توران زمین عنوان مقاله‌ای است که در شماره اخیر
فصل‌نامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی (شماره 102، تابستان 1391) چاپ شده است.
رضا کشتگر دبیر زبان و ادب فارسی تنگستان نویسنده این مقاله است. او مقاله خود را این‌گونه نگارش کرده است:
تورانیان اقوامی از نژاد آریایی بودند که در مشرق ایران سکونت داشتند. آن‌ها اغلب با ایرانیان در حال جنگ بودند. در شاهنامه به صراحت به جنگ‌های ایران و توران اشاره شده است.
در ادامه، به بررسی واژه «توران» می‌پردازیم و سپس درباره آداب، رسوم، و... مردم آن سرزمین سخن می‌گوییم.
«توران» منسوب است به «تور» (پسر فریدون)+ ان (پسوند نسبت و مکان). نظیر این واژه را در «گیلان» می‌بینیم که از «گیل» (نام قوم)+ آن (پسوند نسبت و مکان) تشکیل شده است.
«تور» به معنی «گرد، دلیر و پهلوان» است اما عبدالحسین زرینکوب معنی این واژه را «آدم‌وحشی و خشمگین و پرخاش‌جو» می‌داند (زرینکوب، 1385: 68). توران در منابع قدیمی به ترکستان غربی (ترکستان روس) در مقابل ترکستان شرقی (ترکستان چین)، معروف بوده است. «این سرزمین
از سوی جنوب به تخارستان، از سوی شمال به خوارزم، از مغرب به خراسان و از مشرق به مغولستان» محدود می‌شد (اوشیدری، 1371: 223). اعراب پس از تسلط بر این منطقه آن را ماوراءالنهر نامیدند. (محققان، سرزمین‌های ترکمنستان، قزقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و قسمتی از افغانستان
امروزی را همان توران کهن می‌دانند). (همان: 224)
مرز ایران و توران، چنان‌که در منابع تاریخی و جغرافیایی آمده، آمودریا (جیحون) بوده است. تورانیان اگرچه با ایرانیان هم‌نژاد بودند (نژاد آریایی) اما از نظر فرهنگ و تمدن پست به‌شمار می‌آمدند.
استاد بهار می‌نویسد: «بیشتر آن‌ها چادرنشین بوده و شغل چوپانی داشتند. مذهب آن‌ها نیز غالباً آفتاب یا بت‌پرستی بوده است» (بهار، جلد2، 1386: 244). چنان‌که از شاهنامه فردوسی برمی‌آید، بیشتر جنگ‌های ایران و توران بر سر مذهب و سرزمین بوده است. تورانیان اغلب به
ایران حمله می‌کرده و مزارع و چراگاه‌ها را نابود می‌ساخته‌اند. این مردم به هیچ آداب و عهد و پیمانی هم پای‌بند نبوده و مهم‌ترین دشمنان ایرانیان به‌شمار می‌آمده‌اند.
مهم‌ترین شهرهای توران عبارت بودند از: گنگ، سمنگان، سیاوش گرد (توسط سیاوش ساخته شد). بزرگ‌ترین پادشاه سرزمین توران نیز افراسیاب بوده، که کینه و دشمنی او نسبت به ایرانیان مشهور است. رویارویی رستم و سهراب که به مرگ سهراب انجامید، در زمان همین شخص و با دسیسه او
انجام گرفت.
شایان ذکر است که «تهمینه» همسر رستم و مادر سهراب، و نیز «فرنگیس» همسر سیاوش، تورانی بوده‌‌اند.