‌های ما حتی آزمایشگاه فعالی برای موارد تشریح در رشته علوم تجربی ندارند. در سطح هنرستان گاهی هنرجویانی داریم که خیلی قوی‌تر از بعضی از دبیرستانی‌ها هستند.
به کسی هم این رشته را پیشنهاد می‌کنی؟
اگرکسی علاقه دارد فراتر از درس خواندن در مدرسه، مهارتی یاد بگیرد، این رشته و در کل هنرستان را پیشنهاد می‌کنم.
برای ورود به این رشته صرفاً علاقه کافی است؟
برای ورود به هر رشته‌ای اول علاقه مهم است، بعدش توانایی فردی و در آخر معدل درسی. برای ورود به این رشته باید از نظر ریاضی، منطق و استدلال قابلیت درک و فهم بالایی داشته باشید و بعد فکری باز برای حل‌‌‌کردن مشکلات. برای وقت گذاشتن روی تک‌تک خط‌های کدهای دستوری، صبر و حوصله زیاد لازم است.
همان‌طور که در ابتدا گفتم، دنیای کامپیوتر دنیای اعداد و ارقام است. وقتی شما نتوانید معادله‌ای را حل کنید، هیچ وقت نمی‌توانید برنامه‌نویس خوب و یا حتی تعمیرکار خوب باشید.
برای کار در این حرفه چه چیزی لازم است؟
اول تخصص. برای ورود به بازار کار حرفهای، بعد از تخصص، اول هدف را مشخص کنید. اگر قصد کار کردن در جایی را دارید، چیزی احتیاج ندارید. همان تخصص کافی است. ولی اگر می‌خواهید به‌صورت شخصی یا آزاد کار کنید، باید حداقل ابزار مورد نیاز، مثل یک رایانه، را داشته باشید.
کارکردن سخت است؟
طبق فرموده امام علی(ع)، کسب روزی حلال از جنگ با شمشیر هم سخت‌تر است.
یک آرزوی کاری
دوست دارم روزی یک شرکت چندملیتی داشته باشم و سخت‌افزاری با کیفیت و محصولاتی را تولید کنم که سرتاسر جهان خواستار آن باشند.
یک نصیحت دوستانه
هدف‌های خودتان را دنبال کنید. به کنایه‌ها و حرفهای منفی توجه نکنید. وقتی به‌جاهای بزرگ برسید، بقیه تحسینتان خواهند کرد.
دنیای صفر و یک
دنیای رایانه دنیای اعداد و ارقام، و صفر و یک است. توی این رشته هیچ کس به دیگری برتری ندارد. کسی نمی‌تواند ادعا کند همه چیز را می‌داند. رشته شبکه و نرم‌افزار آینده همه مشاغل است. شما اگر پزشک هم باشید، در آینده، برای عمل‌های جراحی موفق‌تر، به روبات‌هایی نیاز دارید که تجهیزات الکترونیکی بیشتری داشته باشند.
بازار کار
برنامه‌سازی دستگاه‌های رایانه‌ای؛ طراحی و برنامه‌نویسی؛ پشتیبانی؛ تولید محتوای الکترونیکی؛ سرپرستی سایت؛ سرپرستی شبکه‌های رایانه‌ای؛ فعالیت در کارگاه‌های سخت‌افزاری؛ تولید و مونتاژ صدا، تصویر، فیلم و پویانمایی؛ طراحی و ساخت محصولات تبلیغاتی از جمله تیزر، پوستر و کاتالوگ.
ادامه تحصیل
می‌توانید در یکی از دانشگاه‌های دولتی فنی و حرفهای و مؤسسات غیرانتفاعی، دانشگاه آزاد، و مراکز علمی کاربردی در دوره کاردانی پیوسته (فوق دیپلم) ادامه تحصیل دهید. گرایش‌های این رشته: نرم‌افزار، سخت‌افزار، فناوری اطلاعات یا آی تی. پس از گذراندن دوره‌های کاردانی و کارشناسی می‌توانید در دوره‌های ارشد و دکترا در دانشگاه‌هایی همچون تهران، شریف و امیرکبیرادامه تحصیل بدهید.
در این رشته می‌آموزیم
• بررسی و شناخت نرم‌افزارها و سخت‌افزارها و به‌کارگیری آن‌ها
• تجزیه و تحلیل دستگاه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری
• اجرای طرح‌های رایانه‌ای نصب، آزمایش و آموزش
• نگهداری از دستگاه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری
• عیب‌یابی‌های رایانه‌ای و دستگاه‌های رایانه‌ای و رفع آن‌ها
• شناسایی فنون جدید طراحی و ساخت رایانه‌ای
مهارت‌های این رشته
سخت‌کوشی؛ قدرت حل مسائل پیچیده؛ قدرت تصمیم‌گیری بالا؛ تفکر خلاق؛ قدرت پردازش اطلاعات؛ یادگیری فعال و مستمر؛ دید منطقی و الگوریتمی.