در «رشد فنیوحرفهای»
نقش اسلام در شکلگیری برخی از ویژگیهای معماری خانههای سنتی ـ که از انواع معماری بومیاند ـ موضوع مقالهای است به قلم
مرجان محمدینژاد، که در مجله رشد فنیوحرفهای به چاپ رسیده است.
مرجان محمدینژاد، درونگرایی در معماری خانههای سنتی را مهمترین تأثیر دین اسلام بر ساختار یک خانه میداند و مینویسد:
«از منظر دین اسلام، خانواده به مثابه یکی از عناصر بنیادین در حفظ اصول دینی بسیار مورد احترام است و از اینرو، حفظ حرمت خانواده از اهمیت بسیاری برخوردار است. علاوه بر آن، بر حفظ محرمیت نیز بسیار تأکید شده است. مسکن به واسطه ارتباط مستقیم با زندگی کاملاً خصوصی
و خانوادگی مردمان، در معماری اسلامی مورد اهمیت قرار میگیرد. خانه یک مسلمان باید حافظ حریم خانواده او باشد و مطابق با شئون دین اسلام بنا شود. در این راستا عمدهترین تأثیر اسلام در ساختار یک خانه سنتی درونگرا بودن آن است. خانههای سنتی که در راستای عقاید مسلمانان
ایرانی ساخته میشد اغلب از بیرون غیرقابل دید هستند و آنچه دارد در درون نهفته است... در چنین خانهای فضاها به گونهای طراحی میشوند که حتی با ورود افراد غریبه به منزل زندگی خصوصی داخل خانه مختل نشود.»
در ادامه مقاله، نویسنده، اجزاء یک خانه سنتی را یکبهیک نام برده، مختصری از ویژگیهایش را بیان میکند. یکی از اجزاء خانههای سنتی، حیاط اندرونی است؛ در این رابطه در مقاله آمده است: «خانههای سنتی معمولاً شامل دو بخش عمده بیرونی و اندرونی میشوند. بخش اندرونی
به گونهای ساخته میشود که به راحتی توسط دیگران قابل دسترسی نباشد. اندرونی در فضایی به دور از ورودیها ساخته میشود و گویی خانه مجزایی است. این بخش معمولاً دارای یک حیاط مرکزی به نام حیاط اندرونی است که توسط اتاقهای بخش اندرونی محصور میشود و غالباً دارای
حوض آب و باغچههایی در طرفین آن است. در این صورت محارم منزل، حتی در استفاده از طبیعت و هوای آزاد نیز محیط امن و محفوظ خویش را داشتند.»
از دیگر نکاتی که این مقاله اشاره میکند، ساخته شدن خانهها رو به سمت قبله است، به این منظور که شخص هنگام نماز خواندن در راستای محور ساختمان بایستد.
این مقاله را میتوانید در فصلنامه رشد فنیوحرفهای، شماره 27، تابستان 1391،
مطالعه کنید.