من هم حرف دارم

مجله «رشد آموزش مشاور مدرسه» غالباً از مقاله‌ها، مطالب و تجربه‌های  مشاوران، کارشناسان و صاحب‌نظران بهره‌مند شده است. مشاوران در مدرسه پیش از هر اقدامی مستمع هستند و همین ویژگی است که حضور آنان را معنی‌دار می‌کند. این بار  به گفت‌وگوی آنلاینی با تعدادی از دانش‌آموزان نشسته‌ایم تا آنان از انتظارات مشاوران، و مزایا و کاستی‌های فضای مشاوره بگویند تا مشاوران از منظر دیگری که رو در رو نیست، بی‌پرده‌تر مستمع باشند؛ چنان که بودند.

نگار حسینی منفرد، بیتا جعفری، غزل ژاله رجبی، سارا بی‌طرفان، شیرین صمیمی و سوده شهانی در این میزگرد حضور دارند. این دانش‌آموزان در پایه‌های یازدهم و دوازدهم مشغول تحصیل هستند.

آیا حضور مشاور در مدرسه ضروری است؟ مشاور چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
سارا: بله، به نظر من مدرسه حتماً باید مشاور داشته باشد. او باید از سطح علمی بالایی برخوردار باشد و آن‌قدر توانایی و تجربه داشته باشد که بتواند درست راهنمایی کند.

سوده: قبول دارم که حضور مشاور ضروری است، اما در مدرسه ما، رشته تحصیلی مشاور مدرسه با مشاوره مرتبط نیست. یعنی معلم یکی از درس‌ها مشاور هم هست. به نظر من شاید او بتواند مشاور تحصیلی باشد، ولی در  زمینه‌های دیگر نمی‌تواند به ما کمک چندانی کند. در صورتی که ما در همه زمینه‌ها احساس نیاز می‌کنیم.

نگار: به نظر من، هم حرف مشاور مهم است هم عملش. مشاوری که خودش نمی‌تواند عصبانیتش را کنترل کند، مطمئناً وقتی به من بگوید چند نفس عمیق کمک می‌کند که آرام  بشوی، من باور نمی‌کنم.

شیرین: متأسفانه مشاوران فکر می‌کنند اساس کارشان باید حرف‌زدن باشد؛ آن هم یک‌طرفه. تو یک جمله می‌گویی و بعد تمام جلسه مشاوره را باید در سکوت به این فکر کنی که کی این حرف‌ها تمام می‌شود.

 

آیا هنگام ملاقات با مشاور احساس راحتی دارید و دچار اضطراب یا ترس نمی‌شوید؟
نگار: گاهی دچار اضطراب می‌شوم. مشاور خوب باید با آرامش  سؤال‌های حساب‌شده‌ای بپرسد تا اضطرابی به دانش‌آموز وارد نشود.

سوده: گاهی برای مطرح کردن مشکلی پیش مشاور می‌روم، ولی به جای اینکه آرام‌تر شوم، دچار استرس می‌شوم و اصلاً  نمی‌توانم از مشکلم حرفی بزنم.

سارا: اگر قرار است پیش مشاور استرس داشته باشم، همان بهتر که مشاوره نشوم. به نظرم مشاور باید مثل یک سنگ صبور، خود را برای شنیدن هر چیزی آماده کند و با شنیدن هر حرفی و مشاهده هر عملی آرامش خود را حفظ کند. در ضمن من کلاً با کسی که خودش را بالاتر از من ببیند، مشکل دارم و قدرت سخنوری‌ام را از دست می‌دهم.

 

به نظر شما مشاوران در چه مسائل و مشکلاتی می‌توانند به شما کمک کنند؟
شیرین: او  در درجه اول باید راهنمای تحصیلی خوبی باشد و به بچه‌ها در رفع مشکلات درسی، جمع‌بندی کتاب در زمان کنکور و انتخاب رشته تحصیلی کمک کند. علاوه بر آن لازم است بتواند راه‌هایی برای  کاهش استرس بچه‌ها  ارائه کند.

سارا: بله، مسائل تحصیلی اهمیت دارند و معمولاً هم آنجا کم نمی‌گذارند،  ولی من علاوه بر مشکلات درسی به کسی احتیاج دارم که برای آسیب‌های روحی و اجتماعی راه‌حل داشته باشد.

غزل: به نظر من، مشاور باید در بعضی مسائل از ما بیشتر بداند. من دوست دارم مشاور درباره  مسائلی که تجربه و آگاهی نداریم، به ما کمک کند.

سوده: درست است. بعضی از مشاوران خط قرمز دارند که ما مجاز به عبور از آن‌ها نیستیم. با مسائلی که نتوانیم با پدر، مادر و حتی مشاور مطرح کنیم، چگونه مواجه شویم؟

 

آیا در زمان شیوع کووید 19 شما دچار مشکل خاصی شدید؟ و آیا مشاور مدرسه شما برنامه خاصی برای کمک به دانش‌آموزان تدارک دیده بود؟
نگار: مشاور مدرسه مثل درس‌های دیگر، کلاس آنلاین تشکیل داد و  مطالبی برای مقابله با ویروس و پیشگیری برای ما فرستاد.

غزل: گاهی دلم می‌خواست از کرونا و مسائل مربوط به آن دور شوم. بله این مطالب لازم و مفیدند، ولی دوباره و چندباره گفتن آن‌ها به درد من نمی‌خورد. من دنبال راهی بودم که از اضطرابم کم کند. دنبال  کسی بودم که به من یاد بدهد، چگونه با این موضوع کنار بیایم. گاهی آدم از شنیدن حرف‌هایی  که می‌داند، خسته می‌شود. من مشتاقم چیزهایی را که نمی‌دانم تجربه کنم.

شیرین: بله، همه ما به کمک روحی احتیاج داریم، ولی بعضی موارد مثل همین راه‌های پیشگیری از کرونا با تکرار نهادینه می‌شوند. همین‌که حس می‌کنی عادی شده است، با دوباره شنیدن شاخک‌هایت تیز می‌شوند.

سارا: یک اتفاق پیش‌بینی‌نشده مثل کرونا ثابت کرد، ما غیر از راهنمایی درسی به کمک‌های دیگری هم نیاز داریم. شاید من در سنی هستم که غرور دارم و نمی‌خواهم ترسم را با خانواده‌ام در میان بگذارم. مشاور باید در سطحی از تجربه باشد که  بداند ما به چی فکر می‌کنیم، چه احساسی داریم و چطور می‌تواند بدون اینکه به غرور ما لطمه بخورد، مشکلاتمان را حل کند.

سوده: کاملاً موافقم.  من هم انتظار دارم مشاور کاملاً مسائل سن و سال ما را بداند. او باید به بعضی از مسائل بدون گفتن ما مسلط باشد.

نگار:  اما به نظر من، مشاور یک انسان متخصص است، پیش‌گو یا جادوگر که نیست! با داده‌هایی که ما به ایشان می‌دهیم، می‌تواند ما را راهنمایی کند.

 

به‌عنوان سؤال آخر، به‌طور اختصاصی مشاور مدرسه چه تأثیری در زندگی و تحصیل شما داشته است؟
سارا: من به مشاور اعتقادی ندارم و بیشتر به خودم و تصمیماتم متکی هستم. به نظر من مشاور تأثیر خاصی در زندگی ما ندارد. اگر من به خودم و هدفم ایمان قلبی داشته باشم، مشاور نه می‌تواند مرا در مسیر دیگری بیندازد و نه می‌تواند مرا از هدفم دور کند.

شیرین: موافق نیستم. مشاور به تو می‌گوید، اگر این تصمیم‌ها را بگیری، این مشکلات و مزایا را دارد. به تو آگاهی می‌دهد. چون راهی که ما می‌رویم، تاریک است و از آن آگاهی کامل نداریم. ممکن است بعضی جاها چاله باشد. ما هر چقدر هم تلاش کنیم، باز از چیزهایی بی‌خبریم. مشاور کسی است که این مسیر را رفته است و چاله‌ها و پستی و بلندی‌های مسیر را می‌شناسد.

نگار:  ما به کسی احتیاج داریم که بر اساس دانش و تجربه به ما کمک کند، هر چه را  ضروری نیست، حذف کنیم تا  کیفیت و بازدهی کارمان بیشتر شود و سرعت حرکتمان تندتر. مشاور مدرسه ما در مسائل درسی به ما کمک کرده است، ولی در مسائل دیگر متأسفانه چندان کمکی از او  نگرفته‌ایم.

 
از افراد شرکت‌کننده در این میزگرد سپاسگزاریم.