بهداشت محیط: به کنترل عوامل و شرایطی از محیط که به نحوی بر زندگی و سلامت موجودات تأثیر دارد، بهداشت محیط گفته می‌شود.
در آموزش‌وپرورش نوین، فضای فیزیکی عاملی زنده و پویا در انجام فعالیت‌های بدنی، آموزشی و تربیتی دانش‌آموزان تلقی می‌شود. محیط مدرسه‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که از هر لحاظ به نیازهای جسمی، روانی و اجتماعی دانش‌آموزان پاسخ دهد. چنانچه ایمنی و بهداشت محیط مدرسه مناسب و استاندارد نباشد، تلاش‌های آموزشی و پرورشی بازدهی مطلوب نخواهند داشت.
تعلیم و تربیت در شرایط ایمن، بهداشتی و برخوردار از خدمات بهداشتی درمانی، یکی از حقوق مسلم فردی و اجتماعی دانش‌آموزان است. مدرسه‌ی زیبا، جذاب و بهداشتی، ضمن تضمین سلامت دانش‌آموزان و پیشگیری از ابتلای آنها به بسیاری از بیماری‌ها، زمینه را برای ارتقای سلامتی و تأمین رفاه و آسایش کارکنان و دانش‌آموزان و اجرای برنامه‌های تربیتی و آموزشی فراهم می‌آورد و شکوفایی استعدادها را تسهیل می‌کند.
مطابق با استاندارد بهداشت مدرسه (استاندارد 2086) آیین‌نامه‌ی بهداشت محیط و اهداف تربیتی ساحت زیستی و بدنی سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، مکان مدرسه که در آن تعلیم‌وتربیت کودکان صورت می‌پذیرد و شخصیت اجتماعی و روانی آنها ساخته می‌شود، باید نیازهای جسمی و روانی دانش‌آموزان، به‌ویژه بهداشت و سلامت آنها را، تأمین کند و وفق آیین‌نامه‌ی اجرایی مدرسه‌ها (فصل چهارم)، مدیر مدرسه به اجرای اصول کلی بهداشت محیط از قبیل تهیه و تأمین آب آشامیدنی سالم، نظافت سرویس‌های بهداشتی، تأمین صابون مایع در سرویس‌های بهداشتی، دفع صحیح فاضلاب و زباله (با اولویت تفکیک از مبدأ)، تأمین حرارت، نور و تهویه‌ی مناسب، مبارزه با حشرات و جوندگان، انتخاب رنگ و روشنایی مناسب برای فضای مدرسه، تهیه و توزیع مواد خوراکی مجاز در پایگاه تغذیه‌ی سالم و استفاده از لباس کار در کارگاه‌ها ملزم شده است.
در ضمن، در هنگام اپیدمی بیماری‌های واگیر، رعایت اصول بهداشت محیط، ضدعفونی کردن و گندزدایی وسایل و سطوح اهمیت ویژه‌ای دارد که پروتکل‌ها و استانداردهای مربوط به آن تدوین‌شده‌اند.
یکی از روش‌های آموزش مفاهیم و مهارت‌های حفظ بهداشت محیط این است که از دانش‌آموزان بخواهیم با راهنمایی سفیران سلامت (که به‌طور ویژه آموزش‌های سلامت و بهداشت را فراگرفته‌اند)، فهرست وارسی (چک‌لیست) بهداشت محیط مدرسه‌ی خود را (به شرح جدول همین صفحه) کامل کنند و به آموزگار کلاس تحویل دهند. همچنین، از دانش‌آموزان بخواهیم به‌صورت داوطلب، با عنوان‌های داخل فهرست‌وارسی، مقاله تهیه کنند.
روش مؤثر دیگر در آموزش بهداشت محیط به دانش‌آموزان، جلب همکاری آنها از طریق نوشتن و تهیه‌ی مقاله‌هایی با موضوع‌های بهداشتی است. در اینجا دو موضوع پیشنهاد می‌شود:
1. چگونگی انتقال بیماری‌ها از طریق مصرف آب آلوده، استنشاق هوای آلوده، تماس با خاک آلوده، رعایت نکردن بهداشت محیط در کلاس و بهداشت در سرویس‌های بهداشتی.
2. ایجاد اختلال در بدن در اثر مناسب نبودن نور کلاس، ارتفاع و اندازه‌ی نیمکت‌ها و میز و صندلی‌ها و همچنین قرار گرفتن در معرض امواج و پرتوهای مضر.
منابع
1. مؤسسه‌ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (1382). استاندارد بهداشت مدارس. استاندارد 2086. تجدید نظر اول.
2. وزارت آموزش‌وپرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1384). آیین‌نامه‌ی بهداشت محیط مدارس.
3. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1374). موازین فنی ورزشگاه‌های کشور. جلد دوم. نشریه‌ی شماره‌ی 2.
فهرست وارسی ارزیابی دانش‌آموزان از بهداشت محیط مدرسه