در پژوهش‌های بین‌المللی مرتبط با موضوع این مطالعه، در رابطه با شایستگی‌های مدیران مهدهای کودک، ویژگی‌هایی ارائه شده که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
• همسویی با ارزش ها و اهداف تربیتی کشور خودشان؛
• ارتباط موثر با والدین، مدیریت تغییر، مهارت های فنی، تیم سازی، آگاهی بین فردی و یکپارچه کردن دیدگاه های مربیان؛
• ایجاد یک فرهنگ و روش یکسان برای مشارکت جمعی در ارزیابی عملکرد مربیان؛
• بهبود عملکرد آموزشی، مشارکت گروهی، کسب دانش و مهارت های جدید در مباحث سازمانی جهت افزایش کارآمدی و اثربخشی مرکز؛
• پشتیبانی از کارکنان و ارتباط با آنها از طریق تکنولوژی روز و آموزش مداوم جهت ایجاد رضایت شغلی، دقت عمل بسیار بالا در استخدام مربیان، برگزاری کارگاه‌های آموزشی براساس تحقیقات جاری برای رشد و توسعه دانش مربیان و تلاش برای به روز نگهداشتن سیستم آموزشی مرکز؛
• پاسخگویی در مقابل قانون و والدین، توجه اخلاقی و تأمین مالی پرسنل، دریافت حق‌الزحمه مربیان از والدین و دولت، افزایش دانش و مهارت خود در حوزه کودکان و مدیریت؛
• نظارت بر مرکز از جمله فضا، نیروی انسانی و امکانات، هماهنگی آموزش، منابع و امکانات یادگیری، نظارت و کنترل بر گزارش‌های مرکز؛
روش پژوهش
به منظور شناسایی شایستگی‌های مدیران مهدهای کودک ایران، در این پژوهش از روش دلفی استفاده شده است. در فرایند پژوهش، ابتدا اطلاعات مورد نیاز برای استخراج مؤلفه‌های شایستگی مدیران مهدهای کودک، پیشینه پژوهش، اسناد و قوانین کشورها و پژوهش‌های بین‌المللی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت لیکن به دلیل نبود الگوهای جامع و بومی در حیطه مدیریت مهدهای کودک، این نتیجه حاصل شد که شناخت مؤلفهها و کدهای آن از دیدگاه خبرگان و متخصصان داخلی نیز می‌تواند مفید باشد. لذا مؤلفهها و زیرمؤلفههای شایستگی مدیران مهدهای کودک با استفاده از روش دلفی در سه مرحله با توافق خبرگان استخراج شدند.
در مرحله اول، از خبرگان خواسته شد؛ دیدگاه‌های خود را در مورد شایستگی‌های مدیران مهدهای کودک بیان کنند. چنانچه تعیین نمونه‌ها و دریافت نظرات آنان تا اشباع نظری پیش رفت. در مرحله دوم، تحلیل داده‌ها به روش کدگذاری صورت گرفت و با زیر مؤلفه‌های استخراج شده از مرحله اول دلفی و یافته‌های پیشینه پژوهش، فهرست کاملی از کدها در اختیار مشارکت‌کنندگان قرار گرفت. در مرحله سوم، دسته‌بندی نهایی مؤلفهها و زیرمؤلفههای به دست آمده از مرحله دوم در اختیار مشارکت کنندگان قرار گرفت و با تجمیع نظرات مشابه و متفاوت به‌صورت یک لیست کامل، فهرست منسجمی از شایستگی‌های مدیران مهدهای کودک تدوین شد.
یافته‌های پژوهش
در پژوهش حاضر چهار مؤلفه دانش، ویژگی‌های شخصیتی، توانایی‌ها، و مهارت‌های مدیران مهدهای کودک با 89 زیر‌مؤلفه استخراج شدند. کدهای نهایی مورد توافق خبرگان در جدول زیر ارائه شده است.
ارتقاء کیفیت زندگی کودکان در مجموعه حکومت‌ها، مسئولان، مردم، مراکز نگهداری و آموزشی کودکان، نیازمند پذیرش چارچوب‌های علمی و تجربی برای موجودیت کودک است؛ چارچوب‌هایی که از قانون‌گذاری اجتماعی برای آنان تا محتوای آموزشی و روش‌های پرورش را در بر می‌گیرد. بر این اساس، هماهنگی و استمرار در برنامه‌های ملی تمامی دستگاه‌ها و متولیان امور کودکان ضرورت دارد. براساس یافته‌های این پژوهش نیز مدیران مهدهای کودک، به‌عنوان مسئول تمامی امور مهدکودک باید برای رشد همه جانبه کودکان، اقدامات تخصصی، انسانی و اخلاقی انجام دهند.
اقداماتی که حتی از محیط داخلی مهدکودک فراتر می باشد. آنها باید خود را در مقابل جامعه، دولت و خدمت گیرندگان پاسخگو بدانند؛ چرا که بر‌خلاف نگاه سنتی به مدیریت مهدهای کودک، امروزه مدیران این مراکز، فقط در مقابل سرمایه مالی مسئول نیستند بلکه باید با بینش و تحلیل در جهت شناخت مشتریان، یعنی والدین و کودکان، و حتی سایر ذی‌نفعان مانند مربیان و جامعه و نظام حاکمیتی و کمک به رفع نیازهای آنها نیز کوشا باشند. کمکی که به معنای ارائه خدمات بیشتر و بهتر است و البته باید در چارچوب قوانین و مقررات سازمان مجوز‌دهنده باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد نیز نشان داده شد که بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی، فرهنگی و قوانین حاکم بر جامعه برای کسب شایستگی در مدیریت مهدکودک، موفقیت‌های برنامه‌ریزی آموزشی و پرورشی را برای کودکان، افزون و پایدار خواهد کرد. این شایستگی‌ها طبق نتایج پژوهش حاضر در قالب چهار مؤلفه اصلی به این شرح مطرح شدند: دانش، ویژگی‌های شخصیتی، توانایی‌ها، و مهارت‌های مدیران مهدهای کودک. بهره‌مندی از تمامی ظرفیت‌های جامعه و نظام حاکمیتی در عملکرد مدیران این مراکز اهمیت بسزایی دارد. به علاوه، وجود رویکرد سیستمی بین نظام حاکمیتی، دولت، جامعه، دانشگاه، مهدکودک و... و تلاش مدیران برای کسب شایستگی در اثربخشی و بهبود مدیریت عملکرد مهدهای کودک ضروری است.
مؤلفهها و زیرمؤلفههای شایستگی مدیران مهدهای کودک، استخراج شده از روش دلفی
ارتقاء کیفیت زندگی کودکان در مجموعه حکومت‌ها، مسئولان، مردم، مراکز نگهداری و آموزشی کودکان، نیازمند پذیرش چارچوب‌های علمی و تجربی برای موجودیت کودک است؛ چارچوب‌هایی که از قانون‌گذاری اجتماعی برای آنان تا محتوای آموزشی و روش‌های پرورش را در بر می‌گیرد.
پی‌نوشت
1. سالنامه آماری سازمان بهزیستی کشور، 1396
منابع
1. ایران نژاد پاریزی، مهدی و ساسان گهر، پرویز (1398). سازمان و مدیریت از تئوری تا عمل. انتشارات موسسه عالی آموزش بانکداری ایران.
2.کول، ونیتا (2011). برنامه آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان. (ترجمه فرخنده مفیدی). انتشارات سمت.
3. ماسن، پاور هنری کیگان، جروم هوستون، آلتا کارول کانجر، جان جین وی (2015). رشد و شخصیت کودک. (ترجمه مهشید یاسایی) انتشارات کتاب ماد.
4. مفیدی، فرخنده (1397). مدیریت مراکز پیش از دبستان. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
5. ولی زاده، لیلا. شناسایی شایستگی‌های مدیران مهدهای کودک در ایران. فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز شماره 26 پاییز 1398
6. هوی، وین و میسکل، سبیل (2016). تئوری، تحقیق و عمل در مدیریت آموزشی (ترجمه حسین عباسیان) انتشارات آراد.