چگونه به رشد اجتماعی کودکان یاری رسانیم؟

اهمیت سال‌های اولیه زندگی در طول تاریخ توسط صاحب‌نظران و دانشمندان حوزه‌های مختلف تعلیم و تربیت، روان‌شناسی، فلسفه و... مشخص شده است.
مطالعات روان‌شناسی کودک می‌گوید که بین سه تا شش سالگی، مرحله‌ شکل‌گیری شخصیت، تربیت حواس و تربیت تخیل است. در این دوران، رشد کلامی، جسمی و حرکتی، عاطفی- اجتماعی، رشد شناختی و اخلاقی و حتی رشد خلاقیت، اهمیت دوچندان دارد.
دکتر مرجان لرکیان در جدیدترین شماره فصلنامه رشد آموزش پیش‌دبستانی به موضوع رشد اجتماعی کودکان پرداخته است.
نویسنده در ابتدای این مقاله آورده است: «کودکان در دوره پیش از دبستان برای یادگیری بسیار کنجکاو، مشتاق و خودجوش هستند و به امور تازه با علاقه فراوان پاسخ می‌دهند. آن‌ها از حرکت و ابتکار به خرج دادن لذت می‌برند. روز به روز در انجام تکالیف خود استقلال بیشتری پیدا می‌کنند و برای شناخت محیط اطراف خویش جست‌وجو می‌کنند و خود وارد عمل می‌شوند.
در چنین حالتی کودکان، انرژی بسیاری مصرف می‌کنند و شکست‌ها و ناخوشی‌ها را به‌راحتی به فراموشی می‌سپارند. در عین حال راه و رسم انجام دقیق‌تر و ماهرانه‌تر کارها را یاد می‌گیرند.»
در ادامه این مقاله آ‌مده است: «کودکان در برخی ابتکارهای خود استقلال دارند در حالی که در بعضی فعالیت‌های دیگر به مشارکت و همکاری دیگران احتیاج دارند. در این میان نقش مربیان و والدین بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که آن‌ها از کنجکاوی و ابتکار عمل کودک ابراز رضایت و خشنودی کنند، کودک برای انجام ابتکارهای بیشتر تلاش می‌کند اما اگر مربیان، والدین و آموزگاران محدودیت‌هایی را برای کودکان مبتکر اعمال کنند، کودکان نه‌تنها ترسو و خجول می‌شوند، بلکه دچار احساس گناه نیز می‌شوند.»
مرجان لرکیان در ادامه این مقاله با تأکید بر نقش بازی در رشد اجتماعی کودکان و انواع بازی در سنین یک تا شش سالگی آورده است: «با توجه به سیر تحولی بازی، مربیان می‌توانند زمینه فعالیت‌ها و بازی‌های همراه با همکاری را برای کودکان فراهم کنند تا مقدمات آمادگی ورود آن‌ها به دوره دبستان از طریق اجتماعی شدن و پذیرش گروهی ایجاد شود.
مربیان با شناختی که از فواید بازی در دوران پیش از دبستان دارند، می‌توانند روش آموزشی خود را نیز براساس بازی تدارک ببینند. از این‌رو، با اشاره به آثار و فواید مطلوب بازی برای کودکان می‌توان اهمیت این رویکرد را برای دوره پیش از دبستان نشان داد و اذعان داشت که چگونه می‌توان از طریق بازی به رشد اجتماعی بیشتر در کودکان یاری رساند.»
متن کامل مقاله «چگونه به رشد اجتماعی کودکان یاری رسانیم؟» نوشته دکتر مرجان لرکیان در فصلنامه رشد آموزش پیش‌دبستانی، شماره 13، زمستان 1390 منتشر شده است.