در تحولات شتابان علوم تربیتی و روانشناسی و دگرگونیهای فرایندهای آموزشوپرورش، معلمان بهعنوان مؤثرترین عامل درگیر در این تحولات، نیازمند روزامد کردن و نوآفرینی شناخت و مهارت خود در زمینه وظایف و مسئولیتهای حرفهای هستند. از این رو، بهسازی منابع انسانی از راهبردهای مهم نظام آموزشوپرورش است. در اسناد بالادستی آموزشوپرورش نیز مدیریت منابع انسانی بهطور جدی مورد توجه قرار گرفته و در خصوص جذب، آموزش، بهکارگیری، توانمندسازی و حفظ آنها به عنوان سرمایههای انسانی، تأکید شده است و راهکارهایی برای ارتقای دانش تخصصی و حرفهای آنان پیشبینی شدهاند.
نتایج پژوهشهای انجام شده در خصوص اثربخشی و میزان کارایی دورههای ضمن خدمت، ناکارآمدی یا کارآمدی پایین دورههای ضمن خدمت موجود، تأثیر نداشتن در عملکرد معلمان و علاقهمند نبودن معلمان برای شرکت در دورههای ضمن خدمت را نشان میدهد.معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزشوپرورش، با توجه به نتایج این پژوهشها و با نگاهی به تجربههای کشورهای مختلف و در راستای برنامههای مقام عالی وزارت در کاهش تمرکز و چابکسازی آموزشوپرورش، تصمیم به افزایش نقش معلمان در رشد و توسعه توانمندیها و مهارتهای حرفهای گرفته است. به این دلیل، طرح مدرسه توانمندساز (کارآمد) را تدوین کرده است. این طرح از سال تحصیلی ۹۷-۹۶ با هدف جایگزین شدن دورههای ضمن خدمت معلمان ابتدایی، به صورت آزمایشی در چند استان به اجرا درآمد. در قالب این طرح، اختیار به دست مدیران سپرده میشود تا کلاسهایی که برگزار میشوند، متناسب با دانش، نگرش، مهارتهای لازم و در راستای رفع نیازهای واقعی معلمان باشند. به عبارت دیگر، در طرح کارآمد، معلمان خود نیازهای خود را تعیین میکنند و در خصوص بهترین شیوه متناسب با یادگیری خود تصمیمگیری میکنند.
طرح مدرسه کارآمد با ویژگیها و شرایط زیر، در مدرسه ابتدایی «آزادی ۱» در منطقه ۱۵ تهران برنامهریزی شده است:
در ابتدا معلمان طی نمون برگ نیازسنجی، نیازهای خود را اعلام کردند (بالغ بر ۲۰ نیاز). سپس براساس درصد فراوانی درخواستها اولویتبندی انجام شد و شش دوره با عنوانهای «تولید محتوای الکترونیکی»، «معرفی فناوریهای نوین آموزشی»، «تولید و کاربرد ابزار آموزشی»، «مهارتهای ارتباطی»، «ارزشیابی توصیفی» و «آموزش هنر» انتخاب شدند. برای هر دوره، زمان و روش اجرا، روش ارزشیابی و هزینه دوره مشخص شد و سپس مشخصات کامل دورهها و متقاضیان هر دوره برای اداره منطقه ارسال شد تا پس از تصویب اولیه، دورهها آغاز شوند.
سخنی با خوانندگان
ضمن تشکر از مدیریت و نیروهای اداری مدرسه دولتی ابتدایی آزادی ۱ در منطقه ۱۵ آموزشوپرورش شهرتهران که توضیحات طرح و فعالیتهای خود را در راستای اجرای آزمایشی آن در اختیار دفتر مجله قرار دادهاند، از شما خوانندگان عزیز میخواهیم تجربههای خود را در اجرای این طرح، برای انتشار، با ما در میان بگذارید.