اشاره
یک از مشکلات دوران تعطیلات مدرسه‌ها به علت بیماری کووید ۱۹، تولید محتوای آموزشی توسط معلمان بود. بسیاری از معلمان از محتواهای آموزشی تولید سایت‌ها و کانال‌های گوناگون استفاده می‌کردند، اما چون اغلب این محتواها با روش آموزشی معلم هم‌خوانی نداشتتد، مشکلاتی را در یادگیری دانش‌آموزان ایجاد می‌کردند. در این مقاله سعی می‌شود آموزش چگونگی تولید محتوا با گوشی تلفن همراه به شیوه‌ای آسان برای معلمان شرح داده شود، تا معلم بتواند از راه دور نیز با شیوه آموزشی خودش به تعلیم دانش‌آموزان بپردازد.
مقدمه
تعطیلی مدرسه‌ها در اثر همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ بسیاری از معلمان و مدیران را غافلگیر کرد. این تعطیلی که بدون خبر و اطلاع قبلی پیش آمد، ابتدا به نظر می‌آمد فقط یک تعطیلی زودگذر است و بعد از چند روز همه چیز به حالت اول باز می‌گردد، اما چنین نشد. بنابراین، همکاران هر کدام به نوعی آموزش از دور را شروع کردند. بیشتر فعالیت معلمان ارسال فایلهای صوتی، اسلاید، فیلم، کلیپ و عکس با انواع پیام‌رسان‌ها بود. برخی نیز در پیام‌رسان‌ها گروه‌هایی ایجاد و با آن‌ها تدریس را شروع کردند؛ به این ترتیب که از دانش‌آموزان خواسته می‌شد در ساعتی معین در گروه حضور پیدا کنند و معلم با تایپ کردن یا فرستادن فایل صوتی، اطلاعاتی را به دانش‌آموزان منتقل می‌کرد. این در حالی است که پیام‌رسان ابزار آموزش نیست. اگرچه بسیاری از مواقع از آن برای آموزش‌های بسیار ساده می‌توان استفاده کرد، ولی ماهیت پیام‌رسان فقط منتقل کردن پیام (صوتی، نوشتاری و تصویری) به مخاطب یا مخاطبان است. پیام‌رسان قدرت ایجاد ارتباط صوتی و تصویری هم‌زمان را ندارد! تخته یا وایت‌برد مجازی هم ندارد. با وجود این، در آن شرایط تنها ابزاری بود که معلمان می‌توانستند برای ارتباط برقرار کردن با دانش‌آموزان از آن استفاده کنند.
در میان مشکلات آموزشی در بحران بیماری کرونا، بازار تولید انواع محتواهای درسی گرم شد. کانال‌ها و سایت‌های آموزشی بسیاری تولید شدند که انواع مطالب آموزشی (فیلم، تصویر، اسلاید، کلیپ و صوت) را داشتند و شاید بهتر بگوییم دارند. متأسفانه برخی از همکاران هم این مطالب را بدون سازمان دادن، در حجم بسیار بالا، برای دانش‌آموزان می‌فرستادند. فعالیت آموزشی در کانال‌ها به‌گونه‌ای شده بود که دانش‌آموزان از بام تا شام فقط فیلم، عکس، کلیپ و اسلاید دریافت می‌کردند. بسیاری از مواقع هم نه تنها یادگیری صورت نمی‌گرفت که موجب سردرگمی دانش‌آموزان نیز می‌شد. از این رو در این مقاله قصد داریم شیوه تولید محتوا با نرم‌افزارهایکاربردی ساده را شرح دهیم.
تولید محتوا توسط معلم
همان‌طور که اشاره شد، بهتر است محتوای آموزشی را خود معلم تولید کند، زیرا هر‌چه محتوا رنگ و بوی صدا، کلام و تصویر معلم را بگیرد، یادگیری برای دانش‌آموزان آسان‌تر می‌شود. چنین محتوایی، علاوه بر یادگیری، آرامش را نیز به ارمغان خواهد آورد. در واقع دانش‌آموزان با شنیدن صدا، خواندن کلام و دیدن تصویر معلمانشان آرامش پیدا می‌کنند و یادگیری برایشان سریع‌تر و آسان‌تر اتفاق می‌افتد.
برنامه‌های بسیاری برای فیلم‌برداری از صفحه تلفن همراه (یا تبلت) وجود دارند که می‌توان از آن‌ها برای ساخت فیلم آموزشی استفاده کرد. یکی از این برنامه‌ها «وی‌ریکوردر۱» است. این برنامه از صفحه تلفن همراه با صدای کاربر فیلم می‌گیرد. همچنین، می‌تواند علاوه بر صفحه تلفن، از تصویر او نیز هم‌زمان فیلم‌برداری کند.
معلم می‌تواند برای تولید فیلم آموزشی، پی‌دی‌اف کتاب درسی را روی گوشی باز کند و در حال توضیح دادن، از آن فیلم‌برداری کند. اگر بخواهد نکاتی به غیر از کتاب درسی را توضیح دهد، می‌تواند مطالبش را دست‌نویس کند و از آن‌ها عکس بگیرد و ضمن توضیح از آن‌ها فیلم‌برداری کند.
برای باز کردن پی‌دی‌اف کتاب‌های درسی هم می‌توان از برنامه‌هایی که قابلیت ویرایش پی‌دی‌اف دارند استفاده کرد. این برنامه‌ها به معلم امکان می‌دهند زیر خطوط مهم کتاب خط بکشد یا آن‌ها را پررنگ کند. یکی از این برنامه‌ها XodoPDFreader&Editor (شکل ۱) است. با کمک این برنامه می‌توانید زیر نکات مهم کتاب خط بکشید و همچنین آن‌ها را پررنگ کنید.
این برنامه را می‌توانید به‌صورت رایگان از گوگل‌پلی دانلود کنید. پس از باز کردن پی‌دی‌اف کتاب با این برنامه، قسمت بالای صفحه را لمس کنید تا شکل ۲ حاصل شود. در این حالت، نمادی را که در شکل ۲ با دایره قرمز نشان داده شده است لمس کنید تا نوار منوی شکل ۳ نمایان شود.
در نوار منوی شکل ۳، نماد‌هایی به شکل «A» را لمس و خطوط کتاب را انتخاب کنید تا زیرخط‌دار یا پررنگ شوند
برنامه فیلم‌برداری از صفحه تلفن همراه
برای فیلم‌برداری از صفحه تلفن همراه نرم‌افزارهایکاربردی مختلفی وجود دارند که می‌توانید به رایگان از کافه بازار یا گوگل‌پلی دریافت کنید. یکی از این اپلیکیشن‌ها وی‌ریکوردر است (شکل ۱).
با لمس آیکون برنامه، نمادی به شکل دوربین فیلم‌برداری روی صفحه گوشی ظاهر می‌شود (شکل ۴).
اگر نماد دوربین فیلم‌برداری را لمس کنید، صفحه‌ای به صورت شکل ۵ خواهید داشت.
برای فیلم‌برداری از روی صفحه گوشی، کافی است گزینه ضبط را لمس کنید (شکل ۵). در این هنگام محتوای روی گوشی همراه با صدا ضبط می‌شود. هنگام ضبط شکل ۶ نمایان می‌شود.
برای توقف ضبط فیلم با لمس نماد شکل ۶، نماد مربع‌شکل ظاهر می‌شود (شکل ۷). اگر این نماد لمس شود، ضبط فیلم متوقف می‌شود. برای مشاهده فیلم ضبط‌شده، نماد فیلم‌های ضبط‌شده در شکل ۵ را لمس کنید. در این صورت شکل ۸ را خواهید داشت. در این شکل، اگر علامت سه نقطه را لمس کنید، گزینه‌های «حذف»، «تغییر نام» و «اشتراک‌گذاری» دیده می‌شوند. در صورت تمایل می‌توانید فایل را در واتس‌آپ۲ یا سایر شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید. همچنین، می‌توانید آن را به ایمیل یا جی‌میل افراد ارسال کنید.
سایر امکانات وی‌ریکوردر
نماد جعبه ابزار شکل ۵ را لمس کنید تا شکل ۹ نمایان شود و بتوانید از سایر امکانات این برنامه استفاده کنید. در شکل ۹ ابزارهای «دوربین» و «عکس‌برداری از صفحه» رایگان هستند. اگر دوربین را فعال کنید، علاوه بر ضبط صدا، تصویر گوینده نیز فیلم‌برداری می‌شود (شکل ۱۰). اگر بخواهید از روی صفحه عکس‌برداری کنید، گزینه اسکرین‌شات را فعال کنید (شکل ۱۰).
اگر نماد قلم‌مو را در شکل ۵ لمس کنید، نوار شکل ۱۱ ظاهر می‌شود. در این نوار می‌توانید رنگ قلم‌مو را توسط پالت تغییر دهید (شکل ۱۳) و از صفحه عکس بگیرید. اگر در شکل ۱۱ ، قسمت علائم و شکل‌ها را لمس کنید، شکل ۱۲ ظاهر می‌شود. حال می‌توانید نشان‌هایی مثل ستاره یا شکل‌هایی مانند دایره و مربع رسم کنید (شکل‌های ۱۱ و ۱۲).
اگر در شکل ۱۲ گزینه«curve» را لمس کنید، می‌توانید با انگشت کلماتی را روی صفحه بنویسید.
نکاتی در استفاده از برنامه وی ریکوردر
گاهی ممکن است پس از لمس گزینه ضبط، شکل ۱۴ ظاهر شود. کافی است آن را ببندید و دوباره آیکون ضبط را لمس کنید. در این صورت مشکل حل می‌شود. پس از توقف ضبط، فیلم در گالری گوشی نیز ذخیره می‌شود. اگر قصد تغییر نام فیلم را ندارید، می‌توانید از گالری نیز به آن دسترسی داشته باشید.
برای اینکه در رایانه هم به فیلم‌هایی که با وی‌ریکوردر تولید کرده‌اید دسترسی داشته‌باشید، گوشی را با سیم رابط، به رایانه وصل کنید. به پوشه «Vrecorder» مراجعه کنید. فرمت فیلم‌هایی که با وی‌ریکوردر ضبط می‌شوند، MP۴ هستند.
جمع‌بندی
امروزه با توسعه فناوری امکان انجام بسیاری از کارها از راه دور فراهم شده است. این امکانات نه تنها در انجام امور اداری، بلکه در ارائه خدمات آموزشی نیز به ما کمک می‌کنند. یکی از این امکانات آموزشی آن برای معلمان است که پی‌دی‌اف کتاب درسی را در گوشی تلفن همراه باز کنند و در حین فیلم‌برداری، مطالب آن را برای دانش‌آموزان توضیح دهند. اگر توضیح اضافه برای تفهیم مطالب نیاز باشد (برای مثال حل و توضیح تمرین‌های اضافه برای دانش‌آموزان) می‌توان توضیحات را در یک برگه نوشت و از آن‌ها عکس گرفت و سپس با گوشی از تصویر فیلم‌برداری کرد و مطالب را توضیح داد. در این مقاله سعی شد با معرفی دو برنامه برای ویرایش فایلهای پی‌دی‌اف و فیلم‌برداری از صفحه تلفن همراه، شیوه تولید محتوای آموزشی شرح داده شود.
پی‌نوشت‌ها
1.Vrecorder
2.WhatsApp
3. camera
4.Screenshot